Η ψυχική υγεία είναι ένα θέμα που απασχολεί όλο και περισσότερο την κοινωνία, καθώς η κατάθλιψη επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Nature Human Behaviour, η οικογενειακή κατάσταση παίζει σημαντικό ρόλο στην πιθανότητα εμφάνισης καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Η έρευνα υποστηρίζει, συγκεκριμένα, ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν παντρευτεί έχουν έως και 80% περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καταθλιπτικά συμπτώματα σε σύγκριση με όσους είναι παντρεμένοι.
Η μελέτη διεξήχθη από ερευνητές του Πολυτεχνείου του Μακάο, οι οποίοι ανέλυσαν τα δεδομένα περισσότερων από 100.000 συμμετέχοντες από 7 χώρες. Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν για μια περίοδο που έφτανε έως και τα 18 χρόνια, με τους μελετητές να καταγράφουν τη σχέση ανάμεσα στην οικογενειακή κατάσταση και την εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν παντρευτεί αντιμετωπίζουν 79% μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν κατάθλιψη σε σύγκριση με τους παντρεμένους.
Οι αυξημένες πιθανότητες «εκτοξεύονταν» στο 99% για τους διαζευγμένους και όσους βρίσκονται σε διάσταση, ενώ οι χήροι αντιμετώπιζαν 64% υψηλότερο κίνδυνο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι ανύπαντροι συμμετέχοντες στις δυτικές χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, αντιμετώπιζαν υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης σε σύγκριση με τους ανύπαντρους στις ανατολικές χώρες. Πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψοι έδειξαν να είναι οι άνδρες και τα άτομα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο που δεν έχουν παντρευτεί.
Σε μια προσπάθεια να ερμηνεύσουν αυτά τα ευρήματα, οι ερευνητές υποστήριξαν ότι οι παντρεμένοι πιθανότατα απολαμβάνουν καλύτερη κοινωνική και οικονομική στήριξη, κάτι που εξηγεί εν μέρει τα χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης που εμφανίζονται σε αυτή την ομάδα. Η συνύπαρξη με έναν σύντροφο δημιουργεί συχνά ένα περιβάλλον υποστήριξης, με τους συζύγους να συμβάλλουν ο ένας στην ενίσχυση της ψυχικής υγείας του άλλου. Σύμφωνα με τη μελέτη, «ο γάμος παρέχει τη βάση για μια πιο σταθερή οικονομική κατάσταση και για καθημερινή συντροφικότητα, στοιχεία που μπορούν να αποτρέψουν την ανάπτυξη καταθλιπτικών συμπτωμάτων». Ένα υποστηρικτικό περιβάλλον μπορεί, επίσης, να βοηθά τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν καλύτερα το άγχος και τις δυσκολίες της καθημερινότητας, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα κατάθλιψης.
Η έρευνα παρατήρησε, επίσης, ότι η κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα κατάθλιψης σε ανύπαντρα άτομα, ειδικά στους χήρους και τους διαζευγμένους. Οι συνήθειες αυτές παρουσιάζονται συχνότερα σε ανθρώπους που βιώνουν ψυχολογική πίεση, επιβαρύνοντας περαιτέρω την ψυχική τους υγεία. Σε πολλές περιπτώσεις, το αλκοόλ και το κάπνισμα επιλέγονται ως μηχανισμοί αντιμετώπισης του στρες, κάτι που, όμως, μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση και να ενισχύσει τα καταθλιπτικά συμπτώματα.
Η αντίθετη άποψη
Παρά τα ευρήματα της εν λόγω έρευνας, υπάρχουν φωνές που υποστηρίζουν μια αντίθετη άποψη. Σύμφωνα με την ψυχολόγο δρ. Bella DePaulo, που έχει εξετάσει το ζήτημα σε παλαιότερες μελέτες, η άποψη πως ο γάμος οδηγεί σε καλύτερη ζωή είναι «σε μεγάλο βαθμό μύθος». «Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι όποιος παντρεύεται γίνεται πιο ευτυχισμένος και πιο υγιής από πριν», λέει η ίδια, τονίζοντας ωστόσο ότι υπάρχουν ελάχιστες αποδείξεις για κάτι τέτοιο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, οι παντρεμένοι παρουσιάζουν ελαφρώς χειρότερη υγεία μετά το γάμο.
Η δρ. DePaulo προειδοποιεί ότι οι ανύπαντροι συχνά κατηγοριοποιούνται με βάση στερεότυπα ως «μοναχικοί και δυστυχισμένοι», κάτι που δεν αντικατοπτρίζει πάντοτε την πραγματικότητα. Πράγματι, παλαιότερες μελέτες έδειξαν ότι οι άνθρωποι που παραμένουν ανύπαντροι έχουν περίπου τις ίδιες πιθανότητες να είναι υγιείς και ευτυχισμένοι όσο και οι παντρεμένοι. Το στίγμα γύρω από τη μοναχικότητα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αντίληψη για την ψυχική υγεία των ανύπαντρων.
Η εν λόγω έρευνα, πάντως, δεν υποστηρίζει ότι ο γάμος είναι το απόλυτο «φάρμακο» για την κατάθλιψη, αλλά περισσότερο ότι σε ορισμένες περιπτώσεις παρέχει μία κοινωνική και οικονομική στήριξη που μπορεί να λειτουργεί προστατευτικά για την ψυχική υγεία. Από την άλλη, η θέση της δρ. Bella DePaulo και άλλων ερευνητών δείχνει ότι η ψυχική υγεία είναι πολυδιάστατη και δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τον γάμο.
Πόσο μας παχαίνει ο γάμος; Ποιοι παίρνουν τα περισσότερα κιλά
Γάμος: Δύο στους πέντε πιστεύουν ότι είναι ξεπερασμένος θεσμός – 85% ότι είναι περιττός
Επανένωση μετά από διαζύγιο: 4 συμβουλές από τον ψυχολόγο για να γίνει σωστά
