Ακόμα και στις μέρες μας επικρατεί η απαρχαιωμένη αντίληψη που συνδέει τον σκύλο με τον λύκο και την αγελαία συμπεριφορά του.
Στην πραγματικότητα, όμως, κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
Ο σκύλος δεν είναι αγελαίο ζώο. Και μας το εξηγεί ο θετικός εκπαιδευτής σκύλων, κ. Σεραφείμ Καρυπίδης.
«Αναμφίβολα ζούμε στον αιώνα της πληροφορίας. Στην καταιγιστική διανομή πληροφοριών δεν θα μπορούσε να απουσιάζει και η παραπληροφόρηση.
Σε αυτήν την πληροφόρηση -παραπληροφόρηση- αποδίδεται και η θεωρία περί αγέλης σκύλων και του ‘Άλφα αρσενικού’.
Η εσφαλμένη πεποίθηση ότι πρέπει να ‘επιβληθούμε‘ στον σκύλο, να του ‘σπάσουμε τον τσαμπουκά‘ και να ‘κυριαρχήσουμε‘ πάνω του, είναι από τις πολλές λανθασμένες συμβουλές, που κατά καιρούς κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα.
Πώς ξεκίνησε αυτή η εσφαλμένη εκπαιδευτική μέθοδος
Στο παρελθόν, η εκπαίδευση είχε ως κύριο χαρακτηριστικό την τιμωρία. Ακόμα και στα σχολεία της χώρας ήταν σύνηθες, οι δάσκαλοι να χτυπούν τα παιδιά όταν έκαναν κάποια αταξία ή, απλά, είχαν χαμηλές επιδόσεις.
Η εκπαίδευση των σκύλων δεν απείχε πολύ.
Εκείνη την εποχή θεωρούσαν τον σκύλο ήμερο λύκο, ο οποίος ήταν εξοικειωμένος με τους ανθρώπους. Την αντίληψη αυτή ενίσχυσαν και κάποιες παρατηρήσεις που γίνονταν, όμως, σε αιχμάλωτους λύκους. Στο περιβάλλον αυτό οι λύκοι, προκειμένου να διασφαλίσουν την κυριαρχία τους -δηλαδή την πρόσβαση στους διαθέσιμους πόρους- κατέληγαν σε πολύ βίαιες μεθόδους.
Από αυτές τις παρατηρήσεις βγήκε και η λανθασμένη έννοια του ‘Άλφα αρσενικού’: ότι υπάρχει η θέση του κυρίαρχου, την οποία θα κατέχει ο επικρατέστερος όλων.
Αυτό το επιπόλαιο συμπέρασμα το πήραν κάποιοι, προς όφελος τους, και το εφάρμοσαν στους σκύλους. Και διαμόρφωσαν διάφορες αντιλήψεις, όπως: να προσπαθήσουμε να δείξουμε στον σκύλο ‘ποιος είναι το αφεντικό’, και άλλες παρόμοιες, οι οποίες δεν θα αναλυθούν περαιτέρω.
Δυστυχώς μέχρι και σήμερα επιβιώνουν, και, μάλιστα, πολλοί που υποστηρίζουν και εφαρμόζουν αυτές τις λάθος τακτικές, έχουν γίνει επίκεντρο της δημοσιότητας.
Πέρα από την ηθική πλευρά του ζητήματος και το υπαρκτό ενδεχόμενο της κακοποίησης, η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική.
Ο σκύλος δεν είναι λύκος. Και ο λύκος δεν είναι σκύλος.
Ας δούμε πρώτα πώς λειτουργεί μια αγέλη λύκων.
Μια τυπική αγέλη λύκων αποτελείται από ένα ζευγάρι λύκων και τα παιδιά τους.
Μια συνήθης αγέλη λύκων είναι μια οικογένεια, που δεν διαφέρει και πολύ από την ανθρώπινη.
Ένα λυκάκι, μόλις ενηλικιωθεί, θα φύγει από την αγέλη προς αναζήτηση συντρόφου, και θα φτιάξουν μαζί τη δικιά τους αγέλη.
Μαζί θα κάνουν τα δικά τους παιδιά, τα οποία θα παραμείνουν στην αγέλη από ένα έως και πέντε χρόνια.
Οι λύκοι στη φύση δεν ζευγαρώνουν με συγγενικά άτομα. Σε περίπτωση που ένας γονέας πεθάνει ή σκοτωθεί, το κενό μπορεί να το αναπληρώσει ένας άλλος λύκος που έφυγε από άλλη αγέλη.
Μια αγέλη μπορεί να υιοθετήσει, προσωρινά, νεαρούς λύκους. Κάθε αγέλη καταλαμβάνει μια συγκεκριμένη έκταση, και οι συγκρούσεις μεταξύ αγελών που συνορεύουν είναι πιθανές, και, συχνά, καταλήγουν σε θύματα.
Εντός της αγέλης δεν υπάρχουν πολλές διαμάχες. Οι όποιες διαφορές λύνονται ειρηνικά.
Αυτό συμβαίνει γιατί ο ενδεχόμενος τραυματισμός ενός λύκου έχει αρνητικό αντίκτυπο στην επιβίωσή του, αλλά και στην αγέλη του.
Επίσης, ο νεαρός λύκος μαθαίνει από τον γονέα του. Η μεταξύ τους σχέση προάγει την καθοδήγηση και τη μεταξύ τους επικοινωνία.
Δεν υπάρχουν αιματηρές διαμάχες για την επικράτηση ενός κυρίαρχου αρσενικού, γιατί, πολύ απλά, το ‘κυρίαρχο’ δίδυμο είναι οι γονείς.
Διαφορές των σκύλων από τους λύκους
Πέραν του ότι οι λύκοι δεν είναι τόσο «διψασμένοι» για κυριαρχία -όπως νομίζουν κάποιοι-, ένας ακόμη λόγος για να μη συγκρίνουμε τους σκύλους με τους λύκους είναι ότι οι σκύλοι δεν διαθέτουν τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των λύκων.
Ένας σκύλος δεν θα νιώσει ποτέ πατέρας. Δεν θα βοηθήσει στην ανατροφή των παιδιών του. Μια σκύλα που θα γεννήσει, θα πάψει να συμπεριφέρεται ως μάνα, όταν τα κουτάβια της μεγαλώσουν.
Τα σκυλιά δεν κάνουν αγέλες. Δεν έχουν την έννοια της οικογένειας, όπως οι λύκοι. Κι αυτό γιατί τα σκυλιά θα είναι για πάντα τα παιδιά σε μια οικογένεια. Και έτσι πρέπει να τους φερόμαστε.
Οι σκύλοι σχηματίζουν ομάδες, των οποίων η δομή είναι ευμετάβλητη.
Ο σκύλος περιμένει από τον άνθρωπο να του εκπληρώσει ακόμα και τις βασικές του ανάγκες. Ακριβώς όπως ένα παιδί περιμένει από τον γονέα του.
Άρα, ο άνθρωπος ήδη βρίσκεται σε μια θέση ‘ανώτερη’ από τον σκύλο. Είναι αυτός που ορίζει τον κόσμο του. Και δεν χρειάζεται να ασκήσει κανένα είδος κυριαρχίας, ή οτιδήποτε άλλο, πάνω στον σκύλο.
Εννοείται πως υπάρχουν αναρίθμητες μελέτες που αναφέρονται στο ότι η εκπαίδευση, μέσω της οποίας προάγεται η επικοινωνία, η επιβράβευση και το δέσιμο μεταξύ σκύλου και ανθρώπου φέρνει τα καλύτερα αποτελέσματα από όλες τις άλλες μεθόδους.
Είναι καιρός, λοιπόν, να αφήσουμε ανυπόστατες πεποιθήσεις, που είναι απόρροια των ανασφαλειών μας και της έλλειψης κατάρτισης επί του θέματος, και να δούμε τον σκύλο όπως πραγματικά είναι.
Και η μόνη θέση που μπορεί να κατέχει μέσα στην ανθρώπινη κοινωνία και στην οικογένεια, είναι αυτή του παιδιού».
Ο θετικός εκπαιδευτής σκύλων, Σεραφείμ Καρυπίδης
*Ο κύριος Σεραφείμ Καρυπίδης είναι approved instructor της Academy of Dog Training and Behaviour (Adtb) και εδώ και δύο χρόνια παρακολουθεί μαθήματα για το Advanced Diploma in Canine Behaviour Management (ADCBM) του Compass Education. Ζει στη Θεσσαλονίκη.
