Η είδηση του θανάτου του ηθοποιού Αίαντα Μανθόπουλου σήμερα, στο νοσοκομείο «Αττικόν», έπειτα από πολυήμερη νοσηλεία στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), αλλά και της μεγαλειώδους απόφασης των οικείων του να δωρίσουν τα όργανά του, φέρνει στη δημόσια συζήτηση τον εγκεφαλικό θάνατο.
Ο 61χρονος ηθοποιός είχε διακομιστεί στο νοσοκομείο μετά από βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο, υποβλήθηκε άμεσα σε χειρουργική επέμβαση και παρέμεινε στη ΜΕΘ. Ωστόσο, από το πρωί της Τρίτης οι οικείοι του μιλούσαν για εγκεφαλικό θάνατο αναμένοντας την πιστοποίηση και την επίσημη διάγνωση από τους γιατρούς ώστε να δωρίσουν τα όργανά του.
Το ygeiamou.gr με αφορμή αυτό το περιστατικό ανατρέχει στον πλέον αρμόδιο φορέα, τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), και παραθέτει τα τρία μείζονα ερωτήματα σχετικά με τον εγκεφαλικό θάνατο και παράλληλα φωτίζει μια κομβική ιατρική πράξη και διαδικασία.
1. Τι είναι ο εγκεφαλικός θάνατος;
Εγκεφαλικός θάνατος είναι η κατάσταση της μη αναστρέψιμης βλάβης του εγκεφάλου, με απώλεια όλων των λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους. Είναι παγκοσμίως αποδεκτό ότι αν υπάρχει ανεπανόρθωτη βλάβη του εγκεφαλικού στελέχους, θεωρείται όλος ο εγκέφαλος νεκρός και, ως εκ τούτου ο άνθρωπος είναι νεκρός. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ανώτερες ψυχικές και γνωσιακές λειτουργίες (μνήμη, σκέψη, αντίληψη, κ.α.), καθώς και τα κέντρα ελέγχου ζωτικών λειτουργιών (η αυτόματη αναπνοή, η αρτηριακή πίεση κ.α.). εξαρτώνται και ρυθμίζονται από το «στέλεχος». Για το λόγο αυτό, ο θάνατος του εγκεφαλικού στελέχους ακολουθείται αναπόφευκτα και ανεπιστρεπτί από τον θάνατο ολόκληρου του εγκεφάλου, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Ο εγκεφαλικός θάνατος ακολουθείται από τον «σωματικό» θάνατο, δηλαδή τον θάνατο όλων των οργάνων του σώματος με ένα μεσοδιάστημα 48-72 ωρών. Στο μεσοδιάστημα αυτό, επέρχεται προοδευτικά η απορρύθμιση όλων των λειτουργιών του οργανισμού.
Αν ο εκλιπών υποστεί εγκεφαλικό θάνατο, ενώ νοσηλεύεται διασωληνωμένος σε Μ.Ε.Θ., τότε μόνο είναι δυνατή η διατήρηση της βιολογικής ζωής των οργάνων με τεχνητά μέσα, ώστε αυτά να μπορούν να ληφθούν προς μεταμόσχευση και να δώσουν ζωή σε άλλους ανθρώπους.
2. Πώς πιστοποιείται ο εγκεφαλικός θάνατος;
Η πιστοποίηση του εγκεφαλικού θανάτου γίνεται από 3 ιατρούς διαφορετικών ειδικοτήτων (αναισθησιολόγο, νευρολόγο ή νευροχειρουργό και τον θεράποντα ιατρό του ασθενούς) με πολλές ειδικές και αλάνθαστες κλινικές και εργαστηριακές δοκιμασίες και επαναλαμβάνεται μάλιστα 2 φορές μετά από τουλάχιστον ένα 6ωρο από την πρώτη διάγνωση. Στην ομάδα των ιατρών που διαγιγνώσκουν τον θάνατο δεν συμμετέχει ιατρός μεταμοσχευτικής ομάδας, ούτε του Ε.Ο.Μ., διότι η διαδικασία της διάγνωσης του εγκεφαλικού θανάτου είναι ανεξάρτητη από το ενδεχόμενο της Δωρεάς Οργάνων και αποτελεί καθήκον των ιατρών της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.).
3. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ εγκεφαλικού θανάτου και φυτικής κατάστασης;
Στη σοβαρή εγκεφαλική βλάβη ή στη φυτική κατάσταση, δεν λειτουργεί ο φλοιός του εγκεφάλου, ενώ η λειτουργία του εγκεφαλικού στελέχους διατηρείται ικανοποιητική. Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής διατηρεί μεν αυτόματη αναπνοή και καρδιαγγειακή λειτουργία, στερείται όμως συνείδησης. Στον εγκεφαλικό θάνατο παύει να λειτουργεί το εγκεφαλικό στέλεχος.
Η διάκριση μεταξύ των δύο καταστάσεων είναι ιατρικώς ευδιάκριτη και σε καμία περίπτωση άνθρωποι σε φυτική κατάσταση δεν θεωρούνται νεκροί, άρα ούτε και δυνητικοί δότες οργάνων.
Πηγή: ΕΟΜ
