Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης και των deepfake, δηλαδή των παραποιημένων εικόνων και βίντεο που δημιουργούνται από τα συγκεκριμένα εργαλεία, δημιουργεί έναν νέο και σοβαρό κίνδυνο για την υγεία. Η χρήση αυτών των τεχνολογιών για τη δημιουργία ψευδών ιατρικών διαφημίσεων, που παραπλανούν το κοινό, κάνει επιτακτική την ανάγκη για μεγαλύτερη προσοχή και ενημέρωση. Όπως επισημαίνει, μέσα από άρθρο της στο The Conversation, η Δρ. Lisa M. Given, καθηγήτρια Επιστημών Πληροφορίας στο RMIT University στη Μελβούρνη, αυτή η νέα μορφή παραπληροφόρησης μπορεί να απειλήσει την υγεία, με τους χρήστες του διαδικτύου να είναι πολύ προσεκτικοί.
Τι είναι οι deepfake τεχνολογίες και πώς επηρεάζουν την υγεία μας;
Ο όρος «deepfake» αναφέρεται σε παραποιημένα βίντεο, εικόνες ή ηχογραφήσεις που φαίνονται απολύτως αυθεντικές, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Η τεχνολογία αυτή χρησιμοποιεί Γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη για να δημιουργήσει εικόνες και ήχους που δείχνουν ανθρώπους να λένε ή να κάνουν κάτι που στην πραγματικότητα δεν έκαναν ποτέ.
Στο πεδίο της υγείας, οι deepfake τεχνολογίες χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν ψεύτικα βίντεο με γνωστούς γιατρούς ή άλλους επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι φαίνεται να προωθούν επικίνδυνα ή και ανύπαρκτα προϊόντα υγείας. Αυτές οι παραποιημένες εικόνες και βίντεο διαδίδονται κυρίως μέσω κοινωνικών δικτύων και μπορούν να εξαπατήσουν το κοινό, κάνοντάς τους να πιστέψουν ότι πρόκειται για αυθεντικές και αξιόπιστες συστάσεις.
Η υπόθεση της Diabetes Victoria
Μια από τις πιο ανησυχητικές περιπτώσεις που ήρθε στο φως πρόσφατα αφορά τη χρήση deepfake βίντεο από την Diabetes Victoria. Συγκεκριμένα, τον Δεκέμβριο του 2024, ο αυστραλιανός οργανισμός προειδοποίησε για παραποιημένα βίντεο που κυκλοφορούσαν στο διαδίκτυο, στα οποία φαινόταν ότι γιατροί από το Ινστιτούτο Baker Heart and Diabetes Institute προωθούσαν συμπληρώματα για τον διαβήτη. Αυτά τα βίντεο δημιουργήθηκαν με τη χρήση τεχνολογίας AI και δεν είχαν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Ο οργανισμός και οι γιατροί που εμφανίζονταν σε αυτά τα βίντεο, δεν είχαν ποτέ εγκρίνει ή υποστηρίξει τα συγκεκριμένα προϊόντα. Η συγκεκριμένη υπόθεση προκάλεσε έντονη ανησυχία, καθώς οι ψευδείς διαφημίσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους καταναλωτές σε επικίνδυνες επιλογές για την υγεία τους.
Με την αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που αναζητούν υγειονομικές πληροφορίες στο διαδίκτυο, η παραπληροφόρηση έχει λάβει πια ανησυχητικές διαστάσεις. Μια μελέτη του 2023 στην Αυστραλία έδειξε ότι το 82% των γονέων χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα για να πάρουν συμβουλές για θέματα υγείας, συχνά παράλληλα με τις ιατρικές τους επισκέψεις. Ωστόσο, αυτή η τάση έχει φέρει μαζί της και αυξημένο κίνδυνο, όπως η προώθηση ψευδών φαρμάκων και η συλλογή προσωπικών δεδομένων από άτομα που νομίζουν ότι επικοινωνούν με αξιόπιστους επαγγελματίες. Οι ψεύτικες διαφημίσεις έχουν επικίνδυνο αντίκτυπο στην υγεία, καθώς επηρεάζουν τις αποφάσεις των ανθρώπων και τους οδηγούν σε επικίνδυνες και συχνά αναποτελεσματικές λύσεις.
Πώς να προστατευτείτε από τις deepfake απάτες
Το πρώτο βήμα για την προστασία μας από αυτές τις απάτες είναι η κριτική σκέψη και η επιφυλακτικότητα σε διαφημίσεις σχετικές με θέματα υγείας ή βίντεο με γιατρούς και άλλους ειδικούς. Όπως αναφέρει η Δρ. Lisa M. Given, «η ανάπτυξη αυτών των τεχνολογιών δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, και οι χρήστες πρέπει να είναι έτοιμοι να αμφισβητήσουν και να ελέγξουν την αυθεντικότητα του περιεχομένου που καταναλώνουν». Παράλληλα, το Βρετανικό Ιατρικό Περιοδικό (British Medical Journal) έχει δημοσιεύσει συμβουλές ειδικά για την αντιμετώπιση των deepfakes που σχετίζονται με την υγεία:
- Επικοινωνήστε με τον εν λόγω γιατρό ή οργανισμό: Αν σας τραβήξει το ενδιαφέρον κάποιο βίντεο ή διαφήμιση, επικοινωνήστε με τον συγκεκριμένο επαγγελματία ή οργανισμό για να επιβεβαιώσετε αν είναι αυθεντικό.
- Αναφέρετε το περιεχόμενο: Μην διστάσετε να χρησιμοποιήσετε τα εργαλεία αναφοράς στις πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων για να ενημερώσετε άλλους χρήστες.
- Διαδώστε τις αμφιβολίες σας: Αφήστε δημόσια σχόλια αμφισβητώντας την αυθεντικότητα του περιεχομένου, προκειμένου να παροτρύνετε και άλλους να είναι προσεκτικοί.
- Συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας: Πριν ακολουθήσετε οποιαδήποτε ιατρική συμβουλή ή αγοράσετε προϊόντα υγείας από το διαδίκτυο, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή άλλο εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας για να εξασφαλίσετε ότι οι πληροφορίες είναι σωστές και ασφαλείς.
Το μέλλον της διαδικτυακής υγείας και η ανάγκη για νομοθεσία
Η ανάπτυξη της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης και των deepfake τεχνολογιών έχει θέσει σοβαρά ερωτήματα για την ασφάλεια των χρηστών στο διαδίκτυο. Πολλές κυβερνήσεις, όπως αυτή της Αυστραλίας, έχουν αρχίσει να επεξεργάζονται νομοθεσίες που θα προστατεύουν τους πολίτες από τέτοια επικίνδυνα περιστατικά. Σε κάθε περίπτωση, η ανάγκη για δραστικές λύσεις φαίνεται επείγουσα και, μάλιστα, σύμφωνα με την Given απαιτεί συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, ειδικών και χρηστών για να δημιουργηθεί ένα ασφαλές διαδικτυακό περιβάλλον για την υγεία μας.
Διαβάστε επίσης
Καρκίνος μαστού: Γιατί η περιπέτεια της Elle Macpherson με τη νόσο προκάλεσε τόσες αντιδράσεις
