To 2020, μια 55χρονη γυναίκα έφτασε χλωμή και καχεκτική στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) του Νοσοκομείου Bir στο Κατμαντού (Νεπάλ), όταν η δυσφαγία και οδυνοφαγία που την ταλαιπωρούσαν για έξι περίπου χρόνια είχε φτάσει σε οριακό σημείο, επιτρέποντάς της το τελευταίο δίμηνο να τρέφεται αποκλειστικά με ημι-στερεά τροφή. Το ιατρικό ιστορικό της ανέφερε κατάποση οδοντοστοιχίας έξι χρόνια νωρίτερα. Σύμφωνα με την ιατρική ομάδα που ανέλαβε το περιστατικό, μετά την επιβεβαίωση ξένου σώματος (οδοντοστοιχία 10cm × 5cm) με σπινθηρογράφημα και την αποτυχία ενδοσκοπικής αφαίρεσης, αποφασίστηκε -και διενεργήθηκε επιτυχώς- οισοφαγεκτομή McKeown με αναστόμωση (SAGE Open Medical Case Reports, 2020).
Την ίδια χρονιά στο Ιράκ, ένας άνδρας 42 ετών με ιστορικό ψυχιατρικής νόσου οδηγήθηκε στο ΤΕΠ με συμπτώματα που περιλάμβαναν πνιγμό, σιελόρροια, και αφασία. Η ακτινογραφία θώρακα αποκάλυψε την ύπαρξη ενός γαλλικού κλειδιού καθ’ όλο το μήκος του οισοφάγου, επιβάλλοντας οισοφαγοσκόπηση για να σωθεί η ζωή του ασθενούς (Annals of Medicine and Surgery, 2020).
Η οισοφαγεκτομή με αναστόμωση ή χωρίς καθώς και η οισοφαγοσκόπηση, είναι επεμβατικές πράξεις που καλύπτονται από τα συμβόλαια υγείας. Σπάνιες και ακραίες θα σκεφτεί κανείς για τις ως άνω περιπτώσεις. Η παρουσία ξένων σωμάτων στο ανώτερο πεπτικό είναι συχνό περιστατικό ή, ακριβέστερα, ένας από τους συχνότερους λόγους εισαγωγής παιδιών και ηλικιωμένων στα ΤΕΠ και τα ενδοσκοπικά τμήματα των Νοσοκομείων.
Κίνδυνος για κάθε ηλικία
Φράσεις όπως «πρόσεχε μην το βάλει στο στόμα του» αλλά και οι ενδείξεις καταλληλότητας παιχνιδιών με μικρά αντικείμενα κατόπιν συγκεκριμένης ηλικίας είναι δύο στοιχεία που επισημαίνουν τη μεγαλύτερη ομάδα κινδύνου, τα παιδιά, ηλικίας κυρίως 6 μηνών έως 6 ετών.
Σύμφωνα με μια δημοσίευση στο Pediatrics (2019) της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιάτρων για την περίοδο 1995-2015, τα περιστατικά κατάποσης αφορούσαν κατά 75% παιδιά κάτω των 5 ετών με το 21% αυτών κάτω του 1 έτους, ενώ τα πιο συνηθισμένα ξένα σώματα ήταν κέρματα (61,7%), παιχνίδια ή κομμάτια παιχνιδιών (10,3%), κοσμήματα ή τμήματα κοσμημάτων (7,0%), μπαταρίες (6,8%) και τέλος καρφιά, βίδες, πρόκες ή μπουλόνια (6,0%).
Aκτινογραφία θώρακος δείχνει ξένο σώμα (στρογγυλό μεταλλικό νόμισμα) στον οισοφάγου παιδιού με δυσκολία στην κατάποση (Photo: Shutterstock)
Στους μεσήλικες και τις μεγαλύτερες ηλικίες, τα ξένα σώματα εισέρχονται κυρίως με την τροφή. Σε παλαιότερη δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Ιπποκράτεια της Επιστημονικής Επιτροπής Ιπποκρατείου ΓΝΘ, από τους 468 ασθενείς με ξένα σώματα τη διετία 1999-2000, το 18,4% ήταν άτομα άνω των 65 χρόνων. Κατά την δεκαετία 1991- 2000, οι περισσότερες ενδοσκοπήσεις του ανωτέρου πεπτικού για αφαίρεση ξένου σώματος αφορούσαν τη νηπιακή ηλικία (23,58%), την ηλικιακή ομάδα 50-65 ετών (20,53%) και τέλος τους άνω των 65 (20,02%). Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, στους ενήλικες τα ξένα σώματα του φάρυγγα αφορούσαν συνήθως ψαροκόκαλα (18.7%) ενώ του οισοφάγου κυρίως βλωμό (μπουκιά) κρέατος (59,4%).
Αντιμετώπιση μέσα από τις ασφαλιστικές καλύψεις
Οδυνοφαγία, σιελόρροια, δυσφαγία, έμετοι, δυσφωνία και δύσπνοια είναι κάποια από τα συμπτώματα που μαρτυρούν την παρουσία ξένου σώματος στο ανώτερο πεπτικό. Σύμφωνα με γαστρεντερολόγους και χειρουργούς, ειδικότητες που επιλαμβάνονται της διάγνωσης και θεραπείας τέτοιων περιστατικών, αναλόγως της ηλικίας, της διανοητικής κατάστασης και του ιατρικού ιστορικού τους ασθενούς, τη θέση και το είδος του ξένου σώματος, θα επιλεγεί και η κατάλληλη μέθοδος αντιμετώπισης που μπορεί να είναι:
- συντηρητική (συχνότερα) που περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή όπως αντιχολινεργικά, νιφεδιπίνη κ.α. και παρέχεται στα εξωτερικά ιατρεία, συνεπώς για την κάλυψη απαιτείται πρόγραμμα εξωνοσοκομειακών καλύψεων, με το οποίο μπορεί να γίνεται και η ιατρική παρακολούθηση για την αποβολή του σώματος δια της φυσικής οδού
- ενδοσκοπική (οισοφαγοσκόπηση, γαστροσκόπηση) που θεωρείται θεραπεία εκλογής λόγω του μικρού ποσοστού επιπλοκών και αναλόγως την εταιρεία μπορεί να καλύπτεται και από συμβόλαιο πρωτοβάθμιας περίθαλψης, κατά κανόνα ωστόσο προϋποθέτει νοσοκομειακό πρόγραμμα, στους πίνακες του οποίου μπορεί κανείς να εντοπίσει τη βρογχοσκόπηση και αφαίρεση ξένου σώµατος, την αφαίρεση ξένου σώµατος στοµατοφάρυγγα, την αφαίρεση ξένου σώµατος υποφάρυγγα, λάρυγγα ή την αφαίρεση ξένου σώµατος δια οισοφαγοσκοπήσεως ή
βρογχοσκοπήσεως.
Η προστασία της υγείας του παιδιού από της βρεφική κιόλας ηλικία μέσα από τα ασφαλιστήρια υγείας μπορεί αν εγγυηθεί ότι, στην περίπτωση του ατυχήματος, θα λάβει ποιοτικές ιατρονοσηλευτικές υπηρεσίες σε κάποιο από τα συμβεβλημένα με την εταιρεία παιδιατρικά νοσοκομεία, ανεξαρτήτως του τρόπου που έχετε επιλέξει να το ασφαλίσετε. Παλαιότερη μελέτη σε 125 παιδιατρικούς ασθενείς με ξένο σώμα στον οισοφάγο ή τους αεραγωγούς από το St. Louis Children’s Hospital στην πολιτεία Μιζούρι των ΗΠΑ, είχε συμπεράνει ότι ενώ τέτοια ατυχήματα ήταν συχνότερα σε παιδιά προσχολικής ηλικίας κατά 84%, μόλις το 39% ήταν ασφαλισμένα με ιδιωτικό συμβόλαιο συγκριτικά με το 89% των παιδιών σχολικής ηλικίας.
Για τους ενήλικες έπειτα, τα ξένα σώματα παρατηρούνται κυρίως στο πλαίσιο προϋπάρχουσας παθολογίας και κυρίως, σύμφωνα με σχετικά ερευνητικά δεδομένα, στενώσεις (περίπου 37%), κακοήθεια (περίπου 10%), οισοφαγικούς δακτυλίους (περίπου 6%) και αχαλασία (περίπου 2%), καταστάσεις υγείας που χρήζουν θεραπείας και καλύπτονται από τα ασφαλιστικά προγράμματα νοσοκομειακής περίθαλψης. Αντίστοιχα, η ασφαλιστική προστασία θα ενεργοποιηθεί και στην περίπτωση ανεπιθύμητων επιπλοκών από την κατάποση ξένων σωμάτων όπως η διάτρηση οισοφάγου ή στομάχου σε περίπτωση αιχμηρού αντικειμένου ή μπαταρίας (ηλεκτρικό έγκαυμα), η απόφραξη εντέρου κ.α.
Διαβάστε επίσης:
Διαγνωστικές εξετάσεις: Πέντε λόγοι που δεν πρέπει να λείπουν από το συμβόλαιό σας
Εξετάσεις και επισκέψεις σε μη συμβεβλημένα ιατρικά κέντρα: Πότε και πώς καλύπτονται
Ασφάλεια «πακέτο» με την αγορά υπηρεσιών και αγαθών – Πρέπει να αγοράσετε το «σετ»;
