Το 1817, με το «Δοκίμιο για την τρομώδη παράλυση» (Essay on the Shaking Palsy), ο James Parkinson, Άγγλος χειρουργός και φαρμακοποιός μεταξύ πολλών άλλων ιδιοτήτων, περιγράφει για πρώτη φορά τη φερώνυμη νευροεκφυλιστική νόσο, στην οποία αφιερώνεται κάθε χρόνο από το 1997 -και με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Νόσο Πάρκινσον- η 11η Απριλίου.
Η νόσος του Πάρκινσον, δεύτερη συχνότερη νευροεκφυλιστική διαταραχή μετά τη νόσο του Αλτσχάιμερ, προκαλείται από την εκλεκτική εκφύλιση νευρώνων της μέλαινας ουσίας, των νευρώνων του μεσεγκέφαλου δηλαδή που περιέχουν μελανίνη και στοχεύουν στην παραγωγή του νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη. Η έλλειψη ντοπαμίνης -υπέυθυνη για τη ρύθμιση των κινήσεων συν τοις άλλοις- στον εγκέφαλο θα οδηγήσει σε πλήθος κινητικών και μη κινητικών συμπτωμάτων.
Μολονότι μέχρι σήμερα δεν έχει ανευρεθεί οριστική θεραπεία που αναστρέφει την κατάσταση, έχουν πραγματοποιηθεί -και συνεχίζουν να γίνονται- σημαντικά βήματα για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Όπως αναφέρει επιστημονική δημοσίευση στο Movement Disorders «χρειάστηκαν ακριβώς 150 χρόνια από την περιγραφή του James Parkinson το 1817 για την ασθένεια που έφερε το όνομά του μέχρι την ανάπτυξη αποτελεσματικής θεραπείας για αυτή τη διαταραχή, δηλαδή την εισαγωγή της λεβοντόπα (L Dopa) σε υψηλές δόσεις από τον Γεώργιο Κοτζιά το 1967».
Η φαρμακευτική αγωγή που εισηγήθηκε ο Έλληνας επιστήμονας με την ομάδα του και παραμένει η βασική συντηρητική θεραπεία για την αντιμετώπιση των παρκινσονικών συμπτωμάτων, συντέλεσε στη σταδιακή παύση της χειρουργικής προσέγγισης. Ωστόσο, σύμφωνα με τους συγγραφείς, παρά τη σημαντική αποτελεσματικότητα, επιπλοκές όπως δυσκινησία και οι διακυμάνσεις στην κινητική λειτουργία, αναζωπύρωσαν το ενδιαφέρον για επεμβατικές λύσεις κατά τις αρχές της αρχές της δεκαετίας του 1990 και, μάλιστα, μεθόδων που είχαν ήδη χρησιμοποιηθεί κατά το παρελθόν.
Από το 1912 στο σήμερα
Σύμφωνα με μια ανασκόπηση της ιστορίας της χειρουργικής αντιμετώπισης της νόσου Πάρκινσον που δημοσιεύτηκε το 2013 στο Neurologic Clinics, οι πρώτες προσπάθειες έναντι των παρκινσονικών συμπτωμάτων χρονολογούνται στις αρχές του περασμένου αιώνα και την αμφοτερόπλευρη οπίσθια αυχενική ριζοτομή (γνωστή και ως νευρόλυση ή απονεύρωση) από τον Γάλλο αγγειοχειρουργό René Leriche το 1912 και κατόπιν και άλλους, σε μια προσπάθεια βελτίωσης της δυσκαμψίας και του τρόμου (τρέμουλο).
Μέσα από σειρά προσπαθειών που συμπεριέλαβαν τις επεμβάσεις στην πυραμιδική οδό (εκούσια κινητικότητα) και το έξω πυραμιδικό σύστημα (αυτοµατική κινητικότητα) καθώς και τα βασικά γάγγλια ή τη θαλαμοτομή για τη θεραπεία του παρκινσονικού τρόμου, ο δεύτερος σταθμός στην πορεία για την αντιμετώπιση της νευροεκφυλιστικής πάθησης ήρθε το 1987, 20 χρόνια από την εισαγωγή της λεβοντόπας.
Το 1987, μια ομάδα Γάλλων νευροχειρουργών πραγματοποίησε την πρώτη εμφύτευση νευροδιεγέρτη στον εγκέφαλο ασθενούς για την καταπολέμηση του ιδιοπαθούς τρόμου. Το 1997, ο αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε την εφαρμογή της μεθόδου για τη θεραπεία του παρκινσονικού τρόμου και, έκτοτε, η εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση με εμφύτευση ηλεκτροδίων (ή νευροδιέγερση DBS – Deep Brain Stimulation) κατά τη διεθνή ονομασία, καθιερώθηκε ως θεραπεία για την προχωρημένη νόσο του Πάρκινσον για ασθενείς που πλέον δεν ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή ή έχουν φτάσει στο στάδιο των διακυμάνσεων στην κινητικότητα, κάτω των 70 ετών συνήθως.
Η σωτήρια μέθοδος στα ασφαλιστήρια υγείας
Η μέθοδος που επιλέγεται και για άλλα κινητικά νευρολογικά νοσήματα πέραν της νόσου Πάρκινσον (π.χ. επιληψία), απαιτεί τη συνεργασία νευροχειρουργού και νευρολόγου για την τοποθέτηση στον εγκέφαλο πολύ λεπτών ηλεκτροδίων που συνδέονται με μια ηλεκτρική πηγή στην υπερκλείδια περιοχή (βάση του λαιμού), το θώρακα ή την κοιλιά με στερεοτακτική μέθοδο. Η στερεοταξία ή στερεοτακτική Χειρουργική αποτελεί μία από τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται ευρέως στο πεδίο της νευροχειρουργικής για διαγνωστικούς όσο και θεραπευτικούς στόχους.
Η παραπάνω χειρουργική μέθοδος απαντάται στους ιατρικούς πίνακες των νοσοκομειακών προγραμμάτων υγείας ως βαριά νευροχειρουργική επέμβαση. Αρκεί αυτό για την κάλυψη του ασφαλισμένου;
Όσοι δεν έχουν καταλήξει ακόμα στο ιδανικό ασφαλιστικό πρόγραμμα νοσοκομειακής περίθαλψης, ενδεχομένως να αναζητήσουν κάποιο που με βεβαιότητα αναλάβει την επέμβαση -δεδομένου ότι η επέμβαση απαιτεί εξειδικευμένους χειρουργούς και εξελιγμένο τεχνολογικό εξοπλισμό, ενώ η νοσηλεία μπορεί να διαρκέσει από 7 έως 15 ημέρες. Και αυτό διότι τα νοσοκομειακά ασφαλιστήρια παραδοσιακά εξαιρούν τη νόσο Πάρκινσον, κατατάσσοντάς την στην ομπρέλα των (μη καλυπτόμενων) ψυχιατρικών και νευρολογικών παθήσεων. Η μόνη κάλυψη από τον κλάδο υγείας προσφερόταν αποκλειστικά από τα επιδοματικά προγράμματα για σοβαρές ασθένειες (διαβάστε σχετικά εδώ).
Έτσι, πέραν της ενημέρωσης από την εταιρεία ή τον ασφαλιστικό σύμβουλο όσων διαθέτουν ήδη κάποιο συμβόλαιο, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν σήμερα στην αγορά νοσοκομειακό πρόγραμμα που καλύπτει την στερεοτακτική επέμβαση εφόσον γίνεται για τον έλεγχο μη προϋπάρχουσας νόσου Πάρκινσον. Στην προκείμενη περίπτωση, θα είχε ενδιαφέρον η ενημέρωση για την δυνατότητα κάλυψης τοποθέτησης αντλίας συνεχούς χορήγησης φαρμάκου, μια άλλη μέθοδος που επιλέγεται για άτομα με την νευροεκφυλιστική νόσο.
Διαβάστε επίσης:
Ιατρικές περούκες: Τι καλύπτει το συμβόλαιο υγείας και τι ο ΕΟΠΥΥ
Ακτινοθεραπείες: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την αποζημίωσή τους
Νόσος Πάρκινσον: Επαναστατική μη επεμβατική θεραπεία αντιμετωπίζει το τρέμουλο χωρίς φάρμακα
