Στη μάχη κατά της νόσου Αλτσχάιμερ, μιας ασθένειας που δεν έχει θεραπεία, η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας. Μπορεί να ανοίξει την πόρτα σε προηγμένες θεραπείες και ουσιαστική υποστήριξη στους ασθενείς και τους φροντιστές τους. Από τι εξαρτάται, όμως, η έγκαιρη διάγνωση; Έχει να κάνει με παράγοντες όπως η κληρονομικότητα και τα συμπτώματα ή ο ενδεχόμενος κίνδυνος μπορεί να αποκαλυφθεί από έναν αστάθμητο παράγοντα, όπως ο ταχυδρομικός σας κώδικας;
Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν αποκαλύπτει μια ανησυχητική αλήθεια: Ο τόπος διαμονής μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το ενδεχόμενο διάγνωσης της νόσου Αλτσχάιμερ και των συναφών τύπων άνοιας (ADRD). Μάλιστα, σύμφωνα με τα συμπεράσματα που δημοσιεύονται στο Alzheimer’s & Dementia, αυτή η γεωγραφική ανισότητα στα ποσοστά διάγνωσης υφίσταται ακόμη και μετά τη συνεκτίμηση γνωστών παραγόντων κινδύνου, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι ιδιορρυθμίες των τοπικών συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να παίζουν μεγαλύτερο ρόλο στο ποιος λαμβάνει διάγνωση από ό,τι πιστεύαμε μέχρι πρότινος. Αυτό εγείρει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την ισότητα στην υγεία και την πρόσβαση στη φροντίδα.
«Τα ευρήματα υπερβαίνουν τις δημογραφικές και πληθυσμιακές διαφορές, υποδεικνύοντας ότι υπάρχουν διαφορές σε επίπεδο συστημάτων υγείας που θα μπορούσαν να διορθωθούν», εξηγεί η δρ. Julie Bynum, ερευνήτρια γηριατρικής και υγειονομικής περίθαλψης στο U-M Health και επικεφαλής της μελέτης. «Το μήνυμα είναι σαφές: Η πιθανότητα να διαγνωστεί η άνοιά σας διαφέρει από τόπο σε τόπο κι αυτό μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες, όπως οι πρακτικές των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης, αλλά και ο χειρισμός μεμονωμένων ασθενών που αναζητούν φροντίδα. Τα καλά νέα είναι ότι πρόκειται για ζητήματα που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε», συμπληρώνει.
Η μελέτη ανέλυσε τα δεδομένα 4,8 εκατ. ηλικιωμένων από 306 νοσοκομειακές περιοχές των ΗΠΑ. Οι ερευνητές ανέπτυξαν ένα καινοτόμο εργαλείο μέτρησης, που ονομάστηκε «ένταση διάγνωσης άνοιας», για να συγκρίνουν τα πραγματικά ποσοστά διάγνωσης σε κάθε περιοχή με τα αναμενόμενα ποσοστά με βάση τους παράγοντες κινδύνου του πληθυσμού.
Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν μια σημαντική γεωγραφική ανισότητα: Σε ορισμένες περιοχές, οι ηλικιωμένοι ενήλικες είχαν διπλάσιες πιθανότητες να λάβουν διάγνωση. Η ανισότητα αυτή ήταν ιδιαίτερα έντονη μεταξύ των ενηλίκων ηλικίας 66-74 ετών και μεταξύ φυλετικών ομάδων που συχνά υποδιαγιγνώσκονται.
Παραδόξως, το γεωγραφικό μοτίβο που προέκυψε δεν ευθυγραμμίστηκε με προγενέστερες αναγνωρισμένες τάσεις. Αντιθέτως, οι διαγνωστικοί δείκτες διέφεραν κατά τρόπο τοπικό και αποσπασματικό σε ολόκληρη τη χώρα. Αυτό υποδηλώνει ότι οι παράγοντες που αφορούν ειδικά στα τοπικά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης – όπως η διαθεσιμότητα κλινικών ή η εκπαίδευση των ιατρών – μπορεί να καθορίζουν αυτές τις ανισότητες περισσότερο από τις ευρύτερες περιφερειακές τάσεις.
«Ο στόχος στις μέρες μας είναι να εντοπίζονται έγκαιρα τα άτομα με γνωστικά προβλήματα. Ωστόσο, τα δεδομένα μας δείχνουν ότι η νεότερη ηλικιακή ομάδα των συμμετεχόντων είναι αυτή με τις μεγαλύτερες διακυμάνσεις», σημειώνει η δρ. Bynum. «Αυτό θα πρέπει να λειτουργήσει στις κοινότητες και τα συστήματα υγείας ως έκκληση για δράση, διάδοση γνώσης και αύξηση των προσπαθειών για διάθεση υπηρεσιών στους ανθρώπους».
Σημειώνεται ότι, μόνο στις ΗΠΑ, σχεδόν 7 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν διαγνωστεί μέχρι σήμερα με άνοια και εκατομμύρια ακόμη ζουν πιθανώς με αδιάγνωστα συμπτώματα. Με βάση αυτά τα δεδομένα, γίνεται κατανοητό ότι η αντιμετώπιση των γεωγραφικών ανισοτήτων θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά τη δημόσια υγεία, βάζοντάς τη σε μια κατεύθυνση έγκαιρης παρέμβασης, που θα γλιτώσει πολλές οικογένειες από τους περιττούς αγώνες χρόνων. Καθώς ο πληθυσμός γερνά και εμφανίζονται νέες θεραπείες για τη νόσο Αλτσχάιμερ, η εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στην έγκαιρη διάγνωση καθίσταται όλο και πιο κρίσιμη. Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν τη βαθύτερη διερεύνηση των παραγόντων που οδηγούν σε αυτές τις περιφερειακές διακυμάνσεις.
Αναδεικνύοντας τις γεωγραφικές ανισότητες, η παρούσα έρευνα κάνει ένα σημαντικό βήμα προς τη διασφάλιση ότι όλοι οι ενήλικες θα λαμβάνουν ισότιμη, υψηλής ποιότητας φροντίδα υγείας, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής τους. Στη μάχη κατά της νόσου Αλτσχάιμερ, ο ταχυδρομικός κώδικας δεν πρέπει να καθορίζει το μέλλον κανενός.
Έξι απροσδόκητα προειδοποιητικά σημάδια άνοιας – Μην τα αγνοήσετε
Νόσος Αλτσχάιμερ: To τεστ αίματος που κάνει διάγνωση με επιτυχία 90%
