Συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην επιρρέπεια σε διατροφικές διαταραχές όπως η ψυχογενής ανορεξία και η ψυχογενής βουλιμία, ισχυρίζονται ερευνητές από το Ινστιτούτο Ψυχιατρικής, Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης (IoPPN) του King’s College του Λονδίνου.
Τα ευρήματά που δημοσιεύονται στο Journal of Affective Disorders, θα μπορούσαν να συμβάλουν στη διαμόρφωση εξατομικευμένων θεραπειών έναντι τέτοιων σοβαρών και δυνητικά θανατηφόρων ψυχικών νοσημάτων, που χαρακτηρίζονται από έντονο φόβο για τη διατροφή, το βάρος και τη σιλουέτα, συνυπάρχουν συχνά με αγχώδεις διαταραχές και εθισμούς και προκαλούν έντονη ψυχική δυσφορία. Ενδεικτικά, η ανορεξία μόνη καταγράφει την υψηλότερη θνησιμότητα από κάθε άλλη ψυχιατρική διαταραχή, λίγα εντούτοις είναι γνωστά για τα αίτιά της με συνέπεια οι θεραπευτικές επιλογές να είναι περιορισμένες και όχι πάντα αποτελεσματικές.
Η μελέτη που προσέγγισε συνολικά τη σύνδεση διαφόρων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας με την συννοσηρότητα και ταυτόχρονη ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών, κατάθλιψης, άγχους και αυτοκτονικού ιδεασμού χρηματοδοτήθηκε από Ίδρυμα Ιατρικών Ερευνών, το Συμβούλιο Ιατρικών Ερευνών και το Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας για την Υγεία και τη Φροντίδα (NIHR) του Κέντρου Βιοϊατρικών Ερευνών Maudsley (BRC).
Νευρωτισμός και παρορμητικότητα
Οι ερευνητές εντόπισαν προφίλ προσωπικότητας που μπορούσαν να υποδείξουν μελλοντικά αλλά και τρέχοντα περιστατικά διατροφικών διαταραχών και συννορηροτήτων. Ο νευρωτισμός, ο οποίος σχετίζεται με την τάση ενός ατόμου να βιώνει έντονα τα αρνητικά συναισθήματα, και η παρορμητικότητα, αποδείχθηκαν δύο βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως πρώιμοι δείκτες επερχόμενης διατροφικής ή αγχώδους διαταραχής.
«Φανταστείτε τις αρνητικές συναισθηματικές εμπειρίες σαν να οδηγείτε σε ανώμαλο δρόμο. Οι άνθρωποι με υψηλά επίπεδα νευρωτισμού μπορεί να πιάνουν τον εαυτό τους να βιώνει εντονότερα αυτές τις κακοτράχαλες διαδρομές. Συχνά παρουσιάζουν αυξημένη ευαισθησία στους στρεσογόνους παράγοντες και τους αντιλαμβάνονται ως μεγαλύτερες απειλές ή προκλήσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αποφυγή ή δυσπροσαρμοστικές στρατηγικές αντιμετώπισης. Ως εκ τούτου, ο νευρωτισμός έχει ισχυρή σχέση με την ψυχική υγεία» σχολίασε η Δρ Zuo Zhang, πρώτη συγγραφέας της μελέτης και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Κέντρο Κοινωνικής, Γενετικής και Αναπτυξιακής Ψυχιατρικής στο IoPPN.
Η ομάδα ανέλυσε δεδομένα από τρία δείγματα με αλληλεπικαλυπτόμενες μετρήσεις συμπτωμάτων (ψυχοπαθολογία) και προσωπικότητας: ένα μακροπρόθεσμο πληθυσμιακό δείγμα εφήβων με επαναλαμβανόμενες παρατηρήσεις για περίπου 10 χρόνια (IMAGEN) και κλινικά δείγματα νεαρών ενηλίκων με διατροφικές διαταραχές (ESTRA ), μείζονα κατάθλιψη ή διαταραχή χρήσης αλκοόλ (STRATIFY).
Διαπιστώθηκε ότι:
- ο νευρωτισμός αποτελεί διαγνωστικό δείκτη τόσο για την ανορεξία όσο και για τη βουλιμία,
- η παρορμητικότητα συνδέεται ειδικά με τη βουλιμία
- η απελπισία/απόγνωση αποτελεί βασικό δείκτη κατάθλιψης, άγχους και αυτοκτονικού ιδεασμού που εμφανίζεται παράλληλα με τις διατροφικές διαταραχές
- η εξωστρέφεια επέδειξε προστατευτική δράση και σχετίστηκε με μικρότερο κίνδυνο κατάθλιψης σε ασθενείς με βουλιμία.
Η Δρ Zhang πρόσθεσε ότι «[τα ευρήματα] υποδεικνύουν ότι οι παρεμβάσεις που στοχεύουν στην απόγνωση και την εσωστρέφεια μπορούν να βελτιώσουν τα κλινικά αποτελέσματα. Για τα άτομα που αισθάνονται απελπισία, οι θεραπείες μπορούν να επικεντρωθούν στην άρση των αρνητικών πεποιθήσεων και σκέψεων, στην καλλιέργεια στρατηγικών αντιμετώπισης για τη διαχείριση του άγχους και των αποτυχιών και στον καθορισμό εφικτών στόχων για την ενίσχυση της αισιοδοξίας και κινητοποίησης. Για τα πιο εσωστρεφή άτομα, οι θεραπείες μπορούν να περιλαμβάνουν στρατηγικές για τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων, την ενίσχυση της διεκδικητικότητας και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις».
