Ήχος φουγάρου. Το πλοίο είναι έτοιμο για αναχώρηση. Κάποιοι γνωρίζουν καλά αυτόν τον ήχο. Το καράβι έχει γίνει κάτι σαν… δεύτερο σπίτι τους. Στο κατάστρωμα στήνεται γλέντι. Δεν έχει σημασία που είναι χειμώνας. Η ζεστασιά της παρέας είναι αρκετή για να «σπάσει» την παγωνιά. Αναρωτιέσαι γιατί μια παρέα διάλεξε να ταξιδέψει τον χειμώνα στη νησιωτική Ελλάδα. Δεν πρόκειται, όμως, για μια οποιαδήποτε παρέα, αλλά για την ομάδα των Κινητών Ιατρικών Μονάδων (ΚΙΜ), που εδώ και 10 χρόνια «οργώνει» την Ελλάδα απ’ άκρη σ’ άκρη, προσφέροντας στους κατοίκους των απομακρυσμένων περιοχών το πολυτιμότερο αγαθό, την υγεία.
Δέκα χρόνια συμπληρώνονται από την πρώτη φορά που η μη κερδοσκοπική εταιρεία «Αναγέννηση και Πρόοδος» δημιούργησε τις ΚΙΜ. Πενήντα οκτώ προορισμούς, 161 αποστολές και 88.365 κλινικές εξετάσεις αργότερα, οι ΚΙΜ έκαναν, αυτή τη φορά, ένα ταξίδι διαφορετικό απ’ τα άλλα.
Μια ομάδα περίπου 100 ανθρώπων αφήνει για λίγο σπίτι και δουλειά για να ταξιδέψει στην μακρινή Αμοργό. Η κούραση της ημέρας δε σβήνει τα χαμόγελα από το πρόσωπο των ταξιδιωτών. Για τους περισσότερους, αυτή είναι άλλη μια διαδρομή που κάνουν μαζί. Δέκα χρόνια τώρα, αυτή είναι η ζωή τους. Γιατροί, νοσηλευτές και βοηθητικό προσωπικό ταξιδεύουν στα πιο απομακρυσμένα μέρη της Ελλάδας, για να προσφέρουν στους ανθρώπους το αυτονόητο: Πρωτοβάθμια περίθαλψη.
Αυτονόητο μεν, καθόλου δεδομένο δε. Γιατί, μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα, η χώρα «αιμορραγεί» από την έλλειψη υποδομών και ιατρικού προσωπικού, που μπορούν να διασφαλίσουν ότι όλοι οι πολίτες της Ελλάδας έχουν την ιατροφαρμακευτική φροντίδα που τους αξίζει.
Ένας κάτοικος μιας απομακρυσμένης περιοχής θα χρειαστεί περίπου 350-800 ευρώ για να φτάσει στην Αθήνα και να κάνει 2-3 εξετάσεις. Κάθε αποστολή των ΚΙΜ στοιχίζει περίπου 20.000 ευρώ, παρέχοντας δωρεάν, στον τόπο διαμονής αυτών των ανθρώπων βασικές διαγνωστικές εξετάσεις.
Τα ιατρεία «στήνονται» από νωρίς. Σταδιακά, ο κόσμος της Αμοργού συρρέει στο Κέντρο Υγείας, όπου φιλοξενούνται. Μικροί και μεγάλοι προσέρχονται για να αξιοποιήσουν αυτή τη σπουδαία δυνατότητα που τους δίνεται.
Τα νέα δεν είναι πάντα καλά. Μια ηλικιωμένη κυρία, συνοδευόμενη από τα δύο παιδιά της, λαμβάνει τη δυσάρεστη διάγνωση: Καρκίνος μαστού. Ο κ. Κωνσταντίνος, 65 ετών, μαθαίνει ότι έχει ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής.
«Έχουμε κάνει διαγνώσεις σε ανθρώπους που, διαφορετικά, μπορεί να μην μάθαιναν ποτέ ότι πάσχουν από κάτι, ώστε να μπορέσουν να το αντιμετωπίσουν», λέει ο οφθαλμίατρος Τάσος Μπαξεβανάκης. «Επίσης, έχουμε προλάβει έκτακτα περιστατικά. Υπήρχε άνθρωπος που έκοψε το δάχτυλό του και, αν δεν ήμασταν εκεί, θα το είχε χάσει», προσθέτει. Η ειδικότητά του είναι από τις πιο δημοφιλείς στις αποστολές των ΚΙΜ. Λίγο πιο πέρα, στον ψηφιακό μαστογράφο, η κίνηση είναι περιορισμένη. «Οι άνθρωποι δεν έρχονται εύκολα για μαστογραφία, γιατί φοβούνται να ακούσουν το αποτέλεσμα. Υπήρξε γυναίκα που μου είπε: Καλύτερα να μην ξέρω», αποκαλύπτει η Στέλλα Κουκουβά, τεχνολόγος – ακτινολόγος.
Καθώς η λειτουργία των ιατρείων βρίσκεται σε εξέλιξη, μια μικρή ομάδα αναχωρεί για μια κατ’ οίκον επίσκεψη. Κανείς δε μένει χωρίς φροντίδα, ακόμη κι αν δεν μπορεί να φτάσει έως τα Ιατρεία.
Η παρουσία των ΚΙΜ δεν είναι ανακουφιστική μόνο για τους κατοίκους, αλλά και για τους γιατρούς των απομακρυσμένων περιοχών. «Θα έπρεπε να υπάρχουν 4 αγροτικοί γιατροί κι υπάρχουν μόνο 2», λέει η Σταματία Πάντα, καρδιολόγος και επιστημονική υπεύθυνη του Κέντρου Υγείας Αμοργού. «Ευτυχώς, έχουμε επάρκεια σε φάρμακα και διαθέτουμε τον εξοπλισμό για μια πρώτη διάγνωση στους κατοίκους που έρχονται εδώ με κάποιο σύμπτωμα. Μας λείπουν, όμως, ιατρικές ειδικότητες», εξηγεί.
Η Νεφέλη, αγροτική γιατρός, μεταφέρθηκε εκτάκτως στην Αμοργό από την Άνδρο, για να βοηθήσει στην κάλυψη των αναγκών. «Οι μισθοί είναι ίδιοι με αυτούς της Αθήνας, το κόστος ζωής, όμως, είναι πολύ μεγαλύτερο. Δε σου δίνεται κανένα κίνητρο για να δουλέψεις σε απομακρυσμένες περιοχές», λέει.
Οι γιατροί συνεχίζουν απρόσκοπτοι τη δουλειά τους και υποδέχονται με στοργή τους κατοίκους του νησιού. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό να βλέπεις ανθρώπους που έχουν κλείσει τα ιατρεία τους, χάνοντας πολύτιμο εισόδημα, έχουν ταξιδέψει 10 ή και περισσότερες ώρες για να φτάσουν εδώ κι έχουν κοιμηθεί ελάχιστα, να υποδέχονται με τέτοια θέρμη τους ασθενείς. Υπάρχει, όμως, εξήγηση γι’ αυτό. Οι κάτοικοι ξέρουν καλά πόσο σημαντική είναι η παρουσία των ΚΙΜ. Τα «ευχαριστούμε, γιατρέ!» διαδέχονται προσκλήσεις για καφέ στα σπίτια των ντόπιων και τάπερ με κεράσματα, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης. Κι η ευγνωμοσύνη αυτή, η βοήθεια που προσφέρουν, είναι το απόλυτο κίνητρο για τους ανθρώπους των Κινητών Ιατρικών Μονάδων, ώστε να συνεχίσουν το έργο τους. «Γνωρίζουμε ότι προσφέρουμε, αλλά στην πραγματικότητα παίρνουμε πολύ περισσότερα ως αντάλλαγμα. Είμαστε τυχεροί που συμμετέχουμε στις αποστολές, έχουμε κερδίσει πολλά όλα αυτά τα χρόνια», λέει ο οδοντίατρος, Πελοπίδας Λομβαρδάς.
Στο χαμόγελο, που δεν σβήνει ποτέ από το πρόσωπό του, αποτυπώνεται η πεμπτουσία της λειτουργίας των ΚΙΜ: Μετά από 10 χρόνια, οι άνθρωποι αυτοί είναι μια αληθινή οικογένεια, που ενώνεται 3 φορές τον μήνα, κάνοντας ταξίδια μακρινά και υπό δύσκολες συνθήκες, πάντοτε όμως με το ίδιο κέφι, την ίδια προσμονή.
Κι η αφοσίωσή τους σ’ αυτό το έργο δεν γνωρίζει από δυσκολίες και εμπόδια: «Έρχομαι κάθε μήνα από τα Τρίκαλα, παίρνοντας μέρες από την κανονική μου άδεια. Δε το σκέφτηκα ποτέ», λέει η Νικολέτα, νοσηλεύτρια. Η Χριστίνα, βοηθός ιατρικών εργαστηρίων στο νοσοκομείο «Αττικόν», επιβεβαιώνει: «Δεν προβλέπεται άδεια για να συμμετέχουμε σε αυτές τις δράσεις. Αυτό, όμως, δε μας σταματά».
Κάθε πολίτης που βγαίνει από τα Ιατρεία συναντά στην έξοδο ένα παιδί. Ένα νεαρό αγόρι της ομάδας των ΚΙΜ έχει αναλάβει να συγκεντρώσει τις γνώμες των κατοίκων για την ποιότητα των υπηρεσιών. Τίποτα αρνητικό δεν ακούγεται. Μόνο καλά λόγια έχουν να πουν οι άνθρωποι για τους γιατρούς και το προσωπικό και το μόνο που ζητούν είναι να τους επισκέπτονται όσο πιο συχνά μπορούν.
Αργότερα, στην εκδήλωση για τον εορτασμό των 10 ετών λειτουργίας των ΚΙΜ, ξεχωρίζει ένας αριθμός: 35 γυναίκες έλαβαν διάγνωση σαφούς κακοήθειας στο μαστό. Σήμερα, με τη βοήθεια των ΚΙΜ, που δε σταματά στο διαγνωστικό στάδιο, είναι όλες τους καλά.
Η 162η αποστολή με προορισμό την Αμοργό ολοκληρώνεται. Η ξεχωριστή επετειακή ατμόσφαιρα δίνει τη θέση της σε ένα αίσθημα νοσταλγίας, αλλά και προσμονής για την επόμενη συνάντηση. Ρίχνοντας μια τελευταία ματιά, ένα μόνο μπορείς να σκεφτείς: «Ωραίοι άνθρωποι». Αλλά δε γίνεται κι αλλιώς. Δε γίνεται να είσαι μέλος της οικογένειας των Κινητών Ιατρικών Μονάδων και να μην είσαι ωραίος άνθρωπος.
«Οι ΚΙΜ είναι μία από τις καλύτερες δωρεές που έχουμε κάνει. Όραμά μου είναι να λειτουργήσουν ως πρότυπο για τη δημόσια υγεία. Κανείς δεν πρέπει να ζητά την υγεία και την παιδεία. Είναι δύο αγαθά που πρέπει να παρέχονται σε όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από το πού ζουν», είναι τα λόγια του Ανδρέα Δρακόπουλου, προέδρου του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», που θέτουν τον τόνο για τα επόμενα βήματα στο χώρο της Υγείας.
