Ένα ζήτημα που απασχολεί κάθε κηδεμόνα σκύλου και γάτας, είναι η διατροφή τους. Στο εμπόριο κυκλοφορούν αμέτρητες τροφές και διαφορετικά είδη τροφών. Η σωστή διατροφή είναι υψίστης σημασίας, τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τα ζώα συντροφιάς.
«Όταν συζητάμε για τη διατροφή των τετράποδων φίλων μας, η πρώτη σκέψη που μας έρχεται στο μυαλό, είναι το κρέας. Ξέρουμε πως ο σκύλος μας τρελαίνεται για κοτόπουλο, και η γάτα μας για ψάρι. Διαβάζουμε πόσο θρεπτικό είναι το κρέας για τα ζώα και, συχνά, κοιτάμε στις τροφές τους τα συστατικά της ετικέτας, για να επιλέξουμε ένα προϊόν που θα έχει το κρέας ή το ψάρι ως πρώτο συστατικό», αναφέρει η κτηνίατρος – διατροφολόγος ζώων συντροφιάς, Σταυριάννα Μανωλάκου.
Είναι, όμως, τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, η μόνη θρεπτική επιλογή, ήυπάρχουν και εναλλακτικές;
«Τα φυτικά τρόφιμα (όσπρια, λαχανικά, έλαια, καρποί) είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Η διατροφή των ζώων συντροφιάς απαιτεί, μεταξύ άλλων, πρωτεΐνες καλής ποιότητας, μέταλλα και υδατάνθρακες που προσφέρουν ενέργεια χωρίς να επιβαρύνουν τον οργανισμό με περιττά σάκχαρα και λίπος.
Τα όσπρια είναι εξαιρετικό παράδειγμα φυτικού τροφίμου που μπορεί να λειτουργήσει ως πηγή πρωτεΐνης πλούσια σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία.
Ο αρακάς περιέχει ασβέστιο και μαγγάνιο, οι φακές σίδηρο και χαλκό, και τα ρεβύθια μαγνήσιο και κάλιο», επισημαίνει η κα Μανωλάκου.
Επιπλέον, όπως λέει η κτηνίατρος – διατροφολόγος ζώων συντροφιάς, όλα τα όσπρια περιέχουν άφθονες φυτικές ίνες, που ρυθμίζουν την κινητικότητα του εντέρου μέσω εξισορρόπησης της χλωρίδας και υποστήριξης της λειτουργίας των περιπρωκτικών αδένων.
Διευκρινίζει ότι τα όσπρια πρέπει δίνονται σε ένα ζώο στην κατάλληλη μορφή, προκειμένου να μπορέσει να τα πέψει. Δηλαδή, μαγειρεμένα και, σε περιπτώσεις ευαίσθητου πεπτικού συστήματος, πολτοποιημένα.
Η χορήγηση τους σε ωμή μορφή δεν προτείνεται, λόγω της παρουσίας του φυτικού οξέος, το οποίο αναστέλλει την απορρόφηση πολλών θρεπτικών συστατικών.
Τα όσπρια σε κονσέρβες, καλό είναι να αποφεύγονται, τονίζει η κα Μανωλάκου, λόγω της υψηλής παρουσίας νατρίου, δεδομένου ότι το αλάτι στις κονσέρβες χρησιμοποιείται ως συντηρητικό.
«Η μείωση της κατανάλωσης κρέατος και η υιοθέτηση ενός τρόπου διατροφής, βασισμένου στις φυτικές πηγές θρεπτικών συστατικών, είναι, πλέον, αρκετά δημοφιλής στη χώρα μας, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι κηδεμόνες να ενδιαφέρονται να ξεκινήσουν μία χορτοφαγική δίαιτα στο κατοικίδιο τους.
Το ερώτημα που αυτομάτως προκύπτει, είναι εάν είναι εφικτό, ο σκύλος ή η γάτα μας να επιβιώσει με μία χορτοφαγική διατροφή. Η αντίστοιχη απάντηση εξαρτάται από το είδος του ζώου», διευκρινίζει η κα Μανωλάκου.
Οι σκύλοι, όπως εξηγεί, είναι παμφάγα ζώα και μπορούν -υπό προϋποθέσεις- να προσαρμοστούν σε μια πλήρη και ισορροπημένη χορτοφαγική διατροφή. Παρόλα αυτά, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή διότι, αν και όλα τα απαραίτητα συστατικά βρίσκονται σε φυτικές πηγές, δεν αξιοποιούνται στο σώμα τους όπως τα αντίστοιχα ζωικής προέλευσης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως λέει, είναι τα Ω3 λιπαρά οξέα, τα οποία βρίσκονται σε έλαια, τόσο ζωικής (ιχθυέλαια) όσο και φυτικής (λινέλαιο) προέλευσης.
Εξηγεί ότι οι σκύλοι χρειάζονται τα Ω3 λιπαρά οξέα EPA και DHA, τα οποία βρίσκονται στα ιχθυέλαια (πχ. έλαιο σολομού). Το λινέλαιο είναι πλούσιο στο Ω3 λιπαρό οξύ ALA, το οποίο, όμως, ο σκύλος δεν μπορεί να μετατρέψει σε EPA και DHA, ώστε να επωφεληθεί από αυτό.
Επομένως, το λινέλαιο δεν μπορεί να θεωρηθεί αξιόλογη πηγή Ω3 λιπαρών οξέων για τους σκύλους.
Η χορτοφαγική διατροφή στις γάτες
«Στις γάτες, η πλήρης χορτοφαγική διατροφή είναι ακόμα πιο δύσκολη, διότι είναι υποχρεωτικά σαρκοφάγα ζώα και έχουν διατροφικές απαιτήσεις, που καλύπτονται μόνο από ζωικές πηγές.
Παραδείγματα είναι η ταυρίνη -η ανεπάρκεια της οποίας μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση ή καρδιακή ανεπάρκεια-, το αραχιδονικό οξύ -που είναι απαραίτητο λιπαρό οξύ για τις γάτες- και η βιταμίνη Α.
Ειδικότερα, για τη βιταμίνη Α, πολύς κόσμος έχει την εντύπωση ότι ένα ζώο μπορεί να τη σχηματίσει και από φυτικές πηγές, όπως, πχ, το καρότο. Πράγματι, περιέχουν το β καροτένιο, που είναι η πρόδρομη ουσία της βιταμίνης Α, όμως ο οργανισμός της γάτας δεν μπορεί να το αξιοποιήσει για να τη συνθέσει.
Για αυτό και πρέπει να τη λάβει σε προσχηματισμένη μορφή, δηλαδή βιταμίνη Α (ρετινόλη), έτοιμη για αξιοποίηση από τον οργανισμό.
Επίσης, ακόμη και αν ο οργανισμός της γάτας μπορούσε να μετατρέψει το β καροτένιο, πχ του καρότου, σε βιταμίνη Α, το πιθανότερο είναι το καρότο και πάλι να μη θεωρούταν αξιόλογη πηγή, διότι ως υποχρεωτικά σαρκοφάγο ζώο, η γάτα δεν προβλέπεται να έχει μεγάλη ποσότητα υδατανθράκων στην καθημερινή διατροφή της», τονίζει η κα Μανωλάκου.
Η χορτοφαγική δίαιτα στους σκύλους με τροφικές αλλεργίες
Η χορτοφαγική διατροφή μπορεί να προτιμηθεί για σκύλους που παρουσιάζουν τροφική αλλεργία σε κάποια πρωτεΐνη.
«Οι λόγοι για τους οποίους ένας κηδεμόνας ζώου επιθυμεί μία χορτοφαγική δίαιτα για το ζώο του, εκτός από προσωπικοί, πιθανόν να είναι ιατρικοί. Ένα συχνό πρόβλημα υγείας στα κατοικίδια ζώα, ειδικά στους σκύλους, είναι οι αλλεργίες. Οι αλλεργίες μπορεί να οφείλονται, είτε σε περιβαλλοντικά αίτια, είτε σε διατροφικά.
Στις περιπτώσεις των τροφικών αλλεργιών, δηλαδή των αλλεργιών που οφείλονται 100% σε κάποιο συστατικό της τροφής, ο «ένοχος» είναι, σχεδόν πάντα, κάποια πρωτεΐνη.
Οι πρωτεΐνες που έχουν συνδεθεί κατά κύριο λόγο με αλλεργίες στα ζώα, είναι το κοτόπουλο, το μοσχάρι, το αυγό και το σιτάρι, οι οποίες αποτελούν και συνηθισμένα συστατικά των περισσότερων ζωοτροφών.
Για να καταπολεμήσεις αποτελεσματικά μία αλλεργία, πρέπει να αποκλείσεις τον «ένοχο». Σε αυτές τις περιπτώσεις, συχνά, η λύση είναι μία χορτοφαγική τροφή, η οποία δεν περιέχει ζωικές πρωτεΐνες», αναφέρει η κα Μανωλάκου.
Εάν κάποιος επιθυμεί να ξεκινήσει χορτοφαγική διατροφή στο κατοικίδιο του, σύμφωνα με την κα Μανωλάκου, το αρχικό ερώτημα που τίθεται, είναι αν προτιμά μία έτοιμη εμπορική βιομηχανοποιημένη τροφή (πχ, ξηρά τροφή ή κονσέρβα), ή μια σπιτική μαγειρευτή τροφή – η ωμοφαγία εδώ, όπως αντιλαμβανόμαστε, δεν αποτελεί επιλογή,διότι τα κατοικίδια ζώα δεν μπορούν να πέψουν εύκολα τα περισσότερα λαχανικά και φρούτα σε ωμή μορφή.
«Στην περίπτωση της ξηράς τροφής ή της κονσέρβας, κυκλοφορούν στο εμπόριο αρκετές επιλογές πλήρων χορτοφαγικών τροφών για σκύλους και γάτες.
Στην περίπτωση της σπιτικής διατροφής, προτείνεται μόνο για τους σκύλους, και οι πηγές πρωτεΐνης που επιλέγονται, συνήθως, είναι η σόγια (πχ τόφου), οι φακές, ο αρακάς και τα ρεβύθια.
Προστίθενται τα υπόλοιπα υλικά (ρύζι, λαχανικά, έλαια κλπ.) και επιλέγονται τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής.
Από εκεί και πέρα, προτείνεται η ιατρική παρακολούθηση του ζώου κάθε 4-6 μήνες, προς αξιολόγηση της θρεπτικής του κατάστασης. Από πλευράς εξετάσεων, οι περισσότερες διατροφικές ελλείψεις αργούν να φανούν στο αιματολογικό προφίλ (μπορεί και 2-3 χρόνια), επομένως δεν έχει νόημα να κάνουμε τακτικά ένα πλήρες πακέτο εξετάσεων για αυτόν τον λόγο.
Όμως, η τακτική γενική εξέταση των ούρων μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη, διότι η αυξημένη πρόσληψη λαχανικών επηρεάζει το pH(οξύτητα) του ούρου, με αποτέλεσμα να ευνοείται ο σχηματισμός κρυστάλλων και μετέπειτα -αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα- λίθων», διευκρινίζει η κτηνίατρος – διατροφολόγος ζώων συντροφιάς.
Τέλος, ενημερώνει ότι μέχρι σήμερα έχουν διεξαχθεί ορισμένες έρευνες σε σκύλους, σχετικά με την ασφάλεια της μακροχρόνιας κατανάλωσης χορτοφαγικών τροφών.
Το 2018 είχε δημοσιευτεί μια έρευνα του FDA -του αντίστοιχου ΕΦΕΤ στην Αμερική-, που αφορούσε σκύλους, και είχε συσχετίσει περιστατικά διατατικής μυοκαρδιοπάθειας με την κατανάλωση τροφών, στις οποίες το 20% των θερμίδων, και πάνω, προέρχονταν από φασόλια.
Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει, προς το παρόν, επίσημο πόρισμα. Επομένως, αυτό που ισχύει είναι ότι, εφόσον η τροφή είναι πλήρης, ισορροπημένη και ο οργανισμός ανταποκρίνεται καλά σε αυτή -κάτι που μπορούμε να διαπιστώσουμε μέσω της τακτικής παρακολούθησης που αναφέραμε προηγουμένως-, δεν υπάρχει κάποια αντένδειξη ως προς την καθημερινή χορήγηση της.
Η κτηνίατρος – διατροφολόγος ζώων συντροφιάς, Σταυριάννα Μανωλάκου
● Η κα Σταυριάννα Μανωλάκου είναι κτηνίατρος με ειδικό ενδιαφέρον στη διατροφή των ζώων συντροφιάς. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Κτηνιατρικής της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων, πτυχιούχος της Κτηνιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων, στα αντικείμενα της Δημόσιας Υγείας (Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας) και της Επιστήμης & Τεχνολογίας Τροφίμων (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Κατόπιν ολοκλήρωσης ειδικής κτηνιατρικής μετεκπαίδευσης στο αντικείμενο της διατροφής των ζώων συντροφιάς, ασχολείται πλέον αποκλειστικά με την καθοδήγηση και εκπαίδευση επί θεμάτων διατροφής σε ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς και επαγγελματίες της βιομηχανίας ζωοτροφών, αντίστοιχα. Υπηρετεί στο Πολεμικό Ναυτικό ως Αξιωματικός κτηνίατρος και διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στην Αθήνα, όπου αναλαμβάνει τη διατροφική διαχείριση υγιών και ασθενών ζώων που ακολουθούν πάσης φύσεως δίαιτες (βιομηχανοποιημένες, ωμές, μαγειρευτές). Είναι ιδιοκτήτης της ιστοσελίδας www.petfoodologist.gr.
Διαβάστε επίσης
