Μια μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τα κρούσματα της νόσου COVID-19 στην Ελλάδα αποκαλύπτει τον θετικό αντίκτυπο του εμβολιασμού, καταρρίπτοντας τη διάδοση μύθων. Ο ΠΟΥ ενισχύει τις προσπάθειές του για την αύξηση των ποσοστών εμβολιασμού και την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης. Σε έναν ευρέως ψηφιοποιημένο κόσμο, η ταχύτητα διάδοσης των πληροφοριών αποτελεί σημαντική πρόκληση για τον εντοπισμό αξιόπιστων πηγών και την αποφυγή παραπληροφόρησης. Η πρόσβαση σε ακριβείς, υψηλής ποιότητας διαδικτυακές πληροφορίες για την υγεία είναι κρίσιμη, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι απευθύνονται στο διαδίκτυο για ιατρικές συμβουλές. Αυτό το φαινόμενο εντείνεται σε περιόδους κρίσεων δημόσιας υγείας, όπως η πανδημία, όπου ο όγκος των διαθέσιμων πληροφοριών στο διαδίκτυο σχετικά με την υγεία αυξάνεται ραγδαία. Δυστυχώς, η διάδοση της παραπληροφόρησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 επηρέασε αρνητικά τις προσπάθειες εμβολιασμού σε ορισμένες περιοχές.
Τα εμβόλια διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη και τη διαχείριση της εξάπλωσης μολυσματικών ασθενειών. Αποτελούν τη βάση της παγκόσμιας υγειονομικής ασφάλειας και λειτουργούν ως ακρογωνιαίος λίθος για τη χάραξη στρατηγικών στη δημόσια υγεία. Συνολικά, εκτιμάται ότι τα εμβόλια σώζουν εκατομμύρια ζωές ετησίως. Κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, είχαν εξαλείψει με επιτυχία ή είχαν μειώσει σημαντικά την εμφάνιση διαφόρων ασθενειών. Σήμερα, τα εμβόλια παραμένουν το πιο σημαντικό εργαλείο για την πρόληψη και την καταπολέμηση των ασθενειών.
Παρά την αξιοσημείωτη πρόοδο στην κάλυψη του εμβολιασμού, η διστακτικότητα όσον αφορά τον εμβολιασμό εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα, το οποίο τροφοδοτείται από τη διάδοση της παραπληροφόρησης σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.
Ο εμβολιασμός κατά την διάρκεια της πανδημίας COVID-19: η περίπτωση της Ελλάδας
Το 2023, το Γραφείο του ΠΟΥ Ελλάδας και το Γραφείο του ΠΟΥ για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών στην Αθήνα, διεξήγαγαν μια λεπτομερή ανάλυση των μητρώων λοιμώξεων και εμβολιασμού COVID-19 στην Ελλάδα. Η μελέτη αυτή, η οποία πραγματοποιήθηκε κατόπιν αιτήματος του τότε Υπουργού Υγείας της Ελληνικής Δημοκρατίας, ανέδειξε σημαντικά ευρήματα. Αποκάλυψε, μεταξύ άλλων, ότι ένα συντριπτικό ποσοστό 70% των ατόμων που πέθαναν από COVID-19 στην Ελλάδα μεταξύ του 2020 και του 2023 δεν είχαν εμβολιαστεί.
Τα παραπάνω ευρήματα καθιστούν σαφές ότι τα εμβόλια ήταν αποτελεσματικά στην Ελλάδα, μειώνοντας σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου από την νόσο COVID-19 σε όλες τις ηλικιακές ομάδες και για τα δύο φύλα. Ο αντίκτυπος του εμβολιασμού ενισχύθηκε περαιτέρω με τη χορήγηση της πρώτης και δεύτερης αναμνηστικής δόσης του εμβολίου. Δεδομένης της σταδιακής εξασθένησης της αποτελεσματικότητας του εμβολίου με την πάροδο του χρόνου, ιδίως μεταξύ των ηλικιωμένων και των ατόμων με συννοσηρότητες, οι αναμνηστικοί εμβολιασμοί έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στην προστασία των πιο ευάλωτων μελών της κοινωνίας. Συνολικά, ο εμβολιασμός αποδεικνύεται κρίσιμο εργαλείο για την πρόληψη σοβαρών νοσημάτων και θανάτων που προκαλούνται από την νόσο COVID-19, ιδίως μεταξύ των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων.
Καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και αύξηση του εμβολιασμού στον ΠΟΥ
Προϋπόθεση της προστασίας των πολιτών από την νόσο COVID-19 και από άλλες ασθένειες, είναι οι χώρες να δημιουργήσουν ισχυρά ανοσοποιητικά συστήματα, να αντιμετωπίσουν την παραπληροφόρηση σχετικά με τον εμβολιασμό και να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στην αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Τιμώντας τη σταθερή δέσμευσή του να υποστηρίζει τις χώρες στις προσπάθειές τους, ο ΠΟΥ εισήγαγε την Ατζέντα Ανοσοποίησης 2030 (IA2030), μια ολοκληρωμένη στρατηγική που έχει σχεδιαστεί για να διασφαλίσει ισότιμη πρόσβαση σε ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια για όλους. Η πρωτοβουλία αυτή αναμένεται να σώσει πάνω από πενήντα εκατομμύρια ζωές τα επόμενα δέκα χρόνια, συμβάλλοντας στην επίτευξη της Καθολικής Υγειονομικής Κάλυψης. Ο ΠΟΥ θα συνεχίσει να ελέγχει και να αξιολογεί τα διαθέσιμα εμβόλια, παρέχοντας ακριβείς και επικαιροποιημένες πληροφορίες τόσο για το εμβόλιο κατά της νόσου COVID-19 όσο και για άλλα εμβόλια.
Ταυτόχρονα, ο ΠΟΥ ηγείται του αγώνα κατά της παραπληροφόρησης, δημιουργώντας και υποστηρίζοντας εκστρατείες που προσφέρουν επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες σχετικά με την υγεία, αναπτύσσοντας παράλληλα εργαλεία για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης. Μέσω ερευνών και συστηματικών ανασκοπήσεων, ο ΠΟΥ αναδεικνύει σταθερά τις αρνητικές επιπτώσεις της παραπληροφόρησης στη συμπεριφορά των ανθρώπων σε θέματα υγείας. Επιταχύνοντας τις προσπάθειές του, ο ΠΟΥ έχει δημιουργήσει επίσης ένα εργαλείο για να αντιμετωπίσει την παραπληροφόρηση σχετικά με τα μη μεταδοτικά νοσήματα. Με την αμέριστη υποστήριξη του ΠΟΥ, μπορούμε να εργαστούμε συλλογικά για τη δημιουργία ενός ασφαλέστερου, καλύτερα ενημερωμένου κόσμου, χωρίς να αφήνουμε κανέναν πίσω. Ως παγκόσμιοι πολίτες, είναι ευθύνη μας να αναζητούμε ακριβείς πληροφορίες, να διαλύουμε μύθους και να θυμόμαστε ότι τα εμβόλια μας φέρνουν πιο κοντά – πιο κοντά τον έναν στον άλλον και πιο κοντά σε έναν πιο υγιή κόσμο.
* Ο Joao Breda είναι επικεφαλής του Γραφείου Ποιότητας Φροντίδας και Ασφάλειας Ασθενών του ΠΟΥ στην Αθήνα.
* Η MSD Ελλάδος υποστηρίζει την πρωτοβουλία του «Πρώτου Θέματος» να αναδείξει τη σημασία του εμβολιασμού. Η φαρμακευτική εταιρεία δεν έχει καμιά ανάμειξη στην επιλογή των αρθρογράφων και στο περιεχόμενο των κειμένων.
