Η σχέση αυτισμού και επιληψίας έχει απασχολήσει έντονα την επιστημονική κοινότητα. Έρευνες έχουν αναδείξει συσχετισμούς και σημεία ταύτισης μεταξύ των δύο νευρολογικών διαταραχών, όπως ότι:
- ο αυτισμός είναι συχνότερος κατά 20% περίπου σε άτομα με επιληψία και αντιστρόφως σε παρόμοια ποσοστά,
- καταστάσεις όπως η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας/ΔΕΠΥ, το άγχος και οι διαταραχές του ύπνου είναι κοινές τόσο στην επιληψία όσο και στον αυτισμό
- οι επιληπτικές κρίσεις είναι η συχνότερη νευρολογική επιπλοκή στις διαταραχές του φάσματος αυτισμού.
Οι ακριβείς μηχανισμοί πίσω από τις παραπάνω συνδέσεις δεν έχουν διακριβωθεί, παρά αποδίδοναι κυρίως σε υποκείμενους προδιαθεσικούς παράγοντες, περιβαλλοντικούς όσο και γενετικούς, όπως π.χ. οι διαγραφές ή μεταλλάξεις στο γονίδιο SCN2A.
Φαίνεται όμως πως υπάρχει κάτι ακόμα κοινό ανάμεσα στις δύο διαταραχές: η θετική επίδραση που μπορεί να έχει στα άτομα η παρουσία ενός σκύλου υπηρεσίας, όπως αναδείχθηκε μέσα από δύο πρόσφατες μελέτες.
Καλύτερος ύπνος στον αυτισμό
Οι σκύλοι υπηρεσίας, που κάποτε εκπαιδεύονταν αποκλειστικά για υποστήριξη ατόμων με σωματικές αναπηρίες και πλέον αξιοποιούνται για παροχή ψυχιατρικής βοήθειας σε άτομα με διαταραχές και νόσους όπως σχιζοφρένεια, μετατραυματικό στρες και ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές, μπορούν να βελτιώσουν τον ύπνο σε παιδιά με αυτισμό.
Στο παραπάνω συμπέρασμα κατέληξε μελέτη ερευνητών από τα Πανεπιστήμια της Αριζόνα, της Βιρτζίνια και το Purdue, η οποία αναζήτησε τα οφέλη από την παρουσία σκύλου υπηρεσίας στην άμβλυνση των δυσκολιών, που αντιμετωπίζουν άτομα με διαταραχή αυτιστικού φάσματος στη λεκτική και εξωλεκτική επικοινωνία, στην κοινωνική αλληλεπίδραση, στην προσοχή και στη διαχείριση των συναισθημάτων αλλά και στο άγχος και επιθετική συμπεριφορά, παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου.
Οι σκύλοι που εκπαιδεύονται ειδικά για τον αυτισμό μαθαίνουν να αποσυμπιέζουν από την αισθητηριακή υπερφόρτωση, να διακόπτουν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, να βοηθούν σε ορισμένες καθημερινές δραστηριότητες και στην ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και να διευκολύνουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
Σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο Frontiers in Psychiatry για 39 οικογένειες με αυτιστικό παιδί (5-17 ετών το 72%, με αναπτυξιακή καθυστέρηση το 60%, μαθησιακές δυσκολίες και έλλειμμα προσοχής το 49%), η παρουσία σκύλου υπηρεσίας για τουλάχιστον έξι μήνες συνδέθηκε με καλύτερες συμπεριφορές σε σχέση με τον ύπνο όπως ταχύτερη έλευση του ύπνου, μεγαλύτερη διάρκειά του και μείωση του σχετιζόμενου με τον ύπνο άγχους.
Τα ευρήματα «υποστηρίζουν την υπόθεση ότι οι σκύλοι υπηρεσίας παρέχουν μια αίσθηση ασφάλειας και άνεσης τη νύχτα στο παιδί με αυτισμό, η οποία μπορεί να μεταφραστεί σε επίδειξη λιγότερου άγχους σχετιζόμενου με τον ύπνο» ανέφεραν οι ερευνητές.
Λιγότερες κρίσεις στην επιληψία
Οι σκύλοι υπηρεσίας μπορούν να μειώσουν τις κρίσεις σε άτομα με ανθεκτική στα φάρμακα επιληψία, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Neurology, το ιατρικό περιοδικό της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας.
Οι σκύλοι-βοηθοί επιληπτικών ατόμων εκπαιδεύονται να αναγνωρίζουν τις επιληπτικές κρίσεις από τις κινήσεις και τους ήχους και, αναλόγως, να ενεργοποιούν έναν συναγερμό, να φέρνουν φάρμακα ή το τηλέφωνο, να εμποδίζουν μια πτώση καθώς και να παρέχουν συντροφιά κατά την αποδρομή της κρίσης, όταν το άτομο αισθάνεται πιθανώς αποπροσανατολισμένο και ανήσυχο.
«Παρά την ανάπτυξη πλήθους φαρμάκων κατά των επιληπτικών κρίσεων τα τελευταία 15 χρόνια, έως και το 30% των ατόμων με επιληψία εμφανίζουν επίμονες επιληπτικές κρίσεις» δήλωσε η συγγραφέας της μελέτης Valérie van Hezik-Wester, μεταπτυχιακή ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Erasmus του Ρότερνταμ, χαρακτηρίζοντας τις κρίσεις ως το «δυσκολότερο» κομμάτι της επιληψίας λόγω της αιφνίδιας φύσης τους. «Οι σκύλοι-βοηθοί ατόμων με επιληψία είναι εκπαιδευμένοι να αναγνωρίζουν τις επιληπτικές κρίσεις και να ανταποκρίνονται όταν συμβούν. Τα καθήκοντα που εκτελούν, πέραν της συντροφιάς, είναι να συμβάλλουν στη μείωση του άγχους που σχετίζεται με τις κρίσεις, περιορίζοντας ενδεχομένως και τις κρίσεις που προκαλεί το άγχος, ο πλέον συχνός πυροδότης τους»
Στην έρευνα συμμετείχαν 25 ενήλικες με δύσκολα αντιμετωπίσιμη επιληψία και υψηλό κίνδυνο τραυματισμών από επιληπτικές κρίσεις, οι οποίοι παρακολουθήθηκαν για τρία χρόνια αναφορικά με τη συχνότητα, σοβαρότητα και διαχείριση των επιληπτικών κρίσεων και την ποιότητα ζωής σχετικά με την υγεία και η ευημερία, πριν και αφότου τους δόθηκε ένας σκύλος υπηρεσίας. Οι συμμετέχοντες κατέγραφαν τις πληροφορίες για τις κρίσεις σε ημερολόγιο και συμπλήρωναν έρευνες ανά τρεις μήνες.
Η παρέμβαση με τον σκύλο-βοηθό συνδέθηκε με:
- λιγότερες κρίσεις κατά μέσο όρο 31% τους τελευταίους τρεις μήνες
- μείωση 50-100% για επτά συμμετέχοντες
- μείωση από 115 σε 73 κρίσεις ανά περίοδο 28 ημερών
- αύξηση από 11 σε 15 ημέρες χωρίς επιληπτικές κρίσεις ανά περίοδο 28 ημερών.
Ένας περιορισμός της μελέτης ήταν η εξαγωγή συμπερασμάτων από αυτοαναφορές των συμμετεχόντων για τις επιληπτικές κρίσεις, για τις οποίες πιθανώς να μη θυμόντουσαν όλες τις πληροφορίες με ακρίβεια.
Διαβάστε επίσης:
Επιληψία: Οι φοβίες που κυριαρχούν στους πάσχοντες
Επιληψία: Ευρωπαϊκή έρευνα αποτυπώνει το θεραπευτικό κενό στη φροντίδα των ασθενών
