Ένα ενημερωτικό άρθρο ήταν αρκετό για να αλλάξει δια παντός την κοσμοθεωρία της 30χρονης Mel May. Συγκεκριμένα, έμεινε έκπληκτη όταν διαπίστωσε ότι μερικοί άνθρωποι ακούνε μια φωνή στο κεφάλι τους -και δεν αποτελεί απλώς σχήμα λόγου. Τότε ήταν που συνειδητοποίησε πόσο διαφορετική ήταν, αφού η ίδια δεν ακούει καμία φωνή.
Η Αυστραλή παραγωγός βίντεο, που ζει στη Νέα Υόρκη, θυμάται ότι προσπαθούσε να εξηγήσει στην οικογένειά της ότι δεν έχει κάποια φωνή στο κεφάλι της. «Ο πατέρας μου έλεγε: “Λες ψέματα”», δήλωσε σε συνέντευξή της. Αργότερα όμως, και ο ίδιος πείσθηκε από την σπάνια αυτή περίπτωση απώλειας εσωτερικού λόγου, μετά και από τη συμβολή ψυχολόγων.
Η συγκεκριμένη κατάσταση είναι τόσο νέα που μια κλινική ονομασία, η ανενδοφασία, προτάθηκε μόλις πέρυσι σε μια ερευνητική δημοσίευση. Η δυσκολία προσδιορισμού έγκειται στο ότι ο εσωτερικός μονόλογος έχει αποδειχθεί ένα δυσπρόσιτο τοπίο στη μελέτη, επειδή βασίζεται στο ότι οι άνθρωποι είναι σε θέση να περιγράψουν πώς σκέφτονται -και αποδεικνύεται ότι είμαστε αναξιόπιστοι αφηγητές.
«Οι άνθρωποι αγνοούν τα χαρακτηριστικά της εσωτερικής τους εμπειρίας», δήλωσε στο AFP ο Δρ. Russell Hurlburt, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα στο Λας Βέγκας. «Και δεν έχει σημασία πόσο σίγουροι είμαστε», πρόσθεσε ο καθηγητής, πρωτοπόρος στον τομέα, ο οποίος έχει μελετήσει ανθρώπους με μια σειρά από εσωτερικές εμπειρίες, συμπεριλαμβανομένης της May.
Ο εσωτερικός μας κόσμος
Όπως εξηγεί, οι περισσότεροι άνθρωποι υποθέτουν ότι η εσωτερική τους φωνή μιλάει συνέχεια, αλλά στην πραγματικότητα είναι μόνο ένα από τα πολλά φαινόμενα της εσωτερικής μας εμπειρίας. Άλλα περιλαμβάνουν οπτικές εικόνες, «μη συμβολική σκέψη», συναισθήματα και αισθητηριακή επίγνωση.
Για να μελετήσει αυτά τα φαινόμενα, ο Δρ. Hurlburt διεξήγαγε έρευνα κατά την οποία ένας βομβητής χτυπούσε τυχαία, ενώ οι συμμετέχοντες στη μελέτη διάβαζαν τη «Μεταμόρφωση» του Φραντς Κάφκα και περιέγραφαν τι είχαν στο μυαλό τους. Παρατήρησε ότι τα συγκεκριμένα άτομα αντί να λένε τις λέξεις, με την εσωτερική τους φωνή, στην πραγματικότητα δημιουργούσαν οπτικές εικόνες – «σαν να γυρνούσαν το δικό τους βίντεο του βιβλίου», είπε.
Επιπλέον, οι άνθρωποι έχουν διαφορετικά είδη εσωτερικής ομιλίας. Ορισμένοι έχουν πολλαπλές φωνές, ενώ οι δίγλωσσοι άνθρωποι μπορούν να μεταπηδούν από τη μια γλώσσα στην άλλη. Ένα παράδειγμα αυτών των διαφορών είναι ο Τζόρντον Σταρκ, ένας φυσικός σωματιδίων με έδρα την Καλιφόρνια που γεννήθηκε κωφός, ο οποίος έχει ένα μείγμα εσωτερικής ομιλίας και οπτικών εικόνων. «Δεν σκέφτομαι τη λέξη “κρεβάτι” στο κεφάλι μου, αλλά μάλλον οπτικοποιώ την ιδέα του κεφαλιού μου να χτυπάει στο μαξιλάρι», κάτι που είναι παρόμοιο με τη χειρονομία της νοηματικής γλώσσας για τη λέξη, δήλωσε ο 34χρονος στο AFP.
Πόσο, όμως, συχνά οι άνθρωποι ακούνε την εσωτερική τους φωνή; Παρότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες, ο Δρ. Hurlburt εκτιμά ότι οι άνθρωποι «μιλούν εσωτερικά» 20 έως 25% του χρόνου, είπε. Αυτός ο μέσος όρος περιλαμβάνει ανθρώπους που έχουν πολύ πιο συχνή εσωτερική ομιλία και εκείνους που δεν έχουν καμία, όπως η May. «Η εσωτερική της εμπειρία είναι κοντά στο να είναι το απόλυτο τίποτα, αλλά είναι μάλλον η εξαίρεση παρά ο κανόνας», διευκρίνισε.
Η Δρ. Helene Loevenbruck, κορυφαία ερευνήτρια της εσωτερικής φωνής στο Universite Grenoble Alpes της Γαλλίας, χρειάστηκε να αλλάξει γνώμη για την ύπαρξη ατόμων όπως η May. «Πίστευα ότι όλοι έχουν μια εσωτερική φωνή μέχρι πολύ πρόσφατα», δήλωσε. Η ιδέα αυτή ήταν αντίθετη με την προηγούμενη εργασία της, η οποία υποδείκνυε ότι η εσωτερική φωνή ήταν ένα σημαντικό μέρος της φωναχτής ομιλίας, χρησιμεύοντας ως «εσωτερική προσομοίωση». Ωστόσο, το έργο του Δρ. Hurlburt -και η ανακάλυψη ότι ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να δημιουργήσουν νοητικές εικόνες, μια κατάσταση που ονομάζεται αφαντασία- της άλλαξε γνώμη.
Υπάρχουν και θετικά;
Η May πιστεύει ότι η έλλειψη εσωτερικής φωνής είναι ο λόγος για τον οποίο δεν υπήρξε ποτέ αγχωμένος άνθρωπος – και για τον οποίο ο διαλογισμός είναι πολύ εύκολος γι’ αυτήν. Ο Daniel Gregory, φιλόσοφος που ειδικεύεται στον εσωτερικό λόγο στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης συμφωνεί, επισημαίνοντας ότι ένα πιθανό μειονέκτημα του να έχει κανείς περισσότερο εσωτερικό λόγο είναι «η ευπάθεια σε αρνητικά μοτίβα σκέψης, στην αναπόληση». Ωστόσο, ο εσωτερικός μας λόγος μπορεί να λειτουργήσει και αντίστροφα, «για να ενθαρρύνουμε τον εαυτό μας και να του δώσουμε θετικά μηνύματα», συμπλήρωσε.
Εκτός από το να μην αγχώνεται για το μέλλον, η May δυσκολεύεται να θυμηθεί το παρελθόν. Τόνισε, όμως, ότι η έλλειψη εσωτερικής φωνής δεν σημαίνει ότι είναι ανίκανη να σκεφτεί: «Ξέρω πράγματα και αισθάνομαι πράγματα, δεν υπάρχει μόνο κενό», δήλωσε η May, η οποία σχεδιάζει να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για την εμπειρία της.
Στην ερώτηση τι περνούσε από το μυαλό της, απάντησε απλά: «Κάθομαι εδώ, σας ακούω και μετά απλά απαντώ αυτόματα. Και αυτό είναι όλο. Έτσι δεν συμβαίνει σε όλους;» αναρωτιέται.
Διαβάστε επίσης
«Χάνεστε» στις σκέψεις σας; Αν όχι, καιρός να ξεκινήσετε!
Ζείτε στο τώρα ή αναμασάτε το παρελθόν; Ποιο τομέα της ζωής σας επηρεάζει η απάντησή σας
Ευφυΐα: Έτσι θα μεγαλώσετε έξυπνα παιδιά
