Τα τελευταία 20 χρόνια, παρατηρείται μια σημαντική μείωση στα ποσοστά του καπνίσματος. Παρ’ όλα αυτά, αυτό δε φαίνεται να έχει λειτουργήσει θετικά στα ποσοστά των περιστατικών καρκίνου που σχετίζονται με το κάπνισμα. Για την ακρίβεια, οι αριθμοί έχουν φτάσει σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα. Πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν, μάλιστα, ότι η καθημερινή διάγνωση των καρκίνων που σχετίζονται με το κάπνισμα έχει εκτοξευθεί στα 160 νέα περιστατικά, σημειώνοντας ιστορικό υψηλό. Αυτή η αύξηση κατά 17% από το 2003 αντιπαραβάλλεται με τη σημαντική μείωση του καπνίσματος τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Πώς εξηγείται, όμως, αυτό το φαινομενικά παράδοξο γεγονός;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ανησυχητική τάση σχετίζεται με μια σειρά παραγόντων σχετικών με τις ιατρικές εξελίξεις, την αύξηση του πληθυσμού και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του καπνίσματος.
Σύμφωνα με τον δρα. Rob Hynds, ερευνητή για τον καρκίνο του πνεύμονα στο University College του Λονδίνου, ένας από τους λόγους που εξηγούν το παράξενο φαινόμενο είναι ότι ακόμη και όσοι διέκοψαν το κάπνισμα πριν από 20 χρόνια εξακολουθούν να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. «Το χρονικό διάστημα μεταξύ των μεταλλάξεων που πυροδοτούν τον καρκίνο του πνεύμονα και της διάγνωσής του μπορεί να ξεπεράσει τα 20 χρόνια. Τα ηλικιωμένα άτομα που κάπνιζαν από νεαρή ηλικία εξακολουθούν να διαγιγνώσκονται με καρκίνο σε υψηλά ποσοστά», εξηγεί.
Η δρ. Katrina Brown, στατιστικολόγος του Cancer Research UK, συμφωνεί, δηλώνοντας ότι τα σημερινά περιστατικά καρκίνου είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα των συνηθειών καπνίσματος των προηγούμενων δεκαετιών. Όπως χαρακτηριστικά λέει: «Ενώ ο επιπολασμός του καπνίσματος έχει μειωθεί, τα προηγούμενα ποσοστά καπνίσματος και οι περίοδοι στασιμότητας ή αύξησης δημιούργησαν την κληρονομιά των περιπτώσεων καρκίνου σήμερα».
Ο δρ. Hynds υπογραμμίζει, παράλληλα, τον ρόλο που έχουν διαδραματίσει οι ιατρικές εξελίξεις. Οι βελτιωμένες μέθοδοι ανίχνευσης του καρκίνου και οι πρωτοβουλίες έγκαιρου ελέγχου έχουν οδηγήσει σε αύξηση των διαγνωσμένων περιπτώσεων, προσφέροντας παράλληλα στους ασθενείς καλύτερες πιθανότητες επιβίωσης. «Ενώ το ποσοστό των ανθρώπων που πεθαίνουν από καρκίνο του πνεύμονα μειώνεται, η βελτιωμένη κατανόηση του καρκίνου μας επέτρεψε να συνδέσουμε περισσότερες περιπτώσεις με το κάπνισμα. Για παράδειγμα, πρόσφατες μελέτες αναγνώρισαν για πρώτη φορά το κάπνισμα ως αιτία ορισμένων περιπτώσεων καρκίνου του μαστού», σημειώνει.
Τον δικό της, ξεχωριστό ρόλο στην αύξηση των περιστατικών καρκίνου παίζει και η παγκόσμια αύξηση του πληθυσμού. Η εμφανής μείωση των ποσοστών καπνίσματος αντισταθμίζεται σε κάποιο βαθμό από αυτήν.
Οι προοπτικές για το μέλλον
Η δρ. Brown τόνισε τη σημασία της διακοπής του καπνίσματος, παρά την μακροπρόθεσμη μείωση του κινδύνου καρκίνου. «Η διακοπή του καπνίσματος εξακολουθεί να είναι το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για την υγεία σας. Χρειάζονται περίπου 20 χρόνια για να ευθυγραμμιστεί ο κίνδυνος καρκίνου ενός πρώην καπνιστή με αυτόν ενός μη καπνιστή».
Έρευνα σε 16 διαφορετικούς τύπους καρκίνου που συνδέονται με το κάπνισμα, υπογραμμίζει ότι ενώ τα ποσοστά του καπνίσματος έχουν μειωθεί, η συνήθεια αυτή παραμένει διαδεδομένη. Από την πλευρά του, ο καθηγητής Sir Richard Peto του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης επεσήμανε ότι, παρά την αύξηση των περιστατικών καρκίνου, οι θάνατοι που σχετίζονται με το κάπνισμα έχουν μειωθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. «Οι τάσεις θνησιμότητας είναι πιο αξιόπιστοι δείκτες και τα ποσοστά θανάτων από καρκίνο που οφείλονται στο κάπνισμα μειώνονται σταθερά από το 2000», κατέληξε.
Συνοψίζοντας, ενώ η μείωση των ποσοστών καπνίσματος αποτελεί θετική εξέλιξη, η «κληρονομιά» του εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση για την υγεία. Κρίνεται απαραίτητο οι προσπάθειες για στη δημόσια υγεία, την έγκαιρη ανίχνευση και τα νομοθετικά μέτρα να είναι συνεχείς, για τον περαιτέρω μετριασμό των επιπτώσεων των καρκίνων που σχετίζονται με το κάπνισμα.
Από ποια νόσο πάσχουν όσοι ανάβουν το πρώτο τσιγάρο της ημέρας μόλις ξυπνήσουν
Πώς οι εναλλακτικές λύσεις βοηθούν στη μείωση του καπνίσματος τσιγάρων
Τσιγάρο: Η αθώα κίνηση που θέτει σε κίνδυνο όσους δεν καπνίζουν
