Πολλές φορές «πιάνουμε» τον εαυτό μας προσκολλημένο στο κινητό, να παρακολουθούμε διαρκώς τι συμβαίνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να «κυνηγάμε» τις ειδοποιήσεις που βομβαρδίζουν το κινητό μας. Όταν καταλαβαίνουμε ότι το έχουμε παρακάνει, συχνά βάζουμε το κινητό στο αθόρυβο, για να «απεξαρτηθούμε». Μήπως, όμως, δεν είναι αυτή η σωστή λύση;
Επιστήμονες ισχυρίζονται τώρα ότι ορισμένοι άνθρωποι αντιμετωπίζουμε τον «φόβο της απώλειας», δηλαδή το άγχος του να συμβαίνει κάτι και να το χάνουμε. Όταν, λοιπόν, βάζουν το κινητό τους στο αθόρυβο, το αποτέλεσμα είναι το αντίθετο από το επιθυμητό: Αντί να παίρνουν υγιείς αποστάσεις από το κινητό, καταλήγουν να περνούν περισσότερο χρόνο σε αυτό, κοιτώντας για τυχόν ειδοποιήσεις που ήρθαν και δεν τις άκουσαν.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της νέας έρευνας, που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο Computers in Human Behavior, οι άνθρωποι τείνουν να κοιτούν περισσότερο το κινητό τους όταν είναι στο αθόρυβο, παρά όταν βρίσκεται σε λειτουργία ήχου. «Όταν ξέρουν ότι δεν θα ακούσουν τον ήχο των ειδοποιήσεων, οι άνθρωποι κυριεύονται περισσότερο από τον φόβο ότι κάτι θα ”χάσουν”, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούν τη συσκευή τους ακόμη περισσότερο», εξηγεί η Meng Qi Liao, συγγραφέας της μελέτης και υποψήφια διδάκτωρ Σπουδών Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Penn State.
Η δρ. Liao διεξήγαγε τη μελέτη με 138 χρήστες iPhone. Εξ αυτών, το 42% είχε σταθερά το τηλέφωνο ρυθμισμένο στη δόνηση, το 8,7% στο αθόρυβο, ενώ οι υπόλοιποι διατήρησαν τη συσκευή στη λειτουργία ήχου για τέσσερις συνεχόμενες ημέρες. Προηγήθηκε η συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου από όλους τους συμμετέχοντες, ώστε να διαπιστωθεί εάν «υπέφεραν» από τον φόβο της απώλειας. Παράλληλα, όλοι ανεξαιρέτως ενεργοποίησαν στη συσκευή τους το εργαλείο χρόνου οθόνης, ώστε οι ερευνητές να λαμβάνουν ακριβή δεδομένα χρήσης των τηλεφώνων των χρηστών κατά την περίοδο μελέτης.
Η έρευνα αποκάλυψε ότι όσοι είχαν το κινητό τους στο αθόρυβο κατέληξαν να ξοδέψουν τον περισσότερο χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ τσέκαραν τη συσκευή τους πιο συχνά από εκείνους που δεν είχαν ενεργοποιήσει την αθόρυβη λειτουργία. Το εργαλείο χρόνου οθόνης έδειξε, επιπλέον, ότι η αθόρυβη λειτουργία δεν αύξησε απλώς το χρόνο ενασχόλησης με το κινητό, αλλά ενίσχυσε και τα επίπεδα άγχους των χρηστών.
«Αντί να απενεργοποιούν τις ειδοποιήσεις ή να βάζουν στο αθόρυβο το κινητό, οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν τον φόβο της απώλειας θα μπορούσαν να προσαρμόσουν τις ρυθμίσεις των ειδοποιήσεων, ώστε να λαμβάνουν επιλεκτικά κάποιες από αυτές», προτείνει η δρ. Liao και συστήνει στους χρήστες να ενεργοποιήσουν, για παράδειγμα, τις ειδοποιήσεις συγγενών και φίλων, ώστε να μειώσουν το στρες που νιώθουν όταν στερούνται πληροφοριών.
«Ελπίζουμε η μελέτη μας να αποτελέσει την αφορμή να σχεδιαστούν από τις εταιρείες πιο προσωποποιημένες ρυθμίσεις ειδοποιήσεων, ώστε να βελτιωθεί η εμπειρία των χρηστών κινητών τηλεφώνων, καταργώντας το απλό μοτίβο του «μην ενοχλείτε» για όλες ανεξαιρέτως τις ειδοποιήσεις», λέει η δρ. Liao.
Άλλοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι χρειάζονται περισσότερα για να αποκοπούμε από το τηλέφωνό μας και να ξεπεράσουμε το φόβο της απώλειας από το να το βάλουμε απλώς στο αθόρυβο.
Οι επιστήμονες συστήνουν συχνά στους ανθρώπους να απενεργοποιούν το τηλέφωνό τους, ώστε να είναι περισσότερο ενεργοί στην πραγματική τους ζωή. Η έρευνα αυτή, ωστόσο, υποστηρίζει ότι για κάποιους ανθρώπους, αυτή μπορεί να μην είναι η ιδανική λύση.
Η Thea Gallagher, επίκουρη καθηγήτρια ψυχιατρικής στο NYU Langone Health της Νέας Υόρκης, εξηγεί: «Η έρευνα ουσιαστικά υπογραμμίζει ότι συμβαίνει κάτι διαφορετικό στους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν τον φόβο της απώλειας: Καταλήγουν να τσεκάρουν το κινητό τους πολύ περισσότερο, επειδή πιστεύουν ότι χάνουν ειδοποιήσεις». Η ίδια προτείνει να αποστασιοποιηθούμε από το τηλέφωνό μας και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τη ρίζα του προβλήματος που προκαλεί το φόβο της απώλειας.
Η παιδοψυχολόγος του Ιατρικού Κέντρου και βοηθός καθηγητή στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, Lovern Moseley συμφωνεί και προσθέτει: «Ο φόβος της απώλειας είναι εντονότερος στους νεότερους ασθενείς, τους εφήβους και τη νεολαία, όμως πολλοί από εμάς αντιμετωπίζουμε μια εμμονική σχέση με το κινητό και αναγνωρίζουμε την ανάγκη να μειώσουμε τον χρόνο που ξοδεύουμε σε αυτό».
Η ίδια χαρακτήρισε τα κινητά ως δίκοπο μαχαίρι και συνέχισε: «Μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμα, γιατί μας εξασφαλίζουν εύκολη πρόσβαση στην πληροφορία, αλλά μπορούν το ίδιο εύκολα να αποδειχθούν εχθρός για τις κοινωνικές μας σχέσεις, από τη στιγμή που μένουμε προσκολλημένοι σε αυτό».
Δεν είναι εύκολο να αποκοπούμε από τη συνήθεια, προσθέτει η ίδια. Αυτό που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι να βρούμε μια εναλλακτική συμπεριφορά, μια νέα συνήθεια, που θα μας ικανοποιεί περισσότερο. Στην αρχή, η νέα πραγματικότητα μπορεί να μας προκαλεί αμηχανία. «Κάποια στιγμή, η αμηχανία θα εξαφανιστεί», καταλήγει η δρ. Moseley.
Διαβάστε ακόμη:
Έρευνα: Ένα διάλειμμα μίας εβδομάδας από τα social media βελτιώνει την ψυχική υγεία των χρηστών
Καλύτερη διάθεση και 9 ώρες περισσότερος ελεύθερος χρόνος με αυτή την κίνηση
Πέντε τρόποι να καταπολεμήσετε την «εμμονή» με τις άσχημες ειδήσεις
