Τα πεντανόστιμα κράνα τα βρίσκουμε αυτοφυή στη χώρα μας σε δάση. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχει αναπτυχθεί και ο τομέας της καλλιέργειάς τους με σκοπό τη δημιουργία λειτουργικών τροφίμων από τους καρπούς τους. Πρωτοποριακές καλλιέργειες κράνων συναντούμε στην Κυψέλη Ημαθίας. Η επιστημονική ονομασία της κρανιάς (Cornus mas L.) έχει τις ρίζες της από τη λέξη κέρατο στα λατινικά κάτι που προδίδει τη σκληρότητα του ξύλου που προκύπτει από αυτήν.
Η διατροφική τους αξία
Αναλύοντας την ολική αντιοξειδωτική ικανότητα των κράνων με τη μέθοδο FRAP (η μέθοδος αντικατοπτρίζει την ικανότητα της τροφής να μετατρέπει τον τρισθενή σίδηρο σε δισθενή), τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι οι διάφορες ποικιλίες τους υπερέχουν έναντι των άλλων καρπών. Η υπεροχή τους μάλιστα ως προς την ολική αντιοξειδωτική ικανότητα φάνηκε να υπερνικά ακόμα και το ρόδι και τα δαμάσκηνα, φρούτα που χαρακτηρίστηκαν εδώ και χρόνια ως αντιοξειδωτικά «όπλα».
Σε ελληνική μελέτη του 2007 που δημοσιεύθηκε στο Food Chemistry κατέστη εμφανές ότι τα κράνα υπερέχουν έναντι των σμέουρων,των βατόμουρων και των φραγκοστάφυλων όσον αφορά την περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη C και ανθοκυάνες (ισχυρά φυτικά αντιοξειδωτικά), αλλά και τη αντιοξειδωτική προστασία τους στο πιο σημαντικό σάκχαρο του ανθρώπινου οργανισμού, τη δεοξυριβόζη, βασικό δομικό συστατικό του DNA.
Επιπλέον τα κράνα είναι πλούσια σε κάλιο σε επίπεδα εφάμιλλα με την μπανάνα και τα ακτινίδια.
Πολύτιμα ακόμα και επεξεργασμένα
Η κατανάλωση αυτούσιων των καρπών της κρανιάς, μοιάζει να αποδίδει μία σειρά από οφέλη που πηγάζουν από την πλούσια διατροφική τους αξία. Πόσο διατηρούν τη διατροφική τους αξία όμως τα κράνα όταν καταναλώνονται μέσω προϊόντων που προκύπτουν από την επεξεργασία τους; Σε ειδική μελέτη που διεξήγαγε το Εργαστήριο Δενδροκομίας της Γεωπονικής σχολής ΑΠΘ σε απόσταγμα, αφέψημα και λικέρ από κράνα ποικιλίας Ντούλια φάνηκε πως ακόμα και το λικέρ εξακολουθούσε να εμπεριέχει σημαντικές ποσότητες βιταμίνης C και φαινολικές ουσίες αλλά κατέχει και σημαντική ολική αντιοξειδωτική ικανότητα.
Η παραδοσιακή χρήση των κράνων
Γνωρίζατε ότι το σερμπέτι, το τριαντάφυλλο αλλά και μια σειρά από μπαχάρια φτιάχνονται με βάση τα κράνα; Τους αποδίδονταν μάλιστα θεραπευτικές ιδιότητες, ακόμα και προαγωγή της γαλακτοπαραγωγής στις γυναίκες. Στο παρελθόν, τα κράνα χρησιμοποιήθηκαν ως σκόνη για την καταπολέμηση της διάρροιας και των αιμορροΐδων.
«Όπλο» κατά του σακχαρώδους διαβήτη
Μέχρι στιγμής πέρα από κάποια συγγράμματα που αναφέρουν πως ο χυμός κράνων χρησιμοποιούνταν για την καταπολέμηση του σακχαρώδους διαβήτη, το μόνο ερευνητικό δεδομένο που υπάρχει για κάτι ανάλογο, είναι από μελέτη δημοσιευμένη το 2006 στο Agric Food Chem η οποία διεξήχθη σε πειραματόζωα δείχνοντας πως επιλεγμένα εκχυλίσματα κράνων, πλούσια σε ανθοκυανίνες και ουρσολικό οξύ, μπορεί να διαδραματίσουν κάποιο θετικό ρόλο. Όπως εξηγούν όμως στο βιβλίο «Γνωρίστε τα ελληνικά super foods» ο Κωνσταντίνος Ξένος και η Αστερία Σταματάκη, λόγω της μη διεξαγωγής κλινικής μελέτης σε ανθρώπους αλλά μόνο σε πειραματόζωα ένας πάσχων από διαβήτη μπορεί να επιλέξει να καταναλώσει κράνα, έχοντας ως δεδομένο όμως ότι πρόκειται για καρπό πλούσιο σε σημαντικά συστατικά και όχι μια τροφή – φάρμακο για τη νόσο.
Πηγή: «Γνωρίστε τα ελληνικά super foods», Κωνσταντίνος Ξένος – Αστερία Σταματάκη, εκδόσεις Διόπτρα
