Μια πρόσφατη μελέτη από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Δουβλίνου, με επικεφαλής την Dr. Mary Doherty, αποκαλύπτει ένα απρσδόκητο φαινόμενο: ορισμένοι ψυχίατροι που διαγιγνώσκουν τον αυτισμό σε άλλους ανακαλύπτουν ότι είναι και οι ίδιοι αυτιστικοί – χωρίς να το έχουν συνειδητοποιήσει. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο BJPsych Open, εξετάζει την προσωπική και επαγγελματική εμπειρία οκτώ ψυχιάτρων στο Ηνωμένο Βασίλειο που αυτοπροσδιορίζονται ως αυτιστικοί, και πώς αυτή η ανακάλυψη τούς βοήθησε να κατανοούν και να στηρίζουν καλύτερα τους ασθενείς τους.
Η μελέτη περιλαμβάνει ιστορίες οκτώ έμπειρων ψυχιάτρων, που έχουν ανακαλύψει ότι είναι αυτιστικοί σε διάφορα στάδια της καριέρας τους. Από τους οκτώ, μόνο οι τρεις είχαν λάβει επίσημη διάγνωση αυτισμού, ενώ οι υπόλοιποι πέντε αυτοδιαγνώστηκαν με βάση τις δικές τους γνώσεις και εμπειρίες από τον χώρο της ψυχιατρικής. Παρά την εμπειρία τους στη διάγνωση αυτισμού σε άλλους, χρειάστηκε χρόνος και προσωπική διερεύνηση για να αναγνωρίσουν ότι παρουσιάζουν και οι ίδιοι χαρακτηριστικά του φάσματος του αυτισμού.
Η πορεία προς την αυτοδιάγνωση ήταν πολύ διαφορετική για τον καθένα. Μερικοί άρχισαν να υποψιάζονται ότι είναι αυτιστικοί όταν παρατήρησαν κοινά χαρακτηριστικά με τα παιδιά τους, τα οποία είχαν διαγνωστεί με αυτισμό. Άλλοι συνειδητοποίησαν την κατάστασή τους καθώς αναγνώριζαν κοινά γνωρίσματα με τους ίδιους σε ασθενείς τους. Ένας από τους συμμετέχοντες είχε μάλιστα λάβει διάγνωση αυτισμού σε παιδική ηλικία, αλλά δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει την καριέρα του.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της έρευνας είναι πώς οι εμπειρίες αυτών των ψυχιάτρων ανατρέπουν τα στερεότυπα που συνδέονται με τον αυτισμό. Οι ψυχίατροι που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού και συμμετείχαν στη μελέτη έχουν διαγράψει μία επιτυχημένη πορεία σε έναν χώρο που απαιτεί έντονες κοινωνικές δεξιότητες και αυξημένη ενσυναίσθηση, κάτι που πολλοί θα θεωρούσαν δύσκολο ή ακατόρθωτο για ένα άτομο στο φάσμα του αυτισμού. Αυτή η παρατήρηση αμφισβητεί την παραδοσιακή άποψη που θεωρεί τον αυτισμό ως έντονα περιοριστικό και αποδεικνύει ότι άνθρωποι με διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού μπορούν να αντεπεξέλθουν και να διακριθούν σε απαιτητικά επαγγελματικά περιβάλλοντα.
Παρόλο που οι συμμετέχοντες στην έρευνα είναι ειδικοί στην αναγνώριση του αυτισμού, πολλοί δυσκολεύτηκαν να αντιληφθούν τις εκδηλώσεις του φάσματος του αυτισμού στον ίδιο τους τον εαυτό. Όπως εξηγεί η Dr. Doherty, οι ψυχίατροι αυτοί βασίζονται σε κλασικά διαγνωστικά κριτήρια, τα οποία είναι συχνά επικεντρωμένα σε ελλείμματα και στερεοτυπικές εικόνες του αυτισμού, γεγονός που δυσκολεύει την αναγνώριση της κατάστασής τους. Αυτή η προσέγγιση δημιουργεί έναν «φακό» μέσα από τον οποίο οι ψυχίατροι αντιλαμβάνονται τον αυτισμό με έναν αρκετά περιοριστικό τρόπο, κάνοντας δύσκολη την αυτοδιάγνωση.
Η Dr. Doherty τονίζει τη σημασία της αυτογνωσίας για την επαγγελματική εξέλιξη και τη βελτίωση της ικανότητας διάγνωσης του αυτισμού. «Η γνώση ότι κάποιος είναι βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού μπορεί να αλλάξει τη ζωή του προς το καλύτερο», σημειώνει. Ωστόσο, τονίζει ότι το αντίθετο μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες: οι ψυχίατροι που δεν γνωρίζουν ότι βρίσκονται και οι ίδιοι στο φάσμα ενδέχεται να μην καταλάβουν εύκολα ασθενείς που παρουσιάζουν παρόμοια χαρακτηριστικά.
Αναθεώρηση της αντίληψης για τον αυτισμό
Η μελέτη προτείνει μια αλλαγή στην προσέγγιση της ψυχιατρικής προς τον αυτισμό, υποστηρίζοντας ένα πιο θετικό, περιεκτικό και προσαρμοσμένο στις διαφορές μοντέλο. Η προσέγγιση αυτή, που βασίζεται στη νευροδιαφορετικότητα, προτείνει την απομάκρυνση από τα μοντέλα που εστιάζουν σε ελλείψεις, προωθώντας την αποδοχή της ποικιλίας των ανθρώπινων εγκεφάλων και των μοναδικών τρόπων σκέψης και συμπεριφοράς.
Μόλις οι ψυχίατροι αναγνώρισαν τον αυτισμό στον εαυτό τους, παρατήρησαν ότι η ικανότητά τους να κατανοούν και να συνδέονται με ασθενείς που βρίσκονται στο φάσμα βελτιώθηκε σημαντικά. Όπως εξηγεί ο Dr. Sebastian Shaw, κύριος συγγραφέας της μελέτης και διδάσκων στην Ιατρική Σχολή Brighton and Sussex, η αυτογνωσία παρείχε στους ψυχιάτρους ένα σημαντικό πλεονέκτημα στην αλληλεπίδρασή τους με άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. «Η έρευνα αυτή όχι μόνο φέρνει στο προσκήνιο τις εμπειρίες των ψυχιάτρων που βρίσκονται στο φάσμα, αλλά και δείχνει και τα μοναδικά πλεονεκτήματα που αυτοί προσφέρουν στον τομέα», τονίζει ο Shaw.
Η έρευνα αναδεικνύει, επίσης, το στίγμα που εξακολουθεί να συνοδεύει τον αυτισμό στον ιατρικό κλάδο. Παρά τα οφέλη της αυτογνωσίας, πολλοί συμμετέχοντες δήλωσαν ότι διστάζουν να δημοσιοποιήσουν την αυτιστική τους ταυτότητα, αν και συχνά είναι ανοιχτοί σε ανεπίσημες συζητήσεις με συναδέλφους και ασθενείς. Ένας από τους συμμετέχοντες σχολίασε εύστοχα: «Αν δεν αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας ως άτομο που ανήκει στο φάσμα του αυτισμού, πώς μπορούμε να διαγνώσουμε τους ασθενείς μας με ακρίβεια;».
Η κοινή λοίμωξη σε μωρά που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αυτισμού
Αυτισμός: Το σημείο του προσώπου που αποκαλύπτει νωρίς τη διαταραχή
