Κάθε χρόνο, στις 16 Μαΐου, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρας Νοσηλευτών για να υπογραμμιστούν το έργο και η προσφορά ενός επαγγελματικού κλάδου υγείας που, πολύ συχνά, υποεκτιμώνται. Η ημέρα επελέγη από το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών (International Council of Nurses – ICN) για να αποτίσει παράλληλα φόρο τιμής στη Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ (Florence Nightingale), τη Βρετανίδα νοσηλεύτρια και κοινωνική μεταρρυθμίστρια που έθεσε τα θεμέλια για τη σύγχρονη νοσηλευτική και γεννήθηκε σαν σήμερα το 1820.
Η δράση της κατά τον Πόλεμο της Κριμαίας έγινε αφορμή να γραφτούν ποιήματα, τραγούδια και θεατρικά έργα προς τιμήν της γυναίκας που κυκλοφορούσε τα βράδια στους σκοτεινούς διαδρόμους κρατώντας μια λάμπα για να φροντίζει στους ασθενείς και τραυματίες στρατιώτες, αποκτώντας την προσωνυμία «η Κυρία με τη λάμπα» πέρα από «Άγγελος της Κριμαίας». Αυτό ωστόσο που δεν κατάφερε το σκοτάδι, να την εμποδίσει δηλαδή από την προσφορά των νοσηλευτικών της υπηρεσιών, το πέτυχε ο πυρετός της Κριμαίας, η νόσος που σήμερα γνωρίζουμε ως βρουκέλλωση ή μελιταίο πυρετό και η οποία την καθήλωσε στο κρεβάτι από την ηλικία των 38 ετών έως το τέλος της ζωής της.
Στις μέρες μας έχουν αλλάξει πολλά. Η κριμαϊκή χερσόνησος δεν δίνει πια το όνομά της στη βρουκέλλωση αλλά στον αιμορραγικό πυρετό Κριμαίας – Κονγκό (Crimean-Congo Hemorrhagic Fever, CCHF), ενώ τέτοιες ζωονόσοι αντιμετωπίζονται πλέον με επιτυχία. Αυτό που εντούτοις παραμένει, είναι η ανάγκη πρόληψης κινδύνων για την υγεία που κρύβονται στη φύση και δη την εξοχή, όπως ένα «αθώο» τσίμπημα τσιμπουριού με απρόβλεπτες συνέπειες.
Τα επικίνδυνα δαγκώματα και τσιμπήματα
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) έχει εκδώσει ταξιδιωτικές οδηγίες σχετικά με τις νόσους που μπορούν να μεταδοθούν από τσίμπημα τσιμπουριού -ή κρότωνα κατά την επίσημη ορολογία-, σύμφωνα με τις οποίες οι κρότωνες μπορούν να είναι φορείς ιών και μικροβίων και με το δήγμα τους να μεταδώσουν νοσήματα όπως:
- κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα
- μπορρελίωση (νόσος Lyme)
- υποτροπιάζων πυρετός από τσιμπούρια
- αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας-Κονγκό
- μεσογειακός κηλιδώδης πυρετό, κηλιδώδης πυρετός των Βραχωδών Ορέων
- αναπλάσμωση.
Μπορεί οι τρεις θάνατοι από κροτωνογενή εγκεφαλίτιδα στη Βρετανία ή οι 12 νεκροί από αιμορραγικό πυρετό Κριμαίας-Κονγκό στο Ιράκ να μοιάζουν μακρινοί, ωστόσο τα νοσήματα από κρότωνες είναι συχνά στη χώρα μας. Είναι χαρακτηριστικό το γράφημα που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό του ECDC Eurosurveillance σχετικά με τη γεωγραφική κατανομή κρουσμάτων αιμορραγικού πυρετού Κριμαίας-Κονγκό στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια κατά το 2012-2022:
Πηγή εικόνας: Eurosurveillance
Όπως σημειώνει ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), τα νοσήματα που μεταδίδονται από μολυσμένα τσιμπούρια μπορεί να είναι σοβαρά οπότε τα έθεσε το 2022 υπό καθεστώς επιδημιολογικής επιτήρησης καθώς:
«Η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση των λοιμώξεων αυτών μειώνει τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών. Ως εκ τούτου, τα νοσήματα αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνονται στη διαφορική διάγνωση σε άτομα (με ή χωρίς ιστορικό ταξιδιού) που έχουν συμβατά συμπτώματα ή κλινικά σημεία, ιδίως εάν αναφέρουν νύγμα κρότωνα (ή ψύλλων) ή εάν έχουν αυξημένη πιθανότητα να έχουν εκτεθεί σε τέτοια αρθρόποδα, ακόμη και εάν δεν αναφέρεται από τον ασθενή ιστορικό νύγματος κρότωνα (ή ψύλλου). Επισημαίνουμε ότι το νύγμα κρότωνα ή ψύλλου συχνά δεν γίνεται αντιληπτό από τον ασθενή, και γι’ αυτό δεν αποτελεί προϋπόθεση για τον έλεγχο ασθενών για αυτά τα νοσήματα. Οι άνθρωποι είναι βασικά τυχαίοι και αδιέξοδοι ξενιστές των παθογόνων αυτών».
Μια αντίστοιχη δήλωση είχαν κάνει Βρετανοί επιστήμονες το 2022 για τη νόσο Lyme, την οποία έχει -ή είχε- πάνω από το 14% του παγκόσμιου πληθυσμού και όμως «δεν έχει τύχει της δέουσας προσοχής παγκοσμίως». Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η νόσος Lyme από την οξεία φάση θα περάσει στη χρόνια με επιπλοκές στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα, τους μυς και τις αρθρώσεις, την καρδιά, το γαστρεντερικό ή το δέρμα μεταξύ άλλων.
Αναγκαία η ασφάλιση – Οι ομάδες κινδύνου
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, στις ομάδες υψηλού κινδύνου συγκαταλέγονται άτομα που επισκέφθηκαν περιοχές όπου μπορεί να υπάρχουν τσιμπούρια, όπως όσοι καταπιάνονται με δραστηριότητες στην ύπαιθρο, σε αγροτικές ή ορεινές περιοχές, είτε λόγω εργασίας (π.χ. αγρότες, κτηνοτρόφοι, ξυλοκόποι και κηπουροί) ή λόγω αναψυχής (π.χ. κάμπινγκ, φυσιολάτρες, ορειβάτες, πεζοπόροι, κυνηγοί), ή και σε αστικές περιοχές με βλάστηση (αστικά πάρκα και κήπους).
Συνάγεται επομένως ότι, πέραν όσων ζουν ή/και εργάζονται στην εξοχή, κίνδυνο διατρέχουν και οι ταξιδιώτες που επιλέγουν αυτού του είδους φυσικά περιβάλλοντα, ακόμα και αν δεν έχουν σκοπό να επιδοθούν σε ορειβασία, αναρρίχηση και εξερεύνηση σπηλαίων που χαρακτηρίζονται extreme sports και δεν καλύπτονται από το ασφαλιστήριο υγείας, είτε να μεταβούν σε χώρες με υγειονομική κρίση και εξαιρούνται ακόμα και από ταξιδιωτικές ασφαλίσεις. Μπελάδες όπως μια εγκεφαλίτιδα ή νόσος του Lyme από ένα ανεπιθύμητο δάγκωμα μπορούν να προκύψουν κατά την πεζοπορία ή την κατασκήνωση σε κάποιο δάσος της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ή της Σκανδιναβίας, αναφέρει ο ΕΟΔΥ.
Στην παραπάνω περίπτωση, ένα νοσοκομειακό πρόγραμμα θα κάλυπτε το πιθανότερο κατά 100% τη νοσηλεία σύμφωνα με όσα προβλέπονται για τις εγχώριες νοσηλείες (απαλλαγή κ.ο.κ.), όπως δηλαδή θα ενεργοποιούνταν οι καλύψεις αν το υποτιθέμενο ατύχημα συνέβαινε στην Ορεινή Ελλάδα και όχι κάποιο σκανδιναβικό κράτος. Είναι σημαντικό βέβαια να υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη και για εξωνοσοκομειακή (πρωτοβάθμια περίθαλψη) καθώς η εξέλιξη ενός τσιμπήματος μπορεί να είναι απρόβλεπτη: από τη χορήγηση αντιβιοτικών σε κάποιο εξωτερικό ιατρείο όπως συμβαίνει συνήθως, ο ασθενής μπορεί να βρεθεί στο νοσοκομείο με παρατεταμένη μόλυνση που οδήγησε σε λεμφαγγειίτιδα ή κυτταρίτιδα, μια επώδυνη βακτηριακή λοίμωξη του δέρματος και των μαλακών μορίων.
Τι θα καλύψει το Ασφαλιστήριο Προσωπικού Ατυχήματος
Για όποιους έχουν επιλέξει να ασφαλιστούν μόνο για ατύχημα, μπορούν να νιώσουν ανακούφιση αφού τα εν λόγω προγράμματα διευκρινίζουν στους όρους τους ότι στους καλυπτόμενους κινδύνους περιλαμβάνονται κάθε πάθηση ή διαταραχή της υγείας καθώς και οι συνέπειές τους που οφείλονται σε δαγκώματα ζώων και ερπετών ή τσιμπήματα εντόμων. Τι συμβαίνει όμως όταν το μολυσμένο τσιμπούρι πλήξει την υγεία μας μέσω τρίτων;
Για να κλείσουμε το θέμα εκεί από όπου αρχίσαμε, στη Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ δηλαδή, θα αναφερθούμε ξανά στη βρουκέλλωση, χαρακτηριστική περίπτωση νόσου που φτάνει στον άνθρωπο μέσω ζώων που μολύνθηκαν από τσιμπούρια, σπανιότερα με την άμεση επαφή (με πρόβατα, κατσίκες, βοοειδή, χοίρους και σκύλους) και συχνότερα με την κατανάλωση μη παστεριωμένου γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων που δεν έχουν ωριμάσει για το κατάλληλο χρονικό διάστημα. Όπως σημειώνει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «θύματα της ασθένειας πέφτουν συχνά και οι τουρίστες που εμπιστεύονται τοπικά γαλακτοκομικά προϊόντα, τα οποία δεν έχουν υποστεί τη σωστή επεξεργασία».
Στην περίπτωση λοιπόν μόλυνσης από βακτήριο της βρουκέλλας στο φαγητό σας, το ασφαλιστήριο προσωπικού ατυχήματος μάλλον δεν θα χρησιμεύσει καθώς η τροφική δηλητηρίαση υπάγεται -με ρητή ενίοτε αναφορά στους όρους- στις εξαιρέσεις των σχετικών προγραμμάτων.
Διαβάστε επίσης:
Ασφάλιση Προσωπικού Ατυχήματος: Πέντε λόγοι για να την αποκτήσετε
Ασφάλιση: Τέσσερις σημαντικοί λόγοι να συνάψετε συμβόλαιο σε νεαρή ηλικία
Ατύχημα στο χέρι: Ο παράγοντας που επηρεάζει την αποζημίωση της ασφαλιστικής
