Ξύπνιος για 11 ημέρες έμεινε ο 19χρονος Norme, ένας δημιουργός ψηφιακού περιεχομένου (streamer) από την Αυστραλία, που αποφάσισε να σπάσει το παγκόσμιο ρεκόρ Γκίνες για το μεγαλύτερο διάστημα χωρίς ύπνο, όπως καταγράφηκε το 1986 από τον Robert McDonald με 18 ημέρες, 21 ώρες και 40 λεπτά χωρίς ύπνο. Για να τα καταφέρει, σύμφωνα με δηλώσεις του, έβαλε τους φίλους του να τον παρακολουθούν σε 12ωρες βάρδιες για να διασφαλίσουν ότι δε θα αποκοιμηθεί.
Η προσπάθειά του να καταρρίψει ένα ρεκόρ που η ίδια η επιτροπή Γκίνες σταμάτησε να παρακολουθεί από το 1997 «λόγω των εγγενών κινδύνων που συνδέονται με τη στέρηση ύπνου», στοίχισε στον 19χρονο τη διαγραφή του από το Youtube και την απαγόρευση εισόδου στις πλατφόρμες live streaming Twitch και Kick. Εντούτοις, οι 264 ώρες και 24 λεπτά αϋπνίας στο πλαίσιο ενός ακόμη επικίνδυνου challenge στα social media και τη σύγχρονη ψηφιακή πραγματικότητα, είχαν κόστος και στην υγεία του.
Ο 19χρονος Norme (Photo: USA Today)
Ο Adam Taylor, Καθηγητής και Διευθυντής του Κέντρου Εκμάθησης Κλινικής Ανατομίας στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ, γράφει στο The Conversation για τους κινδύνους της στέρησης ύπνου και τι συμβαίνει στον οργανισμό ανά ημέρα αϋπνίας.
Η αξία του επαρκούς ύπνου
Η στέρηση ύπνου μπορεί να είναι οξεία, να διαρκεί μία ή δύο ημέρες δηλαδή, ή χρόνια, εξηγεί ο καθηγητής. Η χρόνια στέρηση ύπνου έχει αποδειχθεί σοβαρός παράγοντας κινδύνου για ασθένειες και διαταραχές όπως η κατάθλιψη, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, το έμφραγμα, η υπέρταση και το εγκεφαλικό επεισόδιο. «Ο ύπνος αποτελεί σημαντικό μέρος της καθημερινής μας ρουτίνας. Επιτρέπει σε πολλά από τα σωματικά μας συστήματα να ξεκουραστούν και να επικεντρωθούν στην επιδιόρθωση και την αποκατάσταση» σημειώνει ο καθηγητής και συστήνει περισσότερες από επτά ώρες νυχτερινού ύπνου για τους ενήλικες.
Κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων σταδίων του ύπνου, το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, υπεύθυνο για τη ρύθμιση της ανάπαυσης και της πέψης, αναλαμβάνει τον έλεγχο και μειώνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση. Το τελευταίο στάδιο του ύπνου, το στάδιο REM (Rapid Eye Movement = γρήγορη οφθαλμική κίνηση), όπου η καρδιακή δραστηριότητα αυξάνεται και τα μάτια κινούνται, «είναι το κλειδί για τις γνωστικές λειτουργίες, όπως η δημιουργικότητα, η μάθηση και η μνήμη» αναφέρει και προσθέτει ότι η κατανάλωση αλκοόλ ή καφεΐνης πριν από τον ύπνο μπορεί να διαταράξει αυτούς τους κύκλους.
Από τα πρησμένα μάτια στις ψευδαισθήσεις
Ένα μόλις 24ωρο χωρίς ύπνο είναι αρκετό για να εξασθενήσουν οι γνωστικές λειτουργίες περισσότερο από ό,τι με την κατανάλωση αλκοόλ κατ’ ελάχιστο πάνω από το όριο ασφαλούς οδήγησης. Τα συμπτώματα της οξείας στέρησης ύπνου μπορεί να περιλαμβάνουν πρησμένα μάτια ή μαύρους κύκλους, ευερεθιστότητα, γνωστική έκπτωση, εγκεφαλική ομίχλη και έντονη επιθυμία για φαγητό.
Κατά τη διάρκεια της δεύτερης ημέρας αυπνίας, τα συμπτώματα γίνονται εντονότερα και επέρχονται αλλαγές στη συμπεριφορά, καθώς και περαιτέρω μείωση των γνωστικών λειτουργιών. «Η ανάγκη του οργανισμού για ύπνο εντείνεται προκαλώντας “μικρο-ύπνους”, ακούσιους ύπνους διάρκειας περίπου 30 δευτερολέπτων» εξηγεί ο Taylor. Κατ’ αντιστοιχία θα ενταθούν η ανάγκη του οργανισμού για τροφή και φυσιολογικές αντιδράσεις, όπως η συστηματική φλεγμονή, καθώς και η εξασθένης της ανοσολογική απόκριση, καθιστώντας μας πιο ευάλωτους σε ασθένειες.
Με το τρίτο 24ωρο χωρίς ύπνο πυροδοτείται μια απελπισμένη ανάγκη για ύπνο, αυξάνοντας τις πιθανότητες για μεγαλύτερους μικρο-ύπνους, αποπροσωποποίηση -αίσθημα απομάκρυνσης από την πραγματικότητα- και ψευδαισθήσεων. «Στην τέταρτη ημέρα αϋπνίας, όλα τα συμπτώματα επιδεινώνονται σοβαρά και εξελίσσονται σε ψύχωση λόγω στέρησης ύπνου, όπου το άτομο δεν είναι σε θέση να κατανοήσει την πραγματικότητα και βιώνει μια “επώδυνη” επιθυμία του για ύπνο» αναφέρει ο καθηγητής.
Πόσο διαρκεί η ανάρρωση
Σύμφωνα με τον ειδικό, η ανάρρωση από τη στέρηση ύπνου διαφέρει από άτομο σε άτομο, με κάποιους να χρειάζονται απλώς ένα βράδυ πολύωρου και ποιοτικού ύπνου έως ημέρες ή και εβδομάδες για να συνέλθουν. Ωστόσο, υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι ο ύπνος αποκατάστασης (αντισταθμιστικός ύπνος) συχνά δεν αντιστρέφει τις μεταβολικές αλλοιώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του σωματικού βάρους και μείωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, ακόμη και από σχετικά σύντομες περιόδους αϋπνίας.
Ο καθηγητής επισημαίνει τη δυσμενή θέση των εργαζομένων σε βάρδιες. «Οι εργαζόμενοι σε νυχτερινή βάρδια κοιμούνται συνήθως μία έως τέσσερις κατά μέσο όρο λιγότερες ώρες την ημέρα σε σχέση με εργαζόμενους κατά τη διάρκεια της ημέρας· αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου» εξηγεί, διευκρινίζοντας πως με αντίστοιχο κίνδυνο συνδέεται και η υπερβολή στον ύπνο.
Πώς μία ώρα ύπνου λιγότερη μπορεί να διπλασιάσει τον κίνδυνο για την καρδιά
Αϋπνία: Τρεις κινήσεις ματ που θα σας χαλαρώσουν πριν τον ύπνο – Όλοι μπορούν να τις κάνουν
Είστε με μόνο 4 ώρες ύπνου; Ανακαλύψτε πόσο κινδυνεύει ο οργανισμός σας
