Δείκτη υγείας για μια σοβαρή πάθηση των ματιών φαίνεται πως αποτελούν οι τιμές της HDL χοληστερόλης, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο Ophthalmology. Ειδικότερα, μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια ανακάλυψε μια σύνδεση μεταξύ της HDL χοληστερόλης και του κινδύνου ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας (AMD). Η μελέτη αποκαλύπτει, συγκεκριμένα, μια σχέση σχήματος U: Τα άτομα με πολύ υψηλά ή πολύ χαμηλά επίπεδα HDL αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης της πάθησης. Τα ευρήματα εντοπίζουν επίσης συγκεκριμένες γενετικές παραλλαγές που συνδέονται με τον μεταβολισμό της HDL και λειτουργούν ως παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της οφθαλμολογικής πάθησης.
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας αποτελεί την κύρια αιτία τύφλωσης των ηλικιωμένων. Η νόσος χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση λιποπρωτεϊνών στον αμφιβληστροειδή, που έχει ως αποτέλεσμα να εξασθενεί η κεντρική όραση. Η πάθηση έχει συνδεθεί εδώ και καιρό με διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων, ωστόσο προηγούμενες μελέτες έχουν καταλήξει σε αντικρουόμενα στοιχεία σχετικά με τον ρόλο των επιπέδων των λιπιδίων στην εξέλιξη της νόσου.
Η μελέτη βασίστηκε σε εκτεταμένα κλινικά και γενετικά δεδομένα από το ερευνητικό πρόγραμμα «All of Us Research Program» των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας, για τη διερεύνηση της επίδρασης του μεταβολισμού των λιπιδίων στον κίνδυνο ανάπτυξης εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Η ερευνητική ομάδα διεξήγαγε μια αναδρομική ανάλυση σε 7.356 συμμετέχοντες, συγκρίνοντας 2.328 άτομα με εκφύλιση ωχράς κηλίδας με 5.028 υγιή άτομα. Η σύγκριση έγινε ανάμεσα σε συμμετέχοντες με παρόμοια ηλικία, καταγωγή και φύλο, ενώ οι ερευνητές έλαβαν υπόψη παράγοντες όπως οι συνήθειες καπνίσματος, το ιστορικό υπερλιπιδαιμίας και η χρήση στατινών.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τις εργαστηριακές μετρήσεις της LDL και της HDL χοληστερόλης, καθώς και των τριγλυκεριδίων και εξέτασαν τους πολυμορφισμούς ενός νουκλεοτιδίου (SNPs) που σχετίζονται με τον μεταβολισμό της HDL και της LDL. Τα μοντέλα λογιστικής παλινδρόμησης αξιολόγησαν τις σχέσεις μεταξύ των επιπέδων λιπιδίων, των γενετικών παραλλαγών και του κινδύνου εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.
Τα αποτελέσματα ανέδειξαν μια σημαντική συσχέτιση σχήματος U μεταξύ των επιπέδων HDL και του κινδύνου εκφύλισης της ωχράς κηλίδας: Τόσο τα εξαιρετικά χαμηλά, όσο και τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα HDL συνδέθηκαν με αυξημένο κίνδυνο, ενώ τα μέτρια επίπεδα HDL συνδέθηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο. Άλλοι παράγοντες, όπως το κάπνισμα και η χρήση στατινών, συνδέθηκαν επίσης με αυξημένο κίνδυνο. Ωστόσο, δεν βρέθηκαν σημαντικές σχέσεις μεταξύ της πάθησης και των επιπέδων LDL χοληστερόλης ή τριγλυκεριδίων.
Η γενετική ανάλυση αποκάλυψε ότι ορισμένοι πολυμορφισμοί που εμπλέκονται στον μεταβολισμό της HDL, ιδίως εκείνοι στα γονίδια ABCA1 και LIPC, είχαν προστατευτική επίδραση έναντι της εκφύλισης ωχράς κηλίδας. Επιπλέον, η μελέτη εντόπισε έναν νέο παράγοντα κινδύνου: Το γονίδιο LPA, που σχετίζεται με τη λιποπρωτεΐνη. Η ανακάλυψη αυτή υποδηλώνει ότι η LPA μπορεί να παίζει ρόλο στη συσσώρευση λιποπρωτεϊνών στον αμφιβληστροειδή, προσφέροντας νέες κατευθύνσεις για έρευνα και θεραπευτικές παρεμβάσεις.
Η μελέτη υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα του ρόλου των λιπιδίων στην εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και ρίχνει φως στον διπλό ρόλο των επιπέδων της HDL στη νόσο. Τα ευρήματα ανοίγουν το δρόμο για νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις, που μπορεί μια μέρα να βοηθήσουν στην πρόληψη της απώλειας της όρασης εκατομμυρίων ασθενών σε όλο τον κόσμο.
Όραση: Ποιοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εκφύλισης της ωχράς κηλίδας
Μάτια: Έξι πολύτιμα tips για δυνατή όραση σε κάθε ηλικία
Γλαύκωμα – Εκφύλιση ωχράς κηλίδας: Οι δύο μεγαλύτεροι εχθροί της όρασης
