Ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο φάρμακο για την αρτηριακή πίεση, η αμλοδιπίνη, προσφέρει νέες ελπίδες στα άτομα με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), υποστηρίζει πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύεται στο Neuropsychopharmacology. Η φαρμακευτική ουσία δείχνει να μειώνει αποτελεσματικά την υπερκινητικότητα και την παρορμητικότητα, καθιστώντας πιθανή τη χρήση της ως εναλλακτικής θεραπείας για τη διαταραχή που πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Οι προκλήσεις στη θεραπεία της ΔΕΠΥ
Η ΔΕΠΥ δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις στην καθημερινότητα των ατόμων, δυσκολεύοντάς τα να συγκεντρωθούν, να ρυθμίσουν τις παρορμήσεις τους και να διαχειριστούν υπερκινητικές συμπεριφορές.
Τα τρέχοντα φάρμακα -διεγερτικά και μη διεγερτικά- παρέχουν μεν ανακούφιση σε πολλούς, έχουν όμως σημαντικά μειονεκτήματα. Οι συνήθεις παρενέργειες περιλαμβάνουν καταστολή της όρεξης, διαταραχές ύπνου και πονοκεφάλους, ενώ ορισμένα φάρμακα ενέχουν τον κίνδυνο κατάχρησης. Επιπλέον, περίπου 1 στους 4 ασθενείς δεν ανταποκρίνεται σε αυτές τις θεραπείες, αναδεικνύοντας την επείγουσα ανάγκη για νέες θεραπευτικές επιλογές.
Διεθνείς έρευνες με ελπιδοφόρα ευρήματα
Μια ομάδα ερευνητών από την Ισλανδία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο διερεύνησε κατά πόσον η αμλοδιπίνη θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση αυτών των κενών στη θεραπεία της ΔΕΠΥ. Τα ευρήματά τους δείχνουν ότι το φάρμακο μειώνει σημαντικά την υπερκινητικότητα και την παρορμητικότητα σε πολλαπλά μοντέλα.
Οι αρχικές μελέτες διεξήχθησαν σε ποντίκια για την παρατήρηση των αλλαγών στη συμπεριφορά μετά τη θεραπεία με αμλοδιπίνη. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι τα θηλυκά παρουσίασαν αξιοσημείωτη μείωση υπερκινητικότητας, ενώ η επίδραση στα αρσενικά ήταν μικρότερη. Όταν, όμως, συνδυάστηκαν τα δεδομένα και από τα δύο φύλα, η μείωση της υπερκινητικότητας κατέστη στατιστικά σημαντική.
Μελέτες σε ψάρια παρείχαν πρόσθετα στοιχεία. Χρησιμοποιώντας γενετικά τροποποιημένα ψάρια, που εμφανίζουν συμπεριφορές παρόμοιες με τη ΔΕΠΥ, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αμλοδιπίνη μείωσε αποτελεσματικά τόσο την υπερκινητικότητα, όσο και την παρορμητικότητα. Τα ψάρια υποβλήθηκαν σε μια διαδικασία δοκιμών που αποσκοπούσε στην αξιολόγηση της ικανότητάς τους να καθυστερούν τις αντιδράσεις – μια συμπεριφορά που σχετίζεται στενά με τα προβλήματα ελέγχου των παρορμήσεων που παρατηρούνται σε ασθενείς με ΔΕΠΥ.
Επανάσταση στην κατανόηση των επιδράσεων της αμλοδιπίνης
Ένα σημαντικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι αμφισβητεί προηγούμενες υποθέσεις σχετικά με την ικανότητα της αμλοδιπίνης να επηρεάζει τον εγκέφαλο. Μέχρι πρότινος, οι επιστήμονες πίστευαν ότι το φάρμακο δεν μπορούσε να διασχίσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό – έναν προστατευτικό μηχανισμό που εμποδίζει πολλές ουσίες να εισέλθουν στον εγκέφαλο. Ωστόσο, αυτή η έρευνα έδειξε ότι η αμλοδιπίνη όχι μόνο φτάνει στον εγκέφαλο, αλλά μειώνει και τη δραστηριότητα σε περιοχές που σχετίζονται με τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ.
Πέρα από τις μελέτες σε ζώα, οι ερευνητές ανέλυσαν ανθρώπινα γενετικά δεδομένα, για να διαπιστώσουν αν οι επιδράσεις της αμλοδιπίνης θα μπορούσαν να παρουσιαστούν και στους ανθρώπους. Εξετάζοντας γενετικές μεταλλάξεις σε πρωτεΐνες που στοχεύει το φάρμακο, διαπίστωσαν σημαντική συσχέτιση με τη ΔΕΠΥ, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι ο μηχανισμός δράσης της αμλοδιπίνης μπορεί να αποδίδει και στους ανθρώπους.
Υποστηρίζοντας περαιτέρω την ιδέα, μια ανάλυση δεδομένων από τη βρετανική βιοτράπεζα -μια τεράστια βάση δεδομένων υγείας εκατοντάδων χιλιάδων ατόμων- αποκάλυψε ότι τα άτομα που έπαιρναν αμλοδιπίνη για τη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης ανέφεραν λιγότερα συμπτώματα ΔΕΠΥ. Σε σύγκριση με τα άτομα που χρησιμοποιούσαν άλλα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, τα άτομα που έπαιρναν αμλοδιπίνη παρουσίαζαν χαμηλότερα επίπεδα παρορμητικότητας, εναλλαγών διάθεσης και επικίνδυνων συμπεριφορών.
Μια μοναδική προσέγγιση στη θεραπεία της ΔΕΠΥ
Τα περισσότερα συμβατικά φάρμακα για τη ΔΕΠΥ δρουν μεταβάλλοντας τα επίπεδα νευροδιαβιβαστών, όπως η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη. Η αμλοδιπίνη, ωστόσο, ακολουθεί μια διαφορετική οδό. Επηρεάζει τους διαύλους ασβεστίου στα εγκεφαλικά κύτταρα, επηρεάζοντας τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα κύτταρα επικοινωνούν και επεξεργάζονται τις πληροφορίες. Αυτός ο ξεχωριστός μηχανισμός θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί η αμλοδιπίνη μπορεί να είναι αποτελεσματική σε άτομα που δεν ανταποκρίνονται στις παραδοσιακές θεραπείες της ΔΕΠΥ.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι η αμλοδιπίνη θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στη θεραπεία της ΔΕΠΥ, παρέχοντας ενδεχομένως ανακούφιση στους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στις υπάρχουσες θεραπείες και αναμένουν την ανάπτυξη νέων φαρμάκων», επιβεβαιώνει ο δρ. Matthew Parker από το Πανεπιστήμιο του Surrey.
Η μακροχρόνια χρήση της αμλοδιπίνης ως φαρμάκου για την αρτηριακή πίεση σημαίνει ότι διαθέτει ένα καλά καθορισμένο προφίλ ασφάλειας, γεγονός που μπορεί ενδεχομένως να επιταχύνει τη χρήση της στη θεραπεία της ΔΕΠΥ. Αν και απαιτούνται πρόσθετες κλινικές δοκιμές προτού η αμλοδιπίνη συνταγογραφηθεί ευρέως για τη ΔΕΠΥ, τα νέα ευρήματα παρέχουν μια ελπιδοφόρα ματιά σε ένα μέλλον όπου θα υπάρχουν ασφαλέστερες, πιο προσιτές θεραπευτικές επιλογές για όσους παλεύουν με τη διαταραχή.
Πώς νιώθει ένα παιδί με ΔΕΠΥ – Όλοι οι τρόποι να αναδειχθούν τα δυνατά του σημεία
Η πασίγνωστη διαταραχή που κλέβει ακόμη και 11 χρόνια από τη ζωή μας
ΔΕΠΥ ενηλίκων: Έρευνα αποκαλύπτει τις πιο αποτελεσματικές θεραπευτικές παρεμβάσεις
