Όποιος χάνει στα χαρτιά, κερδίζει στην αγάπη, είπαν κάποτε για να χρυσώσουν το ένα χάπι σε όσους η τύχη και η ζωή δεν φέρθηκαν γενναιόδωρα. Αν πράγματι ισχύει αυτό και κάπως το φέρουμε στη σύγχρονη καθημερινότητα, να πούμε τα χαρτιά «LindedIn» και την αγάπη «Tinder», τότε σε κάποιον από τους δυο τομείς, στα επαγγελματικά ή στα προσωπικά, η επιτυχία θα έπρεπε να είναι δεδομένη -ή και όχι.
Σύμφωνα με το λεξικό Merriam-Webster, οι όροι (to) ghost και ghosting χρησιμοποιήθηκαν στις αρχές του 2000 για να περιγράψουν φαντάσματα (ghosts) στις σχέσεις της μεταμοντέρνας εποχής και τη συνήθειά τους να εξαφανίζονται από μια ερωτική, φιλική, επαγγελματική ή άλλη συνθήκη, χωρίς εξηγήσεις και μετέπειτα σημεία ζωής· αφήνουν μόνο ερωτηματικά, αναπάντητα όπως τα μηνύματα, τα email και οι κλήσεις από τα θύματα του ghosting.
Το παραπάνω μοτίβο δεν είναι άγνωστο σε όσους αναζητούν την τύχη τους σε πλατφόρμες γνωριμιών ή εύρεσης εργασίας, τουλάχιστον για το 85% και 45% των χρηστών αντίστοιχα, σύμφωνα με σχετικές μελέτες. Δυνητικοί εργοδότες και ερωτικοί σύντροφοι θα γίνουν «καπνός» μετά τις πρώτες συνεντεύξεις και επαφές και οι υποψήφιοι δε θα μάθουν ποτέ γιατί δεν πέρασαν στην επόμενη φάση, παρά θα μείνουν με την αβεβαιότητα αν πρέπει να περιμένουν ή να προχωρήσουν παρακάτω.
Οι ρόλοι, ωστόσο, δεν είναι σταθεροί: όσο πιθανό είναι το θύμα ghosting στις εφαρμογές γνωριμιών να έχει υπάρξει ή να γίνει θύτης, τόσο πιθανό είναι να συμβεί και στην αγορά εργασίας.
Έρευνες στη Βρετανία δείχνουν ότι έως και μία στις τέσσερις εταιρείες θα χάσει τα ίχνη του υποψηφίου μετά την ανακοίνωση ότι επελέγη για τη θέση ή και μερικές εβδομάδες από την πρόσληψή του.
Για να είμαστε ακριβείς, δεν είναι κάθε επαγγελματική ή ερωτική αποτυχία στις εφαρμογές μια ακόμα υπόθεση ghosting. Η απόρριψη μπορεί να συνοδεύεται από μια εξήγηση όχι πάντα ειλικρινή, αρκετή όμως για να αιτιολογήσει την απόφαση και να δώσει την ευκαιρία στον υποψήφιο να την επεξεργαστεί συναισθηματικά, να εξετάσει τι έκανε λάθος ή πώς μπορεί να βελτιωθεί (στα επαγγελματικά), όσο και να διαπιστώσει πικρά ότι το τέρας που πρέπει συχνότερα να πολεμήσει δεν είναι άλλο από τις αδιανόητα πολλές επιλογές.
Ο λεβιάθαν της άπειρης επιλογής
Οι πλατφόρμες γνωριμιών επέτρεψαν στους χρήστες να έρχονται σε επαφή με εκατοντάδες ανθρώπους σε μικρό χρονικό διάστημα, «ως ψευδαισθήσεις όμως, όχι ως σχέσεις ουσίας -δεν συνδεόμαστε με τους ανθρώπους, τους ξεφυλλίζουμε, περνάμε από τη μια σχέση στην άλλη χωρίς να αποκομίσουμε τους καρπούς τους», είχε εξηγήσει ο κ. Παναγιώτης Κορδούτης, καθηγητής Ψυχολογίας των Διαπροσωπικών Σχέσεων στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, μιλώντας στο ΘΕΜΑ για το διευρυνόμενο φαινόμενο των singles. Οι εφαρμογές έφεραν την ψευδαίσθηση της άπειρης επιλογής, ό,τι, δηλαδή, αποζητούσε ο σημερινός άνθρωπος: «να ικανοποιεί τις επιθυμίες και τα δικαιώματά του, κάτι απολύτως θεμιτό, φυσικά, χωρίς όμως να λαμβάνει υπ’ όψιν το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται, τις συνέπειες των επιλογών του για κάποιους άλλους».
Δύσκολα χρεώνεις τα παραπάνω στον υπεύθυνο προσωπικού μιας εταιρείας που απλώς κάνει τη δουλειά του, ούτως ειπείν να βρει τον ιδανικό υποψήφιο για μια θέση, εν προκειμένω μέσω του LinkedIn. Εύκολα όμως τον φαντάζεσαι να χάνεται στη δίνη των επιλογών, όπως ακριβώς οι χρήστες εφαρμογών τύπου Tinder και Bumble. «Πνιγμένος» από τα αναρίθμητα βιογραφικά, εξαντλημένος από τη σύγκριση και εκτίμηση προσόντων και ετών προϋπηρεσίας, θα καταλήξει σε μια επιλογή πιθανώς ακατάλληλη αλλά προφανή και εύκολη, βιώνοντας αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν παράλυση λήψης αποφάσεων (decisional paralysis).
LinkdIn για σχέση, Tinder για δουλειά
Μια ανασκόπηση ερευνών έδειξε ότι η ανεργία αυξάνει το αίσθημα μοναξιάς. Ίσως αυτό να εξηγεί εν μέρει γιατί πολλοί χρήστες, που απέτυχαν να βρουν δουλειά μέσω LinkedIn, αποφάσισαν να το αξιοποιήσουν για να βρουν ταίρι.
Σύμφωνα με ευρήματα περσινής δημοσκόπησης στις ΗΠΑ, ένας στους δύο (52%) χρήστες ηλικίας 20-40 ετών και τρεις στους πέντε (61%) 35-40 ετών έκλεισαν ραντεβού η βρήκαν σύντροφο σε πλατφόρμες όπως το Facebook και το LinkedIn, που φαίνονται ιδανικές και για συνοικέσια.
Το 2024, το People φιλοξένησε την ιστορία του Matt Neff, ενός πατέρα που αποφάσισε -σαν άλλη θεία από το Σικάγο- να βρει γαμπρό στην κόρη του. «Εάν διαβάζετε αυτή τη δημοσίευση και γνωρίζετε έναν νέο άνδρα, που θα μπορούσε να ταιριάζει με την Alex, θα σας πρότεινα να μας φέρετε σε επαφή να του τη συστήσω. Είναι πανέξυπνη, επιτυχημένη και έχει κουραστεί από τα dating apps» έγραψε, μεταξύ άλλων, σε ανάρτησή του στο προσωπικό του LinkedIn, συγκεντρώνοντας περισσότερες από 4.000 αντιδράσεις και σχόλια για την ομορφιά και το εντυπωσιακό βιογραφικό της κόρης του.
Έρευνα σε 1.000 ενεργούς χρήστες του LinkedIn συμπέρανε ότι το 91% έχει δεχθεί ανάρμοστα μηνύματα ή «πέσιμο», με ένα 36% να βρίσκει στα εισερχόμενά του προσκλήσεις για ραντεβού γνωριμίας ή σεξ. Οι παραπάνω συμπεριφορές αντιβαίνουν στο πνεύμα και κανόνες του LinkedIn, που ξεκαθαρίζουν ότι οι ανάλαφρες επικοινωνίες επιτρέπονται εφόσον προσανατολίζονται στα επαγγελματικά και δεν παραβιάζουν τις πολιτικές της κοινότητας. Τι γίνεται με τα dating apps, όπου το πλαίσιο «χαλαρώνει» και περιορίζεται σε συστάσεις για ευγένεια, ειλικρίνεια και σεβασμό στα όρια άλλων χρηστών;
Στην Κίνα, όπου η ανεργία των νέων είναι μεγάλη και το LinkedIn μη διαθέσιμο, αυξάνεται η χρήση του Tinder για εύρεση εργασίας, με εταιρείες να μοιράζονται online συμβουλές για μεγαλύτερη επιτυχία. Η κουλτούρα του job hunting μέσα από dating apps είναι καθ’ όλα γνωστή και ολοένα πιο αποδεκτή στον δυτικό κόσμο, παρατηρεί η Wall Street Journal.
Κάπως έτσι, το dating app Grindr εξελίχθηκε σε εργαλείο networking, με 25% των χρηστών να το αξιοποιεί επαγγελματικά και τον CEO της εταιρείας να παραδέχεται ότι έχει προσλάβει άτομα που γνώρισε στην εφαρμογή, ενώ το Hinge χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο crowdfunding (συγκέντρωση χρημάτων από το κοινό), με χρήστη να συγκεντρώνει δωρεές από 50 άτομα που γνώρισε εκεί, για να ξεκινήσει την εταιρεία του.
Η σταδιακή «tinderοποίηση» της αγοράς εργασίας, με εφαρμογές όπως Shape και Bubble Bizz να δίνουν δυνατότητα για «ματσάρισμα» (ταίριασμα δηλαδή) ή απόρριψη μιας ανοιχτής θέσης «σπρώχνοντας» δεξιά ή αριστερά (swipe) την αγγελία, σπρώχνει τους χρήστες που αναζητούν δουλειά στο χάος και στη ματαίωση των dating apps.
Η απόρριψη και πώς να τη διαχειριστείς
Η θεωρία της εξέλιξης και τα εκατομμύρια χρόνια φυσικής επιλογής, βασικού μηχανισμού της, επιβεβαιώνουν ότι η απόρριψη πονά, και όχι μόνο σε συναισθηματικό επίπεδο. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και το Πανεπιστήμιο Purdue διαπίστωσαν ότι η κοινωνική απόρριψη, όπως αυτή στα ψηφιακά περιβάλλοντα επαγγελματικής δικτύωσης ή γνωριμιών, ενεργοποιούν πολλές από τις περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται και στον σωματικό πόνο.
Η βόλτα στη «ζούγκλα» των εφαρμογών προβλέπεται επώδυνη και γεμάτη παγίδες, ακόμη και αν έχουν τηρηθεί κατά γράμμα όσα προτείνουν οδηγοί για ορθή και επιτυχημένη χρήση τους, όπως ένα ολοκληρωμένο προφίλ με μια προσεγμένη, φυσική φωτογραφία και μια σαφή, ειλικρινή περιγραφή που «θα κάνουν τη διαφορά».
Σε πρόσφατη έρευνα της MyPerfectResume, 8 στους 10 υπεύθυνους προσλήψεων παραδέχθηκαν ότι δημοσιεύουν αγγελίες για θέσεις που είτε δεν υπάρχουν είτε έχουν ήδη καλυφθεί, απλώς για να διατηρούν τη δεξαμενή ταλέντων -κοινώς «για καβάτζα». Κοντολογίς, οι υποψήφιοι στέλνουν βιογραφικά για θέσεις «φαντάσματα» και παίρνουν «απάντηση» το ghosting. Παρομοίως στα dating apps, οι χρήστες εκτίθενται διαρκώς σε ακατανόητες συμπεριφορές με θολά μηνύματα και προθέσεις.
Breadcrumbing ονομάστηκε μια άλλη τοξική τακτική στις γνωριμίες, όπου ο συνομιλητής ρίχνει «ψίχουλα» ενδιαφέροντος, χωρίς να έχει στόχο τη γνωριμία ή κάτι παραπάνω.
Το LinkedIn, καίτοι ισχυρό εργαλείο επαγγελματικής δικτύωσης, γίνεται μηχανή που τροφοδοτεί συγκρίσεις και ανασφάλειες, ιδίως μεταξύ νεότερων ηλικιακά εργαζομένων, που αισθάνονται μειονεκτικά βλέποντας τις επιτυχίες των συνομηλίκων τους. Αντίστοιχα, στο Tinder και σχετικές εφαρμογές, η συνεχής αναζήτηση καλύτερων επιλογών κάνει τις αλληλεπιδράσεις επιφανειακές και συχνά απογοητευτικές.
Η απογοήτευση στη διαστρεβλωμένη πραγματικότητα των social media είναι οριακά αναπόφευκτη. Η συνεχής έκθεση σε κατασκευασμένες εικόνες επιτυχίας, σε επαγγελματικό ή προσωπικό επίπεδο, γεννά μη ρεαλιστικές προσδοκίες, πυροδοτεί άγχος και ενισχύει το αίσθημα ανεπάρκειας.
Σύμφωνα με ειδικούς, η διαχείριση της απόρριψης είναι σημαντικό μέρος της προσωπικής εξέλιξης και μπορεί να βιωθεί πιο ομαλά και ψύχραιμα αν την προσεγγίσουμε με διαφορετική οπτική. Επισημαίνουν ότι το πρώτο βήμα είναι να μην την εκλαμβάνουμε ως προσωπική αποτυχία, αλλά ως μια ευκαιρία για μάθηση -έστω σαν ένα πάθημα που έγινε μάθημα. Οι απορρίψεις, προσθέτουν, δεν αντανακλούν απαραιτήτως την αξία του ατόμου αλλά, συχνά, οφείλονται σε εξωτερικούς παράγοντες. Με τον κατάλληλο χειρισμό, η πιο επώδυνη εμπειρία μπορεί να γίνει ουσιαστικός παράγοντας ανάπτυξης και αυτογνωσίας.
*Με πληροφορίες από El País, Mashable, nss magazine και Verywell Mind.
Νέα τάση: Απιστία μέσα από dating apps
Έρωτας και σχέσεις στην ψηφιακή εποχή: Πόσο μεγαλύτερη είναι η digital απόλαυση
Dating Apps: Πόσο μας κουράζουν – 3 tips για να αποφύγουμε το burnout της χρήσης εφαρμογών γνωριμιών
