Το μεσημέρι του Σαββάτου ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις του ένας 77χρονος άνδρας από τη θαλάσσια περιοχή Ολυμπιάδας Χαλκιδικής. Έγιναν προσπάθειες ανάνηψης, όμως, δυστυχώς χωρίς αποτέλεσμα. Πρόκειται για ένα από τα πολλαπλά περιστατικά ηλικιωμένων ανθρώπων που χάνονται στη θάλασσα. Τον τελευταίο μήνα σοκάρουν και οι ειδήσεις πνιγμών μικρών παιδιών.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, τον Ιούνιο καταγράφηκαν στην Ελλάδα 42 πνιγμοί και τον Ιούλιο, έως και την Παρασκευή, 93. Συνολικά, στη θάλασσα έχουν χάσει τη ζωή τους 135 άνθρωποι όλων των ηλικιών σε διάστημα δύο μηνών, από τις αρχές του καλοκαιριού. Οι περισσότεροι είναι ηλικιωμένοι. Όμως, μέσα στον Ιούλιο έχουν καταγραφεί θάνατοι από πνιγμό σε πισίνα ή θάλασσα τεσσάρων παιδιών.
Τα γεγονότα προβληματίζουν τους γονείς σχετικά με την ασφάλεια των παιδιών τους στο νερό και ενδιαφέρονται πώς μπορούν να τα προστατεύσουν από έναν ενδεχόμενο πνιγμό. Αντίστοιχα, οι ηλικιωμένοι, που χάνουν τη ζωή τους στη θάλασσα για διαφορετικούς λόγους σε σχέση με τα παιδιά, χρειάζονται προσοχή από τους δικούς τους και κρίνεται απαραίτητη η γνώση παροχής πρώτων βοηθειών. Το ygeiamou.gr με τη βοήθεια δύο γιατρών, της Παιδιάτρου, Δρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ και Προέδρου της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Θεσσαλονίκης, Όλγας Τζέτζη και του Γενικού Γιατρού και ΓΓ της Ελληνικής Ακαδημίας Γενικής Οικογενειακής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Ευάγγελου Φραγκούλη, αναλύει τις αιτίες που οδηγούν σε έναν πνιγμό, καθώς και πώς μπορούν παιδιά και ηλικιωμένοι να κολυμπούν ασφαλείς.
Σύμφωνα με την κυρία Τζέτζη, αξίζει να αναφερθούν βασικοί ορισμοί:
-Ως πνιγμός (drowning) ορίζεται ο θάνατος που οφείλεται σε ασφυξία μετά από εμβύθιση ατόμου σε υγρό στοιχείο. Ο θάνατος είτε άμεσα είτε εντός των πρώτων 24 ωρών αποτελεί αναγκαία και ικανή συνθήκη για να θεωρηθεί ένα ατύχημα «πνιγμός».
-Ως παρ’ ολίγον πνιγμός (near drowning) ορίζεται το επεισόδιο ασφυξίας που προήλθε από βύθιση σε υγρό και είναι τόσο σοβαρό ώστε να απαιτήσει ιατρική φροντίδα.
-Υγρός πνιγμός (wet drowning) είναι η ασφυξία με ενεργητική ή παθητική εισροή υγρού στους πνεύμονες.
-Ξηρός πνιγμός (dry drowning) είναι η ασφυξία χωρίς εισροή υγρού στους πνεύμονες λόγω σπασμού του λάρυγγα.
Στην Ελλάδα καταγράφονται 400 θάνατοι /έτος λόγω πνιγμού ενώ 450.000 άτομα πεθαίνουν ετησίως, παγκοσμίως. Η παιδική ηλικία είναι η πιο ευαίσθητη για πνιγμό ηλικιακή ομάδα γιατί η εμπειρία κολύμβησης είναι σχεδόν ανύπαρκτη και επίσης είναι γνωστό ότι τα παιδιά στερούνται της αίσθησης κινδύνου. Ο πνιγμός αποτελεί την 1η αιτία θανάτου από ατύχημα σε παιδιά ηλικίας 1-4 ετών και μία από τις πιο σημαντικές αιτίες θανάτου από ατύχημα στα άνω των 5 ετών και στους εφήβους.
Επικαλούμενη τις συμβουλές της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής, η Παιδίατρος, δίνει τις εξής συμβουλές ασφάλειας για τα παιδιά:
-Όλα τα παιδιά – όπως και οι ενήλικες – πρέπει να μάθουν να κολυμπάνε. Στη χώρα μας μαθήματα κολύμβησης είναι διαθέσιμα από την βρεφική ακόμη ηλικία (3 μηνών). Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η εκμάθηση κολύμβησης, απαραίτητη η χρήση σωσιβίου ή άλλων μέσων επίπλευσης όπως οι ζώνες επίπλευσης, οι σανίδες και τα μακαρόνια τα οποία δύνανται να χρησιμοποιηθούν από όλες τις ηλικιακές ομάδες και είναι εύκολα διαθέσιμα και σε προσιτές τιμές.
-Πολύ σημαντική η στενή, συνεχής και προσεκτική επίβλεψη γύρω από το νερό. Πάντα θα πρέπει να υπάρχει ένας ενήλικας υπεύθυνος για την επίβλεψη ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποσπάται από κάποιου άλλου είδους εργασία ή κοινωνικές συναναστροφές.
-Ισχύει η απαγόρευση της κολύμβησης μετά την κατανάλωση τροφής. Το ελάχιστο χρονικό διάστημα μεταξύ γεύματος και εισόδου στο νερό είναι μία ώρα αλλά υπάρχει η γενική πεποίθηση της αναμονής για 2 ώρες. Φυσικά δεν υπάρχει ιατρικά τεκμηριωμένη οδηγία για αυτό και το κολύμπι μετά το φαγητό δεν είναι από μόνο του επικίνδυνο με την έννοια ότι μπορεί να οδηγήσει σε πνιγμό, μπορεί όμως (λόγω του ότι μετά το φαγητό το σώμα κατευθύνει το αίμα στο στομάχι για να βοηθήσει στη πέψη), να προκαλέσει μυικές συσπάσεις (κράμπες) στο στομάχι. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ναυτία και αντανακλαστικό έμετο ως αντίδραση του οργανισμού, δυσάρεστο συναίσθημα αλλά όχι θανατηφόρο.
-Οι γονείς και οι έφηβοι πρέπει να γνωρίζουν ότι η χρήση αλκοόλ και φαρμάκων (πχ αντιεπιληπτικά, ψυχοτρόπα, ηρεμιστικά) αυξάνει τον κίνδυνο πνιγμού κατά τη διάρκεια της κολύμβησης. Κι αυτό γιατί όλες οι παραπάνω καταστάσεις προκαλούν διαταραχή συνείδησης και μειωμένα αντανακλαστικά. Αυτός είναι και ο λόγος που βασική οδηγία σε παιδιά και εφήβους που πάσχουν από επιληψία είναι η απαγόρευση της κολύμβησης (ακόμη και όταν γνωρίζουν καλά κολύμπι) χωρίς άμεση και κοντινή επίβλεψη.
-Οι ενήλικες και τα μεγαλύτερα παιδιά πρέπει να είναι εκπαιδευμένα στις βασικές αρχές υποστήριξης της ζωής (αρχές καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης).
-Εάν υπάρχει πισίνα στο χώρο που ζουν και κινούνται μικρά παιδιά, οι γονείς πρέπει να φροντίζουν να την αδειάζουν μετά τη χρήση ή να έχουν πολύ καλή περίφραξη του χώρου γύρω από την πισίνα.
Οι ηλικιωμένοι
Νούμερο ένα παράγοντας κινδύνου πνιγμού ηλικιωμένων ανθρώπων είναι η αδυναμία κολύμβησης, σύμφωνα με τον κ. Φραγκούλη. Η κατηγοριοποίηση από το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), περιλαμβάνει υποκείμενες παθήσεις, όπως καρδιολογικά προβλήματα ή και ψυχιατρικά νοσήματα. «Τα ψυχοτρόπα φάρμακα θέλουν πολλή προσοχή καθώς έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες παρόμοιες με αυτές του αλκοόλ: Όχι καλή συγκέντρωση και αδυναμία κινήσεων», επισημαίνει ο Γενικός Γιατρός, και συνεχίζει:
«Η επιληψία είναι πάντα κίνδυνος. Το ίδιο και ο αυτισμός. Επίσης το αλκοόλ είναι επικίνδυνο και μπορεί να προκαλέσει αδυναμία που να οδηγήσει ακόμη και σε πνιγμό». Όσον αφορά στην κατανάλωση τροφής πριν από το κολύμπι, ο κ. Φραγκούλης τονίζει ότι πρόκειται για έναν μύθο. «Δεν υπάρχει μελέτη που να λέει ότι ένας πνιγμός προκλήθηκε επειδή κάποιος έφαγε πολύ», σημειώνει, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι η λογική θέλει να μην μπαίνει κάποιος για κολύμπι όταν έχει καταναλώσει μεγάλη ποσότητα φαγητού. «Το ιδανικό είναι δύο ώρες πριν να μην έχουμε φάει, καθώς φεύγει αίμα, πάει στο στομάχι και υπάρχει δυσκολία στην πέψη», προσθέτει.
Υπό τα παραπάνω δεδομένα και ενώ οι περισσότεροι πνιγμοί που σημειώνονται τους καλοκαιρινούς μήνες αφορούν σε ηλικιωμένους ανθρώπους, οι ειδικοί θεωρούν σημαντικό να συνοδεύονται από νεότερα μέλη της οικογένειας στη θάλασσα. Επίσης, κρίνεται ουσιώδες τα νεότερα μέλη να γνωρίζουν πώς να παρέχουν πρώτες βοήθειες.
Πώς βοηθάμε σε περίπτωση πνιγμού;
Τι γίνεται, όμως, εάν η πρόληψη αποδεικνύεται ανεπαρκής; Πώς αντιμετωπίζουμε τα περιστατικά πνιγμού; Όπως αναφέρει η πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Θεσσαλονίκης, καλούμε βοήθεια, πριν βοηθήσουμε το θύμα. Πλησιάζουμε από πίσω το θύμα και προσπαθούμε να το βγάλουμε από το νερό. Πριν δώσουμε τις πρώτες βοήθειες, φροντίζουμε ο πάσχων να βρίσκεται σε ασφαλές μέρος. Εξαιρετικά χρήσιμη είναι η γνώση παροχής πρώτων βοηθειών.
Πρώτα ελέγχουμε αν το παιδί ή άλλο άτομο αναπνέει και έχει τις αισθήσεις του οπότε σε αυτή την περίπτωση το ξαπλώνουμε στο πλάι και καλούμε το ΕΚΑΒ για τη μεταφορά του στο νοσοκομείο. Εάν το άτομο δεν έχει τις αισθήσεις του αλλά αναπνέει κανονικά, το τοποθετούμε σε πλάγια θέση (θέση ανάρρωσης) και καλούμε βοήθεια. Μπορούμε να προχωρήσουμε στη βασική διαδικασία βασικής καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης στην οποία, όμως, είναι απαραίτητο να έχουμε εκπαιδευτεί.
Διαβάστε επίσης:
Καλοκαίρι: Τρεις σοβαροί κίνδυνοι για τα παιδιά – Οδηγίες προστασίας και πρώτων βοηθειών
Πνιγμοί: Επτά κολυμβητές «χάθηκαν» σε ένα 24ωρο
Πνιγμοί στη θάλασσα: Τέσσερις θάνατοι λουόμενων σε ένα 24ωρο
