Χαιρετισμός διά… σώματος και όσφρησης. Αυτός θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούν οι σκύλοι είτε μεταξύ τους, είτε με τους ανθρώπους. Σε καμία περίπτωση στον… κόσμο των σκύλων δεν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για γνωριμία με την πρώτη ματιά! Το να διασταυρώνονται τα βλέμματα των σκύλων ενέχει τουλάχιστον απειλή ή, ενδεχομένως, και άμυνα.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι αυτούς τους τρόπους επικοινωνίας να τους γνωρίζει ο εκάστοτε κηδεμόνας αλλά και να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται και να ερμηνεύει σωστά τα σήματα που εκπέμπει ο σκύλος του.
Πολύ σημαντικό, επιπλέον, είναι να γνωρίζει ότι σε κάθε βόλτα δεν είναι αναγκαίο να καταγράφουμε νέες γνωριμίες, ειδικά όταν και οι δύο πλευρές απολαμβάνουν την έξοδό τους φορώντας λουρί. Ξέρετε γιατί;
Η πτυχιούχος θετική εκπαιδεύτρια σκύλων VSA-CDT, Αγγέλικα Χέρρα, έχει την απάντηση.
«Στην κοινωνία μας είναι αποδεκτό, ευγενικό και επιθυμητό να χαιρετάμε τους φίλους και γνωστούς με λέξεις/φράσεις και χειρονομίες, δείχνοντας ταυτόχρονα και τα συναισθήματά μας. Και τους κοιτάμε πάντα στα μάτια. Όπως και όταν γνωρίζουμε ένα πρόσωπο άγνωστο. Γίνονται οι απαραίτητες συστάσεις και έχουμε οπτική επαφή μαζί του.
Αντίθετα, στον κόσμο των σκύλων, μια τέτοια προσέγγιση θα ήταν προσβλητική έως και απειλητική, αλλά και αιτία άμυνας ή/και εμπλοκής μεταξύ τους. Ειδικά όταν δεν υπάρχει η επιλογή διαφυγής. Δηλαδή, όταν ένας σκύλος είναι δεμένος σε οδηγό/λουρί.
Οι σκύλοι χρησιμοποιούν το σώμα τους, προκειμένου να επικοινωνήσουν είτε μεταξύ τους, είτε με τον άνθρωπο.
Υποχρέωση, αλλά και ανάγκη, κάθε κηδεμόνα είναι να γνωρίζει την ερμηνεία των σημάτων που εκπέμπει ο σκύλος του.
Προσωπικά, όταν βγαίνω βόλτα με τους σκύλους μου επιλέγω να αποφεύγω συναντήσεις, αλλά και κάθε αλληλεπίδραση με άγνωστους σκύλους και κηδεμόνες. Ακόμη κι αν φαινομενικά εκφράζουν φιλική διάθεση.
Θα εξηγήσω τους λόγους που δεν αξίζει το ρίσκο να χαιρετά ο σκύλος μας άλλους διερχόμενους σκύλους. Ειδικά όταν βρίσκονται σε λουρί. Ακόμη κι όταν ο ένας από τους δύο φορά το λουρί του.
Και θα εστιάσω στα εξής:
● Για να είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε τις προθέσεις δύο ή και περισσότερων σκύλων, σε μια συνάντηση, θα πρέπει να γνωρίζουμε την τελετουργία ενός ευγενικού «σκυλίσιου» χαιρετισμού.
Δύο σκύλοι, όταν γνωρίζονται τα σώματά τους σχηματίζουν τόξο.
Αρχικά, ενδέχεται να μυρίσουν, πολύ σύντομα, τη μύτη και το στόμα του άλλου και στη συνεχεία να «εξερευνήσουν» τα γεννητικά του όργανα.
Ο κάθε σκύλος φέρει την ιδιαίτερη οσμή του, μέσω της οποίας αντλούνται πληροφορίες για την ηλικία, το φύλο, την υγεία, την σεξουαλική διάθεση και τη συναισθηματική του κατάσταση.
Η μετάδοση αυτών των πληροφοριών γίνεται μέσω της έκκρισης φερορμόνων και ούρων από τους αδένες της γενετήσιας περιοχής.
Με αυτόν τον τρόπο ένας σκύλος συλλέγει όση πληροφόρηση χρειάζεται, για να αποφασίσει αν θα παραμείνει ή θα φύγει από τη συνάντηση.
● Πρόσφατα έγινε μια έρευνα από τη Dr. Camille Ward, η οποία μελέτησε 58 σκύλους που βρίσκονταν σε πάρκο και δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους. Και τα ευρήματα ήταν σημαντικά.
– Το ποσοστό των σκύλων που έπαιξαν μεταξύ τους άγγιξε μόλις το 12%
– Δεν ανιχνεύτηκε κάποιο σοβαρό επεισόδιο επιθετικής συμπεριφοράς.
– Ο μέγιστος χρόνος ανίχνευσης/χαιρετισμού, ανήλθε περίπου στα έξι δευτερόλεπτα.
Αυτό μας δίνει την ένδειξη ότι οι σκύλοι, κατά τη συνάντησή τους, ανιχνεύουν σε σύντομο χρονικό διάστημα και στη συνέχεια επιλέγουν διαφορετική κατεύθυνση.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η μελέτη διεξήχθη σε σκύλους άνευ οδηγού, δηλαδή ελεύθερους. Που σημαίνει ότι οι σκύλοι είχαν τη δυνατότητα επιλογής, να αποχωρήσουν οποιαδήποτε στιγμή ένιωθαν απειλή ή δυσφορία.
● Η κατάσταση όμως γίνεται πιο σύνθετη, και ενδεχομένως επικίνδυνη, όταν οι σκύλοι που συναντώνται βρίσκονται σε λουρί. Δηλαδή, περιορισμένοι/παγιδευμένοι.
Πώς πρέπει να συμπεριφερθεί ένας κηδεμόνας σκύλου όταν δεν μπορεί να αποφύγει μία αναπάντεχη συνάντηση;
1. Να αναγνωρίσει εγκαίρως, τυχόν, σημάδια άγχους, φόβου ή άλλης δυσφορίας στο σκύλο του -ουρά που κινείται νευρικά και αργά στο άκρο της, αυτιά τεντωμένα πίσω στο κεφάλι, ουρά κάτω από σκέλια, ανασηκωμένο τρίχωμα στην ράχη, έντονη οπτική επαφή, κλειστό και σφιχτό στόμα, γρύλισμα.
2. Να αναγνωρίσει σημάδια χαλαρής διάθεσης -χαλαρή κίνηση ουράς, χαλαρό στόμα με γλώσσα έξω, χαλαρά αυτιά προς τα κάτω- αναλόγως φυλής-, πρόσκληση σε παιχνίδι (play bow).
3. Να κρατήσει σταθερό το λουρί σε θέση U (να σχηματίζει καμπύλη), όπως κατά τη διάρκεια του περιπάτου.
4. Να επιλέξει ο χαιρετισμός να γίνει με το λουρί στο έδαφος, εφόσον η συνάντηση γίνεται σε ασφαλή χώρο.
5. Να μην αφήσει τους δύο σκύλους να μυριστούν περισσότερο από έξι δευτερόλεπτα.
6. Να μην δημιουργήσει ένταση με διόρθωση/ τράβηγμα του λουριού, γιατί θα ξαφνιάσει τον σκύλο (yanking – jerking on lead) και θα του προσθέσει επιπλέον άγχος.
7. Εάν ο άλλος σκύλος είναι ελεύθερος να ζητήσει από τον κηδεμόνα να τον δέσει -είναι υποχρέωση του.
8. Σε περίπτωση μεγάλης σωματικής διαφοράς και δύναμης, ανάμεσα στους δύο σκύλους, θα πρότεινα αλλαγή κατεύθυνσης και αποφυγή κάθε επαφής.
Επίσης, ένας κηδεμόνας μπορεί να μάθει στον σκύλο του μια εναλλακτική συμπεριφορά. Δηλαδή, για παράδειγμα, να του διδάξει το «ψάξε- ψάξε μια λιχουδιά ή ένα παιχνίδι», ώστε ο σκύλος να χαλαρώσει και του αποσπάσει την προσοχή από τον άλλο σκύλο.
Όπως, μπορεί να του μάθει τη συμπεριφορά «hello». Δηλαδή, να μυρίσει γρήγορα τον άλλον σκύλο και αμέσως να συνεχίσει τη βόλτα του με ένα ενθαρρυντικό «πάμε!» και να τον επιβραβεύσει.
Οι συναντήσεις σκύλων σε λουρί καταλήγουν, συνήθως, σε ανεπιθύμητες συμπεριφορές γιατί:
1. Ο σκύλος βρίσκεται σε κατάσταση υπερδιέγερσης και εξαντλούνται τα προσωπικά του όρια.
2. Για τους σκύλους η οπτική επαφή σε μικρή απόσταση είναι απειλητική.
3. Ο σκύλος μπορεί να αντιδράσει στο λουρί, να προσπαθήσει να ελευθερωθεί, να αρχίσει το γαύγισμα, το δάγκωμα στον αέρα (air snapping) ή/και στο λουρί, ακόμη και στον άλλο σκύλο. Επίσης, κατά τη συνάντηση τους πρέπει να προσέξουμε να μην μπερδευτούν τα λουριά τους γιατί είναι επικίνδυνο και μπορεί να εκδηλωθούν συμπεριφορές όπως είναι το καβάλημα.
Είναι εύκολο να αντιληφθούμε, ότι τέτοιες ατυχείς συναντήσεις, δεν προσθέτουν τίποτε αξιόλογο στις κοινωνικές επαφές του σκύλου μας.
Αντίθετα, τόσο ο σκύλος όσο και ο κηδεμόνας, αποκτούν δυσάρεστες εμπειρίες και φοβίες, καταγράφοντας αρνητικά τις μελλοντικές επαφές.
Επιπλέον, κινδυνεύει η σωματική ακεραιότητα του σκύλου- ενίοτε, και των κηδεμόνων.
Το λουρί-οδηγός είναι βασικός παράγοντας στην συναισθηματική κατάσταση του σκύλου μας.
Επιπλέον, η δική μας συναισθηματική κατάσταση, μεταφέρεται μέσω του οδηγού στο σκύλο μας.
Ας μη ξεχνάμε ότι ο ρόλος του λουριού είναι, αποκλειστικά και μόνο, να προστατεύει και να παρέχει ασφάλεια στον σκύλο. Το παραλληλίζω με τη ζώνη του αυτοκινήτου.
Συνεπώς, πρέπει να θυμόμαστε ότι ένας σκύλος σε λουρί, βρίσκεται παγιδευμένος και σε μειονεκτική θέση, ειδικά απέναντι σε έναν σκύλο ελεύθερο.
Να θυμίσουμε ότι, σύμφωνα με τον νόμο, ο περίπατος του σκύλου γίνεται πάντα με συνοδό, ο οποίος τον κρατά από το λουρί του.
Το καλύτερο που θα μπορούσαμε να προσφέρουμε στον σκύλο μας είναι βόλτες με οδηγό και υπευθυνότητα. Επίσης, οργανώνουμε περιπάτους σε ειδικά περιφραγμένους χώρους ή ειδικά πάρκα, έτσι ώστε να έχει την ελευθερία του. Ή χρησιμοποιούμε οδηγό με μήκος 10 – 20 μέτρα, που δίνει τη δυνατότητα κινήσεων στον σκύλο μας. Πάντα με ενεργή επίβλεψη. Και φροντίζουμε ο σκύλος μας να έρχεται σε επαφή με σκύλους παρόμοιας ενέργειας και ιδιοσυγκρασίας.
Ιδανικό θα ήταν να γνωρίζουμε και τους κηδεμόνες των σκύλων.
Τέλος, μοιράζομαι μαζί σας «μυστικά» για πετυχημένες σκύλο- βόλτες:
● Ο σκύλος μας να είναι κοινωνικοποιημένος με σύγχρονη-θετική εκπαίδευση
● Έχουμε το κατάλληλο στηθόλουρο και ο οδηγός σε θέση U
● Έχουμε μαζί μας νόστιμες λιχουδιές (ενισχυτές) υψηλής αξίας για τον σκύλο μας
● Έχουμε καλή ψυχολογική διάθεση/ομαδικό πνεύμα και απολαμβάνουμε τη βόλτα παρέα με τον σκύλο μας. Επικοινωνούμε μαζί του λεκτικά και δεν χάνουμε ποτέ την οπτική επαφή.
● Δεν κάνουμε ποτέ «διόρθωση» με τράβηγμα στο λουρί. Καταστρέφει την σχέση εμπιστοσύνης με τον σκύλο μας
● Βγαίνουμε βόλτα με ανεκτή θερμοκρασία- ανάλογα με την εποχή
● Ελέγχουμε συνεχώς το περιβάλλον για απρόοπτα εξωτερικά ερεθίσματα
● Έχουμε πάντα μαζί μας σακουλάκια για τα περιττώματα του σκύλου μας
και …..
δεν χαιρετάμε αγνώστους!
Ο περίπατος με τον σκύλο μας γίνεται, πρωτίστως, για τη δική του ευχαρίστηση και εκτόνωση. Επομένως, δεν αξίζει να τον φορτίζουμε με, τυχόν, δυσάρεστες καταστάσεις».
▪ Η κυρία Αγγέλικα Χέρρα είναι πτυχιούχος θετική εκπαιδεύτρια VSA-CDT, πιστοποιημένο μέλος του Doggone Safe (Dog Bite safety Educator) και υπεύθυνη φιλοζωικής επιτροπής ACG Alumni Stray Action Committee. Επίσης, συμμετέχει εθελοντικά σε φιλοζωικές δράσεις.
