Η αυτοδιέγερση (stimming)- η συντομογραφία της «αυτοδιεγερτικής συμπεριφοράς» – είναι κάθε μορφή ενέργειας του ατόμου που αποσκοπεί στη διέγερση των αισθήσεών του και παρατηρείται συνήθως στα άτομα που εντάσσονται στο φάσμα του αυτισμού. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες κινήσεις, ήχους ή άλλες πράξεις και θεωρούνται συνήθως στην ιατρική βιβλιογραφία ως μέρος της «άκαμπτης και επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς».
Τι είναι το stimming
Η λέξη προέρχεται από το αγγλικό self-stimulatory behavior (αυτο-διεγερτική συμπεριφορά) και στα ελληνικά μπορεί να αποδοθεί ως αυτοδιέγερση ή αυτο-διεγερτική συμπεριφορά. Αναφέρεται σε επαναλαμβανόμενες κινήσεις, ήχους ή συμπεριφορές που χρησιμοποιούν άτομα (ιδιαίτερα άτομα στο φάσμα του αυτισμού, αλλά και άτομα με ΔΕΠΥ ή άλλες νευροαναπτυξιακές διαφορές) για να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους, να αντιμετωπίσουν το άγχος ή να συγκεντρωθούν. Μερικά παραδείγματα stimming περιλαμβάνουν:
- Το κούνημα των χεριών ή των δακτύλων
- Το κούνημα του σώματος ή των ποδιών
- Το παιχνίδι με αντικείμενα (π.χ. στριφογύρισμα ενός στυλό)
- Την ηχώ λέξεων ή ήχων
- Την επανάληψη συγκεκριμένων φράσεων
Αν και το stimming δεν είναι απαραίτητα αρνητικό, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι έντονο ή να εμποδίζει την καθημερινή λειτουργία, οπότε μπορεί να απαιτεί υποστήριξη ή διαχείριση.
Το stimming μπορεί να γίνει μια ζωτικής σημασίας στρατηγική αυτοπροστασίας για τα νευροδιαφορετικά άτομα και η καταστολή του μπορεί να μην έχει θετικό αντίκτυπο για τα άτομα, όπως επιβεβαιώνει η Ανώτατη Λέκτορας Δημόσιας Υγείας, Aimee Grant στο The Conversation.
Αν επαναλαμβάνω μια συμπεριφορά, είμαι στο φάσμα;
Η αυτοδιέγερση δεν είναι αποκλειστικά ένδειξη αυτισμού, παρά το γεγονός αυτό όμως τα άτομα στο φάσμα τείνουν να επαναλαμβάνουμε διεγερτικές συμπεριφορές συχνότερα και ενίοτε με πιο εμφανείς τρόπους. Ακριβέστερα, αυτές οι ενέργειες περιλαμβάνουν σωματικές κινήσεις, όπως χτυπήματα με τα χέρια, κούνημα, περιστροφή ή περπάτημα στις μύτες των ποδιών. Πολλά από τα νευροδιαφορετικά άτομα χρησιμοποιούν επίσης διάφορα αντικείμενα με επαναλαμβανόμενους τρόπους, όπως το να απασχολούν τα χέρια τους με παιχνίδια ή άλλα χρηστικά είδη.
Εντούτοις, η διέγερση υπερβαίνει την κίνηση – μπορεί να περιλαμβάνει οποιαδήποτε από τις αισθήσεις. Μερικά άτομα αυτοδιεγείρονται μέσω του ήχου, επαναλαμβάνοντας λέξεις ή φράσεις επειδή είναι ικανοποιητικό να τις λένε ή να τις ακούνε. Άλλοι ασχολούνται με το «σενάριο», όπως το να ανοίγουν συζητήσεις που ακολουθούν ένα καθορισμένο μοτίβο συζήτησης ή να ξαναβλέπουν αγαπημένες ταινίες για να προβλέπουν τη συνέχεια. Τα στοματικά ερεθίσματα, όπως το μάσημα στυλό, ρούχων ή η «μασητική» είναι επίσης συνηθισμένα.
Τα παιδιά που έχουν αυτισμό συχνά ενθαρρύνονται να σταματήσουν το δικό τους stimming , με εναλλακτικές λύσεις, όπως το να κρατούν τα χέρια τους στις τσέπες τους, που προτείνονται αντ’ αυτού. Ωστόσο, αυτά τα υποκατάστατα δεν προσφέρουν τις ίδιες αισθητηριακές εισροές και μπορεί να δυσχεράνουν την αυτορρύθμιση.
Το stimming σώζει από το άγχος και τις σκέψεις απελπισίας
Πολλοί ενήλικες που έχουν διαταραχές στο αυτιστικό φάσμα, αναφέρουν ότι χάνουν τα φυσικά τους ερεθίσματα με την πάροδο του χρόνου. Αυτό συμβαίνει είτε μέσω συνειδητής καταστολής τους είτε επειδή είχαν εκπαιδευτεί να σταματήσουν να επαναλαμβάνουν συμπεριφορές στην παιδική τους ηλικία. Ορισμένοι εξακολουθούν να αποφεύγουν το stimming από φόβο επίκρισης.
Οι ακριβείς μηχανισμοί πίσω από το stimming δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητοί. Όμως είναι ευρέως αποδεκτό ότι αυτή η πράξη παρέχει καταπραϋντικές αισθητηριακές εισροές, βοηθώντας τα άτομα με αυτισμό να αντιμετωπίσουν αντίξοα περιβάλλοντα. Η παύση του stimming είναι συνήθως δυσάρεστη και αντανακλά μια πτυχή της «κάλυψης», η οποία είναι η συνειδητή ή ασυνείδητη μη εκτέλεση ενεργειών αυτιστικής συμπεριφοράς για την αποφυγή αρνητικών κοινωνικών εντυπώσεων.
Η κάλυψη είναι ιδιαίτερα συχνή μεταξύ των γυναικών στο φάσμα και έχει συνδεθεί με αυξημένο άγχος, επαγγελματική εξουθένωση, ακόμα και αυτοκτονία. Μπορεί επίσης να επηρεάσει την εκπαίδευση, την εργασία, τις σχέσεις και τη συνολική ποιότητα ζωής των ατόμων.
Διαβάστε επίσης
Θέλετε να διώξετε το στρες σε δευτερόλεπτα; Δείτε το κόλπο που σας ηρεμεί αμέσως
Το κόλπο για να πάψετε να ανησυχείτε για ό,τι δεν μπορείτε να ελέγξετε
Αυτισμός: Το σημείο του προσώπου που αποκαλύπτει νωρίς τη διαταραχή
