Η αξία του εμβολιασμού και η επένδυση σε δομές και ανθρώπινο δυναμικό για την ενίσχυση της Δημόσιας Υγείας αποτελούν βασικές αξίες για μια κοινωνία που εξελίσσεται και αναπτύσσεται. Το συμπέρασμα αυτό τεκμηριώθηκε μέσα από την παρουσίαση επιστημονικών δεδομένων αλλά και πολιτικών τοποθετήσεων, κατά τη διάρκεια της ημερίδας με θέμα «H αξία του εμβολιασμού στη μετά Covid-19 εποχή», που διοργάνωσε την Πέμπτη 3 Νοεμβρίου το ygeiamou.gr και το «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ».
Στόχος της ημερίδας ήταν η ανάδειξη του εμβολιασμού ως δομικό στοιχείο της Δημόσιας Υγείας, της κοινωνικής ευημερίας και της βιωσιμότητας του Συστήματος Υγείας στο παρόν και το μέλλον.
Θάνος Πλεύρης: Όποιος δεν εμβολιάζεται δε μπορεί να υπηρετεί το Σύστημα Υγείας
Την έναρξη της ημερίδας έκανε ο Υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, ο οποίος αναφέρθηκε στις δύσκολες αποφάσεις που έλαβε για τον εμβολιασμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «Είμαι περήφανος για όσες αποφάσεις έλαβα γιατί ήταν αποφάσεις ωφέλιμες για τον πληθυσμό και όχι δημοφιλείς. Διαπιστώνω και τώρα ότι υπάρχει φοβία από τους πολιτικούς αλλά και τους υγειονομικούς για να συγκρουστούν με όσους εκφράζουν αντιεπιστημονικές θέσεις. Γιατί δεν είναι επιστημονική θέση να μην εμπιστεύεσαι την επιστήμη μέσα στην πανδημία κορωνοιού. Η προσωπική μου θέση είναι ότι όποιος δεν εμβολιάζεται σε μία τέτοια περίοδο, όπως η πανδημία, αλλά και γενικά, δεν μπορεί να υπηρετήσει το Σύστημα Υγείας και τον ασθενή», είπε ο κ. Πλεύρης.
Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι ο ίδιος ως υπουργός εισηγείται την απόλυση τους γιατί «είναι επικίνδυνοι. Δεν μπορεί να είναι κάποιος γιατρός και υγειονομικός και να εργάζεται χωρίς πιστοποιητικό εμβολιασμού σε νοσοκομείο».
Σημείωσε δε ότι «Είμαστε η κυβέρνηση που καθιέρωσε τον εμβολιασμό HPV στα αγόρια με αποζημίωση του εμβολίου και θέλουμε να συνεχίσουμε να χτίζουμε μια κουλτούρα εμβολιαστική στον πληθυσμό».
Επίσης, σημαντική επένδυση γίνεται από το υπουργείο Υγείας και στο πεδίο της πρόληψης, όπου υλοποιείται το μεγάλο πρόγραμμα «Δοξιάδης» με προληπτικές εξετάσεις σε σειρά ασθενειών και την υποενότητα για τον καρκίνο του μαστού «Φώφη Γεννηματά». Μέσω του προγράμματος αυτού, 2.411 γυναίκες διαγνώστηκαν με πρώιμα ευρήματα καρκίνου μαστού, γεγονός που σημαίνει ότι θα έχουν την ευκαιρία για πολύ καλύτερη αντιμετώπιση και πρόγνωση.
Ειρήνη Αγαπηδάκη: Προσπαθούμε να δώσουμε σάρκα και οστά στα εργαλεία που έχουμε για την προστασία του πληθυσμού
Στην πρώτη συνεδρία με τίτλο «Υγεία: Διδάγματα του παρελθόντος και προκλήσεις του μέλλοντος», η κυρία Ειρήνη Αγαπηδάκη, Γενική Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, στην ομιλία της με τίτλο η «Σύγχρονη Εθνική Στρατηγική για τη Δημόσια Υγεία» επεσήμανε τη σημασία του εμβολιασμού έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), ο οποίος προωθείται μέσα από τρέχον πρόγραμμα σχετικά με ένα εμβόλιο σωτήριο για τον νέο πληθυσμό.
«Η δημόσια υγεία αφορά όσα εφαρμόζονται σε μαζικό επίπεδο, προγράμματα που αφορούν ολόκληρες ομάδες πληθυσμών ή ατόμων με νοσήματα. Προσπαθούμε να δώσουμε σάρκα και οστά στα εργαλεία που έχουμε για την προστασία του πληθυσμού», τόνισε η γενική γραμματέας.
«Δεν μπορώ να φανταστώ μια κοινωνία που αφήνει την καταγωγή να γίνεται μοίρα», δήλωσε χαρακτηριστικά η κυρία Αγαπηδάκη, σχολιάζοντας ένα κοινωνικό φαινόμενο με επώδυνες επιπτώσεις όπως αναδείχθηκαν από τα παραδείγματα που παρέθεσε για τις σημαντικές διαφορές στην ποιότητα ζωής αλλά και το προσδόκιμο επιβίωσης που μπορεί να σημάνει το τυχαίο γεγονός της γέννησης σε δύο διαφορετικές περιοχές.
Κωνσταντίνος Χαμπίδης: Συνεργασία για σωθούν ζωές
Με θέμα «Η Υγεία στην Ψηφιακή Εποχή», η ομιλία του κ. Κωνσταντίνου Χαμπίδη, Διευθυντή του Γραφείου του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, εστίασε στην απλοποίηση των διαδικασιών επαφής με το Δημόσιο Σύστημα Υγείας μέσω της τεχνολογίας.
«Μέσω ενός τάμπλετ και δυο μόλις κλικ, ο πολίτης μπορούσε να προσέλθει να εμβολιαστεί», ανέφερε. Ο τρόπος που θα έρθει πιο κοντά ο πολίτης στη φροντίδα υγείας ήταν μια πρόκληση και η καλή συνεργασία του Υπουργείου Υγείας με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης απέδωσε καρπούς, σύμφωνα με τον κύριο Χαμπίδη και με πρωταρχικό στόχο «να σωθούν ζωές το συντομότερο δυνατόν».
Συμπλήρωσε ακόμη ότι και η άυλη συνταγογράφηση έδωσε νέες δυνατότητες στους πολίτες, διευκολύνοντας την πρόσβαση: «Θεωρείται σημαντικό το ότι μπορούσε να “χτιστεί” μια πελατειακή βάση για τα 4 εκατομμύρια πολίτες και με όφελος της γρήγορης συνταγογράφησης».
Δρ. Άγις Τσουρός: Η Υγεία είναι πολιτική επιλογή
Την ανάγκη η Δημόσια Υγεία να βρίσκεται ψηλά στην πολιτική ατζέντα, καθώς οι απειλές θα έρχονται ίσως και όλο και πιο συχνά επεσήμανε ο Δρ. Άγις Τσουρός, Πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία στον 21ο αιώνα του Ιδρύματος Μποδοσάκη, πρώην διευθυντής Πολιτικής και Διακυβέρνησης για την Υγεία και Ευεξία, ΠΟΥ Ευρώπης, κατά τη διάρκεια του πάνελ «Σύγχρονο Σύστημα Υγείας στη νέα δεκαετία».
Στην ομιλία του με θέμα «Η θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη και οι προϋποθέσεις για ένα σύγχρονο Σύστημα Υγείας», ανέφερε ότι «είμαστε σε μία πολύ διαφορετική εποχή από αυτή που ξέραμε, ο κορωνοϊός, η πανδημία, οι διάφορες κρίσεις παγκόσμια, μας έχουν αναγκάσει να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την Υγεία».
Σχετικά με τις προϋποθέσεις για ένα σύγχρονο σύστημα Υγείας επεσήμανε ότι «Κατ’ αρχάς η Υγεία είναι μια πολιτική επιλογή, η υγεία δεν είναι απλά και μόνο η απουσία της αρρώστιας» και διευκρίνισε ότι η Δημόσια Υγεία χρειάζεται κι εκείνη τις δομές της και τους λειτουργούς της.
«Στην Ελλάδα δυστυχώς το σύστημα μας όπως σας είπα έχει πάρα πολλές ελλείψεις, αλλά σήμερα υπάρχει μια δυναμική για να κάνουμε κάτι καλύτερο κι εμείς.
»Η Δημόσια Υγεία σήμερα πρέπει να είναι στο προσκήνιο, ψηλά στην πολιτική ατζέντα και επειδή οι απειλές στο μέλλον οι οποίες συνδέονται με την κλιματική αλλαγή δεν θα μας αφήσουν ήσυχους. Δηλαδή πλέον από δω και πέρα θα πρέπει να είμαστε όλοι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε και σαν κοινωνίες και σαν σύστημα, απειλές οι οποίες θα έρχονται και θα έρχονται ίσως και όλο και πιο συχνά» είπε ο κ. Τσουρός.
Γιάννης Τούντας: Η Δημόσια Δαπάνης Υγείας πρέπει να αυξηθεί
Τις προτάσεις του σχετικά με την εξυγίανση του υγειονομικού συστήματος παρουσίασε ο κ. Γιάννης Τούντας, Ομότιμος Καθηγητής Ιατρικής ΕΚΠΑ, Διευθυντής Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής κατά την ομιλία του με θέμα «Το Σύστημα Υγείας μετά την πανδημία COVID-19».
Η αναδόμηση του υγειονομικού συστήματος θεωρείται καίρια για τον κ. Τούντα και ειδικότερα η ανασυγκρότησή του, για καλύτερες παροχές για τον πολίτη: «Χρειαζόμαστε νέες αξίες, διότι οι παθογένειες είναι πολλές» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Όσον αφορά την οργάνωση και τη διοίκηση, σύμφωνα με τον κ. Τούντα, ο ρόλος του Υπουργείου Υγείας στο ΕΣΥ θα πρέπει να εποπτικός, έτσι ώστε να υπάρχει αξιοκρατική διοίκηση σε όλα τα επίπεδα και να δοθούν ειδικές αρμοδιότητες και «να λειτουργήσει ως δημόσιος οργανισμός χωρίς κομματικά κριτήρια» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.
Καθοριστική είναι μάλιστα για τον κ. Τούντα η συμπληρωματική σχέση του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα υγείας: «Η Δημόσια Δαπάνης Υγείας θα πρέπει να αυξηθεί, διότι η χώρα μας βρίσκεται κάτω από τα όρια του 6% του ΑΕΠ, χωρίς βέβαια να λείπουν και οι σπατάλες». Σε αυτό, θα μπορούσε να συμβάλει και η μετατροπή του ΕΟΠΥΥ σε ενιαίο μοναδικό πληρωτή με αποκλειστική διαχείριση του συνόλου των εθνικών πόρων για τις δημόσιες δαπάνες υγείας, αλλά και με συμβάσεις που θα έχουν κριτήρια ποιότητας και εσωτερικού ανταγωνισμού.
Κωνσταντίνος Κουγιουμουτζής: Δεν γίνεται αξιολόγηση στα νοσοκομεία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα
Για την ασφάλιση ως αναπόσπαστο στοιχείο ενός σύγχρονου συστήματος υγείας μίλησε κατά την τοποθέτησή του ο κ. Κωνσταντίνος Κουγιουμουτζής, Γενικός Διευθυντής Λειτουργιών NN Hellas, με τίτλο «Ασφάλιση: Δομικό στοιχείο για ένα σύγχρονο σύστημα Υγείας».
Ο κ. Κουγιουμουτζής παρουσίασε επίσημα και αποκαλυπτικά στοιχεία για τις ιδιωτικές και δημόσιες δαπάνες υγείας στη χώρα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από το σύνολο της ιδιωτικής δαπάνης 16-17 δισ. ευρώ , τα 6 είναι δαπάνη ιδιωτική. Από αυτά τα 6 δισ. ευρώ, τα 600 εκατ. ευρώ μόνο καλύπτονται από την ιδιωτική ασφάλιση υγείας, το 4% της συνολικής δαπάνης.
Όπως είπε, η συνολική δαπάνη υστερεί έναντι των περισσότερων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μόλις 10% της ιδιωτικής δαπάνης γίνεται μέσα από τον τομέα της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας και τα υπόλοιπα «φεύγουν» από την τσέπη και κάθε νοικοκυριό.
«Είμαστε μία από τις χώρες που δεν ακολουθεί ιατρικά πρωτόκολλα ως προς τη συμπτωματολογία, τις απαραίτητες εξετάσεις, δεν γίνεται αξιολόγηση ούτε στα νοσοκομεία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Το εγχώριο μοντέλο που επικρατεί σήμερα δεν αρκεί να μετασχηματιστεί και να είναι καλό αλλά να εφαρμόζεται σωστά», είπε. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα βήματα για τη δόμηση του Σύγχρονου Συστήματος Υγείας προβλέπουν:
- επανασχεδιασμό του συστήματος Υγείας κατά το Ολλανδικό πρότυπο (αμιγώς ιδιωτικό) με πλήρη απεμπλοκή του Δημοσίου και μεταφορά της αρμοδιότητας στον Ιδιωτικό τομέα. Ο δημόσιος τομέας παρέχει τις υπηρεσίες και ο ιδιωτικός διαχειρίζεται τη δαπάνη.
- δημιουργία ασφαλιστικών καλύψεων όπου θα καλύπτονται τα εκπιπτόμενα ποσά -ή απαλλαγή, το ποσό που καταβάλλει για τη νοσηλεία ο ασφαλισμένος πριν αναλάβει τη δαπάνη η ασφαλιστική εταιρεία- και οι συμμετοχές των ασφαλισμένων σε προαιρετική βάση
- δημιουργία ειδικών πτερύγων σε Δημόσια νοσοκομεία για ασφαλισμένους με πρόγραμμα Υγείας σε Ιδιωτική Ασφαλιστική Εταιρία
- δημιουργία DRGs (σε εξέλιξη με συμμετοχή ΚΕ.ΤΕ.Κ.Ν.Υ. & ΕΑΕΕ)
- εισαγωγή Ιατρικών Πρωτοκόλλων
- αξιολόγηση (scoring) νοσοκομείων ή / και συγκεκριμένων κλινικών σε νοσοκομεία.
Κατά την ολοκλήρωση της τοποθέτησής του, ο κ. Κουγιουμουτζής σχολίασε ως πολύ θετικά όσα έχουν γίνει σχετικά με την ψηφιοποίηση, τον εμβολιασμό, τις μελέτες με στόχο την αλλαγή σε ένα σύστημα δυσκίνητο. «Χρειάζεται όμως στο τέλος να γίνει και αλλαγή στα δεδομένα» των εκθέσεων που παρουσιάστηκαν κατά την ομιλία του, κατέληξε.
Μαρία Θεοδωρίδου: Ο εμβολιασμός αποτελεί ισχυρή πρόληψη σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο
Την ανακούφισή της που θα μιλήσει για άλλα εμβόλια και όχι αυτά του κορωνοϊού, τόνισε αστειευόμενη η Μαρία Θεοδωρίδου, Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, κατά την έναρξη της ομιλίας της με θέμα «Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Παίδων και Ενηλίκων: Η αξία της δια βίου ανοσοποίησης», συμμετέχοντας στο πάνελ Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Παίδων και Ενηλίκων: Η αξία της δια βίου ανοσοποίησης.
«Ο εμβολιασμός αποτελεί ισχυρή πρόληψη σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, την ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη ιατρική παρέμβαση που μειώνει την παιδική θνησιμότητα και αυξάνει το προσδόκιμο επιβίωσης», ανέφερε. Παράλληλα, πρόσθεσε, ότι συνιστά ένα από τα λίγα προληπτικά μέτρα της Δημόσιας Υγείας που μπορεί να οδηγήσει σε πραγματικά οικονομικά οφέλη καθώς μειώνει το κόστος των υπηρεσιών υγείας.
Η κυρία Θεοδωρίδου επεσήμανε την ανάγκη εμβολιασμού και στον ενήλικο πληθυσμό, αφού έτσι χτίζεται το τείχος προστασίας έναντι σοβαρών λοιμωδών νοσημάτων και ενισχύεται η ανοσία που επετεύχθη με τους παιδικούς εμβολιασμούς και φυσιολογικά φθίνει με τον χρόνο.
Καταληκτικά, η πρόεδρος αναφέρθηκε στους στόχους της Επιτροπής για την εξασφάλιση μεγαλύτερης προστασίας από τα εμβόλια σε πληθυσμιακό επίπεδο μέσα από:
- την καταγραφή και παρακολούθηση μέσω του Εθνικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Εμβολιασμών (Registry), με διασύνδεσή του με τον ατομικό ηλεκτρονικό φάκελο υγείας. Πέραν του 1 εκατ. φτάνουν τα εμβόλια που έχουν καταγραφεί ηλεκτρονικά από τον περασμένο Ιούνιο.
- τη διατήρηση υψηλού ποσοστού εμβολιαστικής κάλυψης όλων των ηλικιών, με τα συνιστώμενα εμβόλια σε όλες τις χώρες. Προσέγγιση και εμβολιασμός ευάλωτων ομάδων.
- τη συνεχή ενημέρωση για τα οφέλη του εμβολιασμού που, ενδεχομένως, θα μειώσουν την αμφισβήτηση – άρνηση για τα εμβόλια.
- την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στα εμβόλια, τον πυλώνα για την πρόληψη των νοσημάτων μέσω του εμβολιασμού.
Μάριος Θεμιστοκλέους: Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών πήρε δύσκολες αποφάσεις
«Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών πήρε δύσκολες αποφάσεις», είπε ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους. Κατά την ομιλία του με θέμα «Πρόγραμμα «Ελευθερία»: Ο εμβολιασμός για την Covid-19 παράδειγμα σύγχρονης εμβολιαστικής στρατηγικής» τόνισε ότι: «Το να μπορέσεις σήμερα να φτιάξεις κάτι το οποίο θεωρείται αυτονόητο, όπως ένα καλό εμβολιαστικό πρόγραμμα, είναι αυτό που βοήθησε να φτάσουμε στο ποσοστό του 85% των εμβολιασμένων κατά της covid».
«Πρέπει να περάσεις από τη θεωρία στην πράξη. Καλύτερη η εφαρμογή ενός κακού σχεδίου από το να μην κάνεις τίποτα. Θα πρέπει επίσης να πως ότι όλα ξεκινούν από το πως σχεδιάζεις. Το Υπουργείο Υγείας σχεδιάζει και όλοι οι υπόλοιποι ακολουθούν. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2020. Χρειάστηκε επιμονή και να υπάρχουν κανόνες απλοί χωρίς αστερίσκους. Με διαφάνεια. Πήγαμε σε 200.000 σπίτια, κατεβάσαμε με ελικόπτερα εμβόλια, φτιάξαμε ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης, σύστημα που είναι η επόμενη μέρα της ΠΦΥ. Όπως η επόμενη μέρα είναι η κατ’ οίκον περίθαλψη», ανέφερε.
«Επίσης να έχουμε μια ψηφιοποίηση από το άλφα ως το ωμέγα. Έτσι χτίζεται ένα νέο εμβολιαστικό πρόγραμμα. Η Εθνική Επιτροπή εμβολιασμών πήρε αποφάσεις που άλλες χώρες δεν έλαβαν. Πήραν δύσκολες αποφάσεις. Υπήρξαν στιγμές που η κυρία Θεοδωρίδου κατάφερε να έχει την υπομονή να χειριστεί κάποια λάθη που έγιναν στο πρόγραμμα», κατέληξε ο Μάριος Θεμιστοκλέους.
Κασσιανή Μέλλου: Η αξία του εμβολιασμού είναι αδιαμφισβήτητη
Τα νούμερα από τις έρευνες είναι σαφή σχετικά με την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού, τόνισε η κυρία Κασσιανή Μέλλου, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μεταδοτικών Νοσημάτων του ΕΟΔΥ.
Παίρνοντας το έναυσμα από τον κ. Θεμιστοκλέους, που αναφέρθηκε στο εμβολιαστικό πρόγραμμα, η κυρία Μέλλου, ανέφερε ότι «Όσο κι αν είναι δύσκολη επικοινωνιακά μια καμπάνια εμβολιασμού, η αξία του εμβολιασμού είναι αδιαμφισβήτητη και ειδικά στις ευπαθείς ομάδες. Αυτό που έχει πάντα σημασία είναι να ερμηνεύουμε σωστά τα δεδομένα και να μην υπάρχει παραπληροφόρηση».
Παρουσιάζοντας, τέλος, και σχετικά ερευνητικά ευρήματα, σύμφωνα με μια μελέτη που παρουσιάστηκε στο συνέδριο IDWeek εκτιμήθηκε ότι το διάστημα 1/2021 – 4/2022 ο εμβολιασμός έχει αποτρέψει 12.315 διασωληνώσεις και 39.018 θανάτους.
Επομένως, ο εμβολιασμός εξακολουθεί να αποτελεί το βασικό μέσο για την αντιμετώπιση της πανδημίας και είναι ο βασικός λόγος που το νόσημα έχει καταστεί πιο ήπιο.
Συμπληρώνοντας τέλος, και δύο σημαντικούς πυλώνες για το μέλλον, η πρόσβαση τους εμβολιασμού σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και η καταπολέμηση του αντιεμβολιαστικού κινήματος με άλλα εργαλεία θεωρούνται σημαντικά.
Κώστας Αθανασάκης: Οι εμβολιασμοί αποτελούν την κορωνίδα των παρεμβάσεων δημόσιας υγείας
Οι εμβολιασμοί είναι μια κοινωνική υποδομή η οποία επηρεάζει δραστικά το επίπεδο ευημερίας μας είπε ο κ. Κώστας Αθανασάκης, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας, Σχολής Δημόσιας Υγείας Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, στην ομιλία του με τίτλο «Η κοινωνική και οικονομική αξία του εμβολιασμού ως στρατηγική δημόσιας υγείας».
Η Ελλάδα έχει ένα από τα καλύτερα προγράμματα εμβολιασμού και έχει αναπτύξει σημαντική κουλτούρα στον τομέα του παιδικού εμβολιασμού.
«Είμαστε ένας από τους λαούς στην Ευρώπη, που συμφωνούμε περισσότερο από άλλες χώρες ότι με τα εμβόλια αντιμετωπίζουμε τις ασθένειες» σημείωσε χαρακτηριστικά.
Οι εμβολιασμοί είναι μια κοινωνική υποδομή η οποία επηρεάζει δραστικά το επίπεδο ευημερίας μας, αποτελούν βασική παράμετρο για την κοινωνία. Εγγυώνται την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας καθώς αποτελούν βασική προϋπόθεση για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας του συστήματος υγείας», σημείωσε.
Είπε ακόμη ότι ο εμβολιασμός αποτελεί μια εξαιρετικά αποδοτική παρέμβαση και συγκεκριμένα ότι στη χώρα μας και ειδικά για την περίπτωση των εμβολιασμών έναντι της Covid-19, η σχέση κόστους-οφέλους για τον εμβολιασμό εκτιμάται σε τουλάχιστον 1 προς 4 (οφέλη αξίας 4 ευρώ για το σύστημα υγείας για κάθε 1 ευρώ που επενδύεται).
Κλείνοντας τόνισε ότι οι εμβολιασμοί αποτελούν την κορωνίδα των παρεμβάσεων δημόσιας υγείας σήμερα και ότι «Το επόμενο βήμα για τη χώρα, πιθανότατα, θα πρέπει να είναι η κατάρτιση και εφαρμογή μιας Εθνικής Πολιτικής για τους Εμβολιασμούς».
Patrick Swain: Η διαφάνεια θα εξασφαλίσει καλύτερη κατανόηση για τη σημασία του εμβολιασμού
Για τον ρόλο της Δημόσιας Υγείας ως προς τους εμβολιασμούς τοποθετήθηκε κατά τη διάρκεια του πάνελ Στρατηγικές Εμβολιασμού: Στόχοι και εμπόδια, ο Patrick Swain, συντονιστής του Coalition for Life Course Immunization (CLCI – Συνασπισμός για τη δια Βίου Εμβολιασμό), ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο από ειδικούς και ενώσεις αντιπροσώπων από τη δημόσια υγεία, ασθενείς, ακαδημαϊκούς και επαγγελματίες υγείας με στόχο την προστασία του πληθυσμού από λοιμώδη νοσήματα μέσω του εμβολιασμού.
Κατά την ομιλία του με θέμα «H θεσμοθέτηση εμβολιαστικών στόχων ως πυλώνας ευρωπαϊκών και διεθνών στρατηγικών Δημόσιας Υγείας» σημείωσε ότι «Φέτος θέλουμε να εστιάσουμε στην πρόληψη και ενδεχομένως να χρειαστούν επιπλέον 5,3 δισ. ευρώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να ενισχυθεί το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης, όχι μόνο για την COVID-19 αλλά και τον ιό HPV». Σύμφωνα με τον ίδιο, προστασία από τον δια βίου εμβολιασμό απαιτεί πολλαπλές δράσεις που θα ενισχύσουν τις εμβολιαστικές εκστρατείες αλλά, κυρίως, θα πολεμήσουν τις ανισότητες που παρατηρούνται διεθνώς στην πρόσβαση στα εμβόλια.
Οι έξι στόχοι που μπορούν να συμβάλουν στην πραγματοποίηση του παραπάνω στόχου περιλαμβάνουν:
- την αύξηση των δαπανών στην υγεία κατά 2,5%: 77% των ευρωπαϊκών χωρών ξοδεύουν λιγότερο από το 50% του προϋπολογισμού για την υγεία στον εμβολιασμό.
- τη χρήση τεχνολογίας από την πανδημία: Η πανδημία του κορωνοϊού ανέδειξε τη σημασία της τεχνολογίας μέσα από τα συστήματα προγραμματισμού των εμβολιασμών που συνέβαλαν στη μεγαλύτερη εμβολιαστική κάλυψη. Αντίστοιχα σημαντική ήταν η έκδοση πιστοποιητικών εμβολιασμών. «Πρέπει να δούμε πώς τα συστήματα που αναπτύχθηκαν μπορούν να αξιοποιηθούν και σε άλλες περιπτώσεις» σχολίασε ο κ. Swain.
- την αύξηση των χώρων εμβολιασμών: Η πανδημία έδειξε ότι μπορούν να πραγματοποιηθούν εμβολιασμοί και σε περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση. Δόθηκε η δυνατότητα διενέργειάς τους σε διάφορους χώρους, από φαρμακεία έως θρησκευτικούς ναούς και μουσεία και αυτή η πρακτική πρέπει να εξετασθεί και για τους εμβολιασμούς για άλλες περιπτώσεις.
- την αύξηση της εμβολιαστικής δαπάνης: Στόχος είναι να παρέχεται δωρεάν ο εμβολιασμός για βασικές ασθένειες μέσω εθνικών προγραμμάτων. Επί παραδείγματι, λιγότερες από τις μισές χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου παρέχουν δωρεάν τον αντιγριπικό εμβολιασμό.
- Σύνδεση με τον πληθυσμό: Μεγαλύτερη διαφάνεια μέσα από δεδομένα σε πραγματικό χρόνο. «Να ενημερώνουμε συνεχώς και με ακρίβεια τον πληθυσμό σχετικά με τα εμβόλια και την πορεία των εμβολιασμών» επεσήμανε ο κ. Swain εξηγώντας πως η περισσότερη διαφάνεια θα εξασφαλίσει καλύτερη κατανόηση για τη σημασία του εμβολιασμού και έτσι μεγαλύτερη συμμετοχή.
Sibilia Quilici: Πρέπει να βελτιωθεί η πρόσβαση όλων στον εμβολιασμό
Απαιτείται ισότιμη πρόσβαση στην καινοτομία και αυτό εξαρτάται από την ετοιμότητα της κάθε χώρας, τις υποδομές και χρηματοδότηση, την πρόσβαση στη λήψη αποφάσεων και στην σύνδεση με την κλινική αξιολόγηση ανέφερε η κυρία Sibilia Quilici, Executive Director Vaccines Europe.
Στο πλαίσιο της ομιλίας της με θέμα «Εμβόλια για Όλους: Πόσο εφικτή είναι η καθολική πρόσβαση στον δια βίου εμβολιασμό;» ανέφερε ότι «Δυστυχώς δεν διαθέτουμε δεδομένα για τον εμβολιασμό συνολικά, αλλά μόνο για covid. Και με την covid πετύχαμε κάτι πρωτοφανές, όταν για παράδειγμα στην γρίπη προσπαθούμε κάθε χρόνο να πετύχουμε εμβολιασμό στο 75% του πληθυσμού στην Ευρώπη αλλά δεν το πετυχαίνουμε ποτέ.
»Θα πρέπει λοιπόν προτεραιοποιηθεί η ανοσοποίηση ρουτίνας σαν βασική παράμετρος για την καθιέρωση του δια βίου εμβολιασμό. Επίσης θα πρέπει να βελτιωθεί και η πρόσβαση όλων στον εμβολιασμό ρουτίνας» είπε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα χρειάζεται και ενδυνάμωση των δεδομένων που έχουμε για τον εμβολιασμό και να υπάρχει διαλειτουργικότητα μεταξύ των συστημάτων συγκέντρωσης δεδομένων.
Να σημειώσουμε ακόμη ότι χρειάζεται να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στον εμβολιασμό. Θα πρέπει να γίνει επένδυση στην εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας ώστε να μεταφέρουν την σωστή πληροφορίας, είπε η κυρία Quilici και συμπλήρωσε ότι χρειάζεται να εξασφαλιστεί και η χρηματοδότηση των εμβολιαστικών προγραμμάτων καθώς έχουμε μόνο ένα 0,5% το οποίο δίνεται για τον εμβολιασμό.
«Πρέπει να συγχαρούμε την Ελλάδα η οποία χρηματοδοτεί το εμβολιαστικό πρόγραμμα και τα προσφέρει στους πολίτες» τόνισε επίσης.
Γεώργιος Χρούσος: Η καλύτερη επένδυση για μια χώρα είναι στην ανάπτυξη εμβολίων
Με τίτλο ομιλίας «Αρνητισμός και Διστακτικότητα, τα «αγκάθια» του Kαθολικού Eμβολιασμού» ο κ. Γεώργιος Χρούσος, Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, Διευθυντής στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, Επικεφαλής της Έδρας UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής ΕΚΠΑ, Μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών σημείωσε ότι «Η διστακτικότητα αφορά όσους διστάζουν να εμβολιαστούν. Θα έλεγα ότι οφείλεται σε ωχαδελφισμό, δυσκολία στην προσβασιμότητα και κυρίως στον βαθμό εμπιστοσύνης των πολιτών. Είναι οι παράγοντες που καθορίζουν το μέγεθος της διστακτικότητας απέναντι στα εμβόλια».
Ο καθηγητής αναφέρθηκε στο μείζον πρόβλημα της ψυχολογίας όσων διστάζουν ή αρνούνται το οποίο όμως είναι μελετημένο μόνο στο 12% των κατοίκων της γης, άρα δεν μας δίνει την πλήρη εικόνα, και επικαλέστηκε στοιχεία από σχετικό βιβλίο που δίνει κάποιες απαντήσεις.
«Οι Έλληνες είναι στην 55η θέση παγκοσμίως στην κατάταξη με το IQ. Έχουν κατά μέσο όρο 90, όταν η βάση είναι το 100. Αυτό σημαίνει πως 1 στους 8 Έλληνες δεν καταλαβαίνει τα δεδομένα που του παρουσιάζονται και συνεπώς πρέπει να μάθει να εμπιστεύεται όσους γνωρίζουν. Συγκαταβατικότητα, ευγένεια και ειλικρίνεια είναι η καλύτερη αντιμετώπιση από όλους εμάς τους ειδικούς για να ενημερώνουμε όσους διστάζουν και όσους είναι αρνητικοί απέναντι στον εμβολιασμό. Η καλύτερη επένδυση σε μια χώρα είναι στην ανάπτυξη εμβολίων. Για κάθε ένα δολάριο επένδυση, η απόδοση είναι έως και 40 ευρώ», υπογράμμισε.
Ελευθέριος Θηραίος: Μία επιτυχημένη εμβολιαστική πολιτική απαιτεί συνεργασία
Στο Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών ως εργαλείο για τη διαμόρφωση πολιτικών Δημόσιας Υγείας αναφέρθηκε ο κ. Eλευθέριος Θηραίος, Γενικός/Οικογενειακός Ιατρός, Διευθυντής ΕΣΥ, Προϊστάμενος Διεύθυνσης Βελτίωσης της Ποιότητας των Υπηρεσιών Υγείας – Οργανισμός Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία, Πρόεδρος Επιτροπής Υπουργείου Υγείας Υποστήριξης Ψηφιακού Μετασχηματισμού στην ΠΦΥ, Γενικός Γραμματέας Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών.
«Ο εμβολιασμός θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ενηλικίωσης και όχι μόνο της παιδικής ηλικίας», σύμφωνα με τον κ. Θηραίο. Μέσω του εμβολιασμού όμως παράλληλα, μειώνονται οι ιατρικές παρεμβάσεις και τα κόστη για το σύστημα υγείας, μειώνονται οι επισκέψεις σε γιατρούς, ενώ παράλληλα προλαμβάνονται και σοβαρά νοσήματα, όπως ο καρκίνος.
Από την άλλη, «μία επιτυχημένη εμβολιαστική πολιτική απαιτεί συνεργασία όλων των μερών, εκπαίδευση των γιατρών και των επαγγελματιών υγείας» επισημαίνει.
Η ψηφιοποίηση μέσω της χρήσης των ηλεκτρονικών συστημάτων πληροφοριών μπορεί να βοηθήσει σε τρεις τομείς:
- Πρώτον, τα συστήματα υπενθύμισης θεωρούνται ιδιαίτερα αποδοτικοί τρόποι ειδοποίησης των πολιτών για τον εμβολιασμό.
- Δεύτερον, για τους επαγγελματίες υγείας, η ανάπτυξη αυτόματων αναδυόμενων ειδοποιήσεων στο σύστημα Ηλεκτρονικού Φακέλου ή Μητρώου υπενθυμίζει τον προγραμματισμό των ραντεβού για εμβολιασμό.
- Τέλος, η πρόσβαση στα δεδομένα υγείας και στις ημερομηνίες, μπορεί να προσδιοριστούν οι συστηματικά κατάλληλοι πολίτες/ασθενείς και ομάδες πληθυσμού.
Σημείωσε ότι στο Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμού συγκεντρώνονται όλες οι πληροφορίες σχετικά με την εκτίμηση της επιδημιολογίας νόσων, λαμβάνοντας υπόψη την εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού και με την καταγραφή των εμβολιασμών που έχουν διενεργηθεί σε κάθε πρόσωπο που ανήκει στο γενικό πληθυσμό της χώρας μας.
Θεόδωρος Αγοραστός: Πρώτη φορά η ιατρική κοινότητα είναι σε θέση να εξαλείψει έναν καρκίνο
Από την πλευρά του ο κ. Θεόδωρος Αγοραστός, Καθηγητής Mαιευτικής-Γυναικολογίας στο «Αριστοτέλειο» Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, κατά τη διάρκεια του πάνελ Η στρατηγική για την εξάλειψη του ιού HPV ανέφερε ότι πριν από 3 χρόνια ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έκανε έκκληση σε όλο τον κόσμο για την αντιμετώπιση καρκίνου τραχήλου της μήτρας, τονίζοντας πως «είναι η πρώτη φορά που η παγκόσμια ιατρική κοινότητα είναι σε θέση να εξαλείψει έναν καρκίνο».
Στην ομιλία του με τίτλο «Εθνική στρατηγική για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας» ανέφερε πως, Παγκόσμιος στόχος είναι έως το 2030:
- το 90% των κοριτσιών έως 15 ετών να έχει εμβολιαστεί έως το 2030
- το 70% γυναικών 35-45 ετών να έχει υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο
- το 90% γυναικών με καρκίνο τραχήλου της μήτρας να έχει θεραπευτεί.
Μελέτες έδειξαν ότι αν το HPV-DNA Test αντικαταστήσει το Τεστ Παπανικολάου θα σημειωθούν θετικά αποτελέσματα στην Ελλάδα. Στη χώρα μας, το πρόγραμμα για τον εμβολιασμό έναντι του HPV αρχίζει στα 9 χρόνια και είναι σημαντικός για την αποτροπή κινδύνου καρκίνου σε κορίτσια αλλά και αγόρια. «Ωστόσο ο εμβολιασμός δεν πρέπει να σταματά στην ηλικία των 25 ετών αλλά να φτάνει έως την ηλικία των 45 όπως στις ΗΠΑ, κατόπιν ιατρικής καθοδήγησης», σχολίασε ο καθηγητής για το εμβολιαστικό πρόγραμμα που ισχύει σήμερα στη χώρα για τον εμβολιασμό έναντι του ιού HPV.
Ένα σημαντικό βήμα αποτελεί η έγκριση του προγράμματος πρόληψης και δημόσιας υγείας «Σπύρος Δοξιάδης» 2,6 εκατ. ευρώ για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις απειλές για την υγεία από τον ιό HPV
Η Ελλάδα είναι πάνω από το όριο εξάλειψης της νόσου, ωστόσο χρειάζεται:
- να γίνει πιο σαφής ο στόχος για εμβολιαστική κάλυψη 90% στα κορίτσια έως 15 ετών
- να εφαρμοστεί το self-sampling
- να αξιοποιηθεί το ηλεκτρονικό μητρώο εμβολιασμού και για τα εμβόλια HPV.
Αθανάσιος Μίχος: Οι ιοί HPV μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο και στα δύο φύλα
Κατά την ομιλία του με τίτλο «Το όφελος του εμβολιασμού για τους ιούς των ανθρωπίνων θηλωμάτων σε αγόρια και κορίτσια – Πώς θα αυξηθούν τα ποσοστά εμβολιασμού;», ο κ. Αθανάσιος Μίχος, Καθηγητής Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας ΕΚΠΑ, τόνισε πως σήμερα γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πάνω από 200 υποτύποι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) εκ των οποίων οι 30 είναι ογκογόνοι Και παρ’ ότι σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού θα έρθει σε επαφή με αυτούς τους ιούς κατά τη διάρκεια της ζωή τους, ευτυχώς μόνο ένα ποσοστό θα νοσήσει με εμμένουσα με περίπου 5% των νεοπλασμάτων να οφείλονται σε ιούς HPV παγκοσμίως.
Συμπλήρωσε ακόμη ότι οι ιοί HPV δεν διαχωρίζουν αγόρια και κορίτσια και μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο και στα δύο φύλα. Επίσης τόνισε ότι υπάρχουν και μη σεξουαλικές οδοί μετάδοσης, ενώ ο μεγαλύτερος κίνδυνος μόλυνσης είναι σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες
Κατέληξε δε στο ότι «Τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά και έχουν υψηλό προφίλ ασφάλειας, ενώ είναι δυνατή η πρόσβαση σε εμβολιασμό σημαντικού ποσοστού του Πληθυσμού. Τα εμβόλια χορήγηθηκαν για πρώτη φορά πριν από 16 χρόνια και έχουμε πάρα πολλά δεδομένα πλέον καθώς έχουν χορηγηθεί 300 εκατομμύρια δόσεις» και ότι «έχουν δε αποτελεσματικότητα πάνω από 90% για κονδυλώματα και έχουν πετύχει μείωση 81-93% κυκλοφορίας ιών HPV, αλλά και αποτελεσματικότητα 70-90% για αποτροπή προκαρκινωματωδών βλαβών και νεοπλασμάτων μείωση ανάγκης βιοψιών σε γυναίκες μετά από τεστ Παπανικολάου (95-97%)».
Εν κατακλείδι οι ιοί HPV συνδέονται με συχνά αλλά και με σοβαρά νοσήματα και τα εμβόλια για τους ιούς HPV είναι αποτελεσματικά και ασφαλή. Εντυπωσιακά αποτελέσματα όπου εφαρμόσθηκε συστηματικός HPV εμβολιασμός σε κορίτσια και αγόρια για τα κονδυλώματα.
«Δυστυχώς είναι ιδιαίτερα μικρό το ποσοστό νεαρών γυναικών και αγοριών στη χώρα μας λαμβάνουν το όφελος των HPV εμβολίων και φτάνουν μόλις στο 50% εκείνων που το δικαιούνται» είπε ο κ. Μίχος.
Κώστας Νταλούκας: Ο παιδίατρος έχει κομβικό ρόλο στον εμβολιασμό
Από την πλευρά του ο κ Κώστας Νταλούκας, Παιδίατρος, Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων στη μαγνητοσκοπημένη ομιλία του με τίτλο «Ο ρόλος των παιδιάτρων στη διασφάλιση της συνέχειας του εμβολιαστικού προγράμματος παίδων, εφήβων και ενηλίκων» σημείωσε ότι «Ο παιδίατρος έχει κομβικό ρόλο στον εμβολιασμό.
»Επομένως, όταν αναφερόμαστε στην επιτυχία του εμβολιασμού και στην επιτυχία του εθνικού προγράμματος εμβολιασμού, την κύρια ευθύνη έχουν οι παιδίατροι» είπε ο κ. Νταλούκας και συνέχισε παραθέτοντας τις προτάσεις της Ομοσπονδίας:
- Είναι γνωστό και μας ανησυχεί η αύξηση κρουσμάτων κοκκύτη και το χαμηλό εμβολιαστικό επίπεδο εμβολιασμού έναντι της νόσου στους ενήλικες, παρά τη σύσταση για τον εμβολιασμό ενηλίκων ανά δεκαετία για το νόσημα αυτό.
- Ζητούμε να αυξηθεί το όριο ηλικίας των ατόμων που μπορούμε να εξετάζουμε στην ΠΦΥ από τα 16 στα 18 χρόνια. Από την αύξηση του ορίου θα υπάρξει σημαντικό όφελος, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι σημαντικός αριθμός αριθμός ανηλίκων σε αυτή τη διετία δεν ολοκληρώνει τον εμβολιασμό ή καθυστερεί να εμβολιαστεί.
- Στο πλαίσιο της προσπάθειας που κάνουμε να αναπληρώσουμε τα εμβολιαστικά κενά που μοιραία ανέκυψαν λόγω της πανδημίας κορωνοϊού, και στον εμβολιασμό έναντι του HPV, ζητάμε να καταργηθεί η διάταξη που αναφέρει ότι αποζημιώνεται η χορήγηση του εμβολίου στα παιδιά ηλικίας 15-18 ετών μόνο ως το τέλος του 2023.
- Αναφορικά με τις ηλεκτρονικές καταγραφές, εντοπίσαμε ότι υπάρχουν αδυναμίες, κυρίως όσον αφορά το ηλεκτρονικό βιβλιάριο των παιδιών.
- Για τους εμβολιασμούς έναντι του κορωνοϊού, είμαστε περήφανοι για ό,τι επιτύχαμε. Εμβολιάσαμε παιδιά και ενήλικες με εμβολιασμούς κατ’ οίκον, και συμβάλαμε στη θωράκιση του πληθυσμού.
Μένια Κουκουγιάννη: Μπορούμε να προλάβουμε τους καρκίνους που προκαλεί ο HPV
«Μπορούμε να προλάβουμε τους καρκίνους που ο HPV προκαλεί» ήταν το μήνυμα που έστειλε με την ομιλία της με θέμα «Η σημασία της ενημέρωσης του κοινού και των γονέων για τον HPV εμβολιασμό», η κυρία Μένια Κουκουγιάννη, Συν-ιδρύτρια της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «ΚΑΡΚΙΝΑΚΙ»,
Η κυρία Κουκουγιάννη παρουσίασε στοιχεία από πρόσφατη μελέτη σχετικά με τον εμβολιασμό και τον ιό HPV σε γονείς και συμμετείχαν συνολικά 1.006 άτομα με διάμεση ηλικία τα 38 έτη.
Όπως ανέφερε, 6 στους 10 θεωρούσαν ότι η χρήση προφυλακτικού μας προφυλάσσει από τον ιό, ενώ 8 στους 10 πίστευαν λανθασμένα ότι θα «φανεί» με το τεστ ΠΑΠ.
Σε ό,τι αφορά τη μετάδοση, το 77,8% των συμμετεχόντων γνωρίζουν ότι τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες μπορούν να μεταδώσουν τον ιό, όμως μόνο το ¼ του δείγματος γνωρίζει ότι ο HPV μεταδίδεται και με απλή δερματική επαφή, ενώ ένα υψηλό ποσοστό (40,7%) θεωρεί λανθασμένα ότι ο HPV μεταδίδεται με το αίμα.
Όσον αφορά τη μέθοδο αντισύλληψης, το 17,2 % ανέφερε ότι απευθύνεται σε γιατρό όταν έχουν πρόβλημα, ενώ θετικό είναι ότι η διενέργεια του τεστ ΠΑΠ γίνεται για το 73,6% κάθε χρόνο.
Για το εμβόλιο, το 75,9 καταλαβαίνει τα οφέλη και για τα δύο φύλα, ωστόσο το 42,2% δε γνώριζε ότι θα πρέπει να εμβολιαστεί. Παρόλα αυτά, για το 75,6% ο γιατρός δεν ενημέρωσε τους γονείς σχετικά με το εμβόλιο, ενώ το 81,2% δεν εχει εμβολιάσει ακόμα τα παιδιά τους.
Γιατί όμως ακόμα δεν έχουν εμβολιάσει τα παιδιά τους;
Από τους γονείς που είτε δεν έχουν εμβολιάσει κανένα από τα παιδιά τους, είτε έχουν εμβολιάσει κάποιο/κάποια από τα παιδιά τους:
- πάνω από τους μισούς (55,0%) ότι τα παιδιά τους δεν είναι ακόμα σε ηλικία να εμβολιαστούν, αλλά ότι σκοπεύουν να τα εμβολιάσουν όταν φτάσουν στην κατάλληλη ηλικία
- ένας στους τέσσερις δεν ήξερε ότι έπρεπε να εμβολιάσει τα παιδιά του κατά του HPV
- 38 συμμετέχοντες (6,5%) είπαν ότι ο παιδίατρος τους πρότεινε να μην το κάνουν στα αγόρια.
