Δεν υπάρχει μόνο η μοναξιά της απομόνωσης, της απουσίας φίλων, της εσωστρέφειας. Υπάρχει και η μοναξιά του στοχαστή, του διανοούμενου, του καλλιτέχνη, του ανθρώπου που έχει γεμίσει τον σκληρό του δίσκο με άχρηστα δεδομένα, του ατόμου που πρέπει να αποσυνδεθεί από τον ορυμαγδό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τον κυκεώνα τον υποχρεώσεων. Είναι η μοναξιά που επιβάλλει αποσυμπίεση.
Η ψυχολογική έρευνα έχει τεκμηριώσει τα πολλαπλά οφέλη που προκύπτουν από την ελεύθερα επιλεγμένη μοναξιά, που κυμαίνεται από ευκαιρίες για ενδοσκόπηση, δημιουργικότητα, και αύξηση του επιπέδου ευεξίας.
Το ερευνητικό παράδοξο
Το πρώτο σετ μελετών, που διεξήγαγε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Ιλινόις Reed Larson (2006), εστίασε σε νέους στις καθημερινές τους συνήθειες, όντες μόνοι τους και μαζί με άλλους, για παράδειγμα το πόσο από το χρόνο τους περνούσαν μόνοι τους στο δωμάτιό τους και πόσο αφιέρωναν σε κοινωνικές συναναστροφές.
Το συμπέρασμα ήταν ότι η σχέση μεταξύ της μοναξιάς – μοναχικότητας και της ψυχολογικής υγείας είχε θετικό πρόσημο. Οι νέοι που πέρασαν μόνο ένα μέτριο χρονικό διάστημα μοναξιάς (που ορίζεται ως 20-35% του χρόνου τους) ήταν πιο ισορροπημένοι, σε σχέση με εκείνους που διέθεταν στον εαυτό τους ελάχιστο ή τον περισσότερο από το χρόνο τους.
Οι ίδιοι ανέφεραν ότι είχαν υψηλότερα επίπεδα συγκέντρωσης, αλλά και χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης, ενώ ανέφεραν ότι η περίοδος μοναχικότητάς τους έκανε να αισθάνονται καλά. Ωστόσο, αυτοί οι ίδιοι νέοι ανέφεραν σταθερά ότι αισθάνονταν πιο μοναχικοί και δυσαρεστημένοι κατά τη διάρκεια της μοναξιάς τους παρά όταν ήταν μαζί με άλλους ανθρώπους. Παρ ‘όλα αυτά, συνέχισαν να επιλέγουν εθελοντικά στη μοναξιά και δεν εξέφραζαν την επιθυμία να είναι μαζί με άλλους.
Πώς μπορούν να εξηγηθούν αυτά τα αντιφατικά ευρήματα;
Πρόσφατη έρευνα από τους Nguyen, Ryan, & Deci (2018) βοηθά να διαλευκάνουμε αυτό το ζήτημα. Εκεί οι ερευνητές ζήτησαν από τους φοιτητές να μείνουν μόνοι τους σε ένα δωμάτιο για 15 λεπτά, χωρίς εξωτερική διέγερση (δηλαδή χωρίς smartphones, χωρίς βιβλία, χωρίς τηλεόραση κ.λπ.). Πριν και μετά, συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις για την τρέχουσα διάθεση τους.
Διαπίστωσαν ότι συνολικά, η μοναξιά είχε ένα «χαλαρωτικό» αποτέλεσμα, μειώνοντας τις υψηλές καταστάσεις διέγερσης των μαθητών (ένταση, χαρά, επιθυμία, άγχος, θυμός, οργή, λύπη). Με άλλα λόγια, η μοναξιά είχε μια ηρεμιστική επίδραση σε υψηλά φορτισμένες καταστάσεις. Ωστόσο, αυτό το φαινόμενο χαλάρωσης αύξησε επίσης τις χαμηλές καταστάσεις διέγερσης (βαρεμάρα, υπνηλία, κούραση). Αυτό βοηθάει να εξηγήσουμε γιατί συχνά αναζητούμε τη μοναξιά για τα ηρεμιστικά της αποτελέσματα, αλλά στη συνέχεια καταλήγουμε στο να αισθάνεστε κουρασμένοι ενώ είμαστε μόνοι, αλλά και κάπως απομονωμένοι.
Ουσιαστικά, αυτό που αποκαλύπτουν και οι δύο μελέτες είναι ότι η συμμετοχή στη μοναξιά φαίνεται να λειτουργεί ως μια μορφή αυτορρύθμισης, βοηθώντας μας να εξισορροπήσουμε τη συνεχή ροή θετικών και αρνητικών συναισθηματικών καταστάσεων που μας απασχολούν. Ειδικά όταν αυτή επιλέγεται ελεύθερα και με μέτρο.
Δοκιμάστε το και θα δείτε ότι λειτουργεί!
