Το αυξανόμενο προσδόκιμο ζωής, σε συνδυασμό με την ύστερη δημιουργία οικογένειας οδηγεί σ’ ένα παράξενο φαινόμενο: Ανάμεσα σε υπερήλικες με αυξημένες ανάγκες και παιδιά που αργούν να αυτονομηθούν βρίσκεται η γενιά «σάντουιτς», άνθρωποι μέσης ηλικίας, που είναι ταυτόχρονα γονείς νέων και παιδιά ηλικιωμένων ατόμων. Το αποτέλεσμα; Είναι αυτοί που καλούνται να φροντίσουν τους πάντες, βάζοντας συχνά σε δεύτερη μοίρα τον ίδιο τους τον εαυτό.
Το φάσμα των ευθυνών που καλούνται να αναλάβουν είναι ανεξάντλητο, ξεκινώντας από τη διαχείριση ιατρικών ραντεβού και καταλήγοντας μέχρι τις δουλειές του σπιτιού και την οικονομική διαχείριση. Η κατάσταση που διαμορφώνεται είναι όσο εξαντλητική ακούγεται: Οι σημερινοί μεσήλικες είναι παγιδευμένοι ανάμεσα σε δύο γενιές, αντιμετωπίζοντας σημαντικές σωματικές, συναισθηματικές και οικονομικές προκλήσεις.
Ένα αυξανόμενο φαινόμενο
Μια μελέτη του 2022, που δημοσιεύθηκε στο Journal of the American Geriatrics Society αποκάλυψε ότι σχεδόν 1 στους 4 ενήλικες στις ΗΠΑ φροντίζει παράλληλα έναν ηλικιωμένο και ένα ανήλικο παιδί. H δρ. Lianlian Lei, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, υποστηρίζει ότι ο αριθμός αυτός είναι πιθανό να αυξηθεί: Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι αργούν να γίνουν γονείς, καταλήγουν στα 40 και τα 50 τους να μεγαλώνουν ακόμη μικρά παιδιά, ενώ ταυτόχρονα φροντίζουν ηλικιωμένους γονείς, με προβλήματα υγείας και αυξημένες ανάγκες.
Ένα μεγάλο βάρος για ένα ζευγάρι ώμους
Πλήθος μελετών αναδεικνύει ότι οι άνθρωποι που αναλαμβάνουν πολλαπλούς ρόλους αναφέρουν υψηλότερα επίπεδα σωματικών, συναισθηματικών και οικονομικών δυσκολιών, κάτι που απορρέει από τις προκλήσεις της ταυτόχρονης φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων. Μια πρόσφατη μελέτη στο Public Health διαπίστωσε σημαντικό πλήγμα στη σωματική και ψυχική υγεία των ανθρώπων που αφιερώνουν περισσότερες από 20 ώρες την εβδομάδα φροντίζοντας τα μέλη της οικογένειάς τους. Η πλειονότητα περνά, πράγματι, πάνω από 77 ώρες το μήνα φροντίζοντας τους ηλικιωμένους συγγενείς, ενώ παράλληλα εργάζεται και μεγαλώνει παιδιά. «Το δυσκολότερο κομμάτι είναι το πλήθος των ευθυνών που έχουν να αντιμετωπίσουν», εξηγεί η δρ. Lei.
Αλυσιδωτές επιδράσεις
Η αυξανόμενη πίεση που προκύπτει από την εκπλήρωση πολλαπλών ρόλων οδηγεί, τελικά, σε εξουθένωση των φροντιστών, τεταμένες σχέσεις με τους γύρω τους και, φυσικά, μειωμένη αυτοφροντίδα. Σύμφωνα με την δρ. Lei, πολλοί δυσκολεύονται να αφιερώσουν ποιοτικό χρόνο στα παιδιά τους, γεγονός που επηρεάζει τόσο τις σχολικές τους επιδόσεις, όσο και τη συναισθηματική ευημερία τους. Οι συζυγικές σχέσεις είναι επίσης πιθανό να περάσουν κρίση, προσθέτοντας ένα επιπλέον επίπεδο άγχους στους ανθρώπους της γενιάς «σάντουιτς».
«Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι πολύ εύκολο να αισθανθείς ολομόναχος», σχολιάζει η δρ. Francesca Falzarano, επίκουρη καθηγήτρια στη Σχολή Γήρανσης Leonard Davis του University of Southern California. Καθώς οι φροντιστές αφιερώνουν τον περισσότερο από τον χρόνο τους στους άλλους, η δική τους κοινωνική ζωή συρρικνώνεται, καθιστώντας το όλο και πιο δύσκολο να βρουν συναισθηματική υποστήριξη όταν τη χρειάζονται.
Απόλυτη προτεραιότητα η υποστήριξη των φροντιστών της γενιάς «σάντουιτς»
Είναι, λοιπόν, προφανές ότι η αναζήτηση αποτελεσματικής υποστήριξης αυτών των ανθρώπων είναι ζωτικής σημασίας. Μια σημαντική πηγή υποστήριξης είναι η σύνδεση με άλλους ανθρώπους που βιώνουν παρόμοιες εμπειρίες, είτε μέσω ομάδων υποστήριξης, είτε μέσω φίλων, είτε μέσω διαδικτυακών κοινοτήτων. Η δρ. Falzarano ενθαρρύνει τους φροντιστές να αναζητήσουν ανθρώπους με παρόμοιες εμπειρίες. «Υπάρχει υποστήριξη εκεί έξω. Βρείτε ένα δίκτυο και συνδεθείτε με άλλους που βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις», συμβουλεύει. Η ανταλλαγή εμπειριών μπορεί να προσφέρει σημαντική συναισθηματική ανακούφιση και πρακτικές συμβουλές για την καλύτερη διαχείριση των ατελείωτων αναγκών.
Συμπερασματικά, η γενιά «σάντουιτς» αντιμετωπίζει μοναδικές και πολύπλοκες προκλήσεις. Η κατανόηση των συναισθηματικών και πρακτικών απαιτήσεων της παράλληλης φροντίδας πολλών ανθρώπων, η ουσιαστική υποστήριξη και η ανάθεση καθηκόντων σε άλλους μπορεί να ελαφρύνει το βάρος από τους φροντιστές, βοηθώντας τους να διατηρήσουν τις απαραίτητες ισορροπίες και την προσωπική τους ευημερία.
Τρία σημάδια που δείχνουν ότι το ενήλικο παιδί περνά πιο δύσκολα από όσο νομίζετε
«Γιατί η γιαγιά δεν με θυμάται;» – Πώς εξηγούμε στο παιδί ότι η γιαγιά έχει άνοια
