Μεγαλώνοντας, μπορεί να παρατηρήσετε ότι καμιά φορά δυσκολεύεστε να βρείτε τις σωστές λέξεις, για να εκφράσετε αυτό που θέλετε. Είναι η στιγμή που αρχίζετε να σκέφτεστε ότι «χάνετε το μυαλό σας» και θεωρείτε ότι πρόκειται για μια πρώτη ένδειξη γνωστικής έκπτωσης.
Ωστόσο, μια νέα μελέτη του Baycrest και του Πανεπιστημίου του Τορόντο δείχνει ότι υπάρχει ένα άλλο σύμπτωμα, που αποτελεί πιο σημαντικό δείκτη εγκεφαλικής υγείας από την περιστασιακή δυσκολία στην ανάκτηση λέξεων, η οποία συχνά θεωρείται φυσική πτυχή της γήρανσης: Η ταχύτητα ομιλίας. Η μελέτη αυτή ξεχωρίζει ως μία από τις πρωτοποριακές προσπάθειες για τη διερεύνηση της συσχέτισης μεταξύ των φυσικών προτύπων ομιλίας και της υγείας του εγκεφάλου σε υγιείς ενήλικες.
Ο δρ. Jed Meltzer, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και κάτοχος της καναδικής ερευνητικής έδρας του Baycrest στην παρεμβατική γνωστική νευροεπιστήμη, παρατηρεί: «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι οι μεταβολές στον συνολικό ρυθμό ομιλίας θα μπορούσαν να αντανακλούν υποκείμενες αλλαγές στον εγκέφαλο. Ως εκ τούτου, η αξιολόγηση της ταχύτητας ομιλίας θα μπορούσε να ενσωματωθεί στις συνήθεις γνωστικές αξιολογήσεις, βοηθώντας τους κλινικούς γιατρούς να εντοπίσουν νωρίτερα τη γνωστική έκπτωση και βοηθώντας τα ηλικιωμένα άτομα να διατηρήσουν την υγεία του εγκεφάλου τους καθώς γερνούν».
Στη μελέτη συμμετείχαν 125 υγιείς εθελοντές ηλικίας από 18 – 90 ετών, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε τρεις διαφορετικές αξιολογήσεις. Σε πρώτο στάδιο, πήραν μέρος σε μια δοκιμασία περιγραφής εικόνων, η οποία απαιτούσε να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικά με εικόνες, αγνοώντας παράλληλα τις αποσπασματικές ακουστικές ενδείξεις. Με αυτόν τον τρόπο, οι ερευνητές μπόρεσαν να ελέγξουν την ικανότητα των συμμετεχόντων να αναγνωρίζουν τι ήταν η εικόνα και να θυμούνται το όνομά της.
Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να περιγράψουν δύο σύνθετες εικόνες, έχοντας στη διάθεσή τους 60 δευτερόλεπτα για την καθεμία. Οι γλωσσικές τους επιδόσεις αναλύθηκαν με τη βοήθεια λογισμικού βασισμένου στην τεχνητή νοημοσύνη. Μεταξύ διαφόρων παραμέτρων, οι ερευνητές εξέτασαν πόσο γρήγορα μιλούσε κάθε συμμετέχων και πόσο συχνά έκαναν παύσεις.
Τέλος, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν τυποποιημένα τεστ για την αξιολόγηση των νοητικών ικανοτήτων, που τείνουν να μειώνονται με την ηλικία και συνδέονται με τον κίνδυνο άνοιας. Αναλύθηκε, ειδικότερα, η εκτελεστική λειτουργία, δηλαδή η ικανότητα των εθελοντών να διαχειρίζονται αντικρουόμενες πληροφορίες, να παραμένουν συγκεντρωμένοι και να αποφεύγουν τους περισπασμούς.
Όπως αναμενόταν, διάφορες γνωστικές ικανότητες παρουσίασαν σημάδια μείωσης με την ηλικία, συμπεριλαμβανομένης της ταχύτητας ανάκτησης λέξεων. Είναι ενδιαφέρον ότι, αν και η ικανότητα αναγνώρισης και ανάκλησης ονομάτων εικόνων μειώθηκε με την ηλικία, δεν συσχετίστηκε με μειωμένη απόδοση σε άλλους γνωστικούς τομείς. Η διάρκεια και η συχνότητα των παύσεων κατά την ανάκτηση λέξεων δεν αντανακλούσε την κατάσταση της υγείας του εγκεφάλου. Αντίθετα, το πόσο γρήγορα οι συμμετέχοντες ήταν σε θέση να ονομάσουν εικόνες συσχετιζόταν με τον συνολικό ρυθμό ομιλίας και την εκτελεστική λειτουργία τους. Με άλλα λόγια, δεν ήταν οι παύσεις για την εύρεση λέξεων που έδειξαν την ισχυρότερη σύνδεση με την υγεία του εγκεφάλου, αλλά η ταχύτητα της ομιλίας που περιβάλλει τις παύσεις.
Αν και πολλοί ηλικιωμένοι ανησυχούν για την ανάγκη τους να κάνουν παύσεις για να αναζητήσουν λέξεις, τα αποτελέσματα αυτά υποδηλώνουν ότι αυτό είναι ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Από την άλλη πλευρά, η επιβράδυνση της κανονικής ομιλίας, ανεξάρτητα από τις παύσεις, μπορεί να αποτελεί σημαντικότερο δείκτη αλλαγών στην υγεία του εγκεφάλου.
Σε μελλοντικές μελέτες, η ερευνητική ομάδα θα μπορούσε να διεξάγει τις ίδιες δοκιμές με μια ομάδα συμμετεχόντων για αρκετά χρόνια, για να εξετάσει αν η ταχύτητα ομιλίας είναι πραγματικά προγνωστική για την υγεία του εγκεφάλου των ατόμων καθώς γερνούν. Τέτοιες γνώσεις θα μπορούσαν να ανοίξουν το δρόμο για την ανάπτυξη εργαλείων έγκαιρης ανίχνευσης της γνωστικής έκπτωσης, επιτρέποντας στους κλινικούς γιατρούς να συνταγογραφούν παρεμβάσεις, με στόχο τη διατήρηση ή την ενίσχυση της υγείας του εγκεφάλου με την πάροδο του χρόνου.
Διαβάστε επίσης
Άνοια: Οι αλλαγές στην ομιλία που «προδίδουν» τον τύπο της νόσου
Η ευχάριστη δραστηριότητα που ακονίζει το μυαλό και δυναμώνει τη μνήμη
Η πρωτότυπη θεραπεία που «ξυπνά» τον εγκέφαλο και βελτιώνει τη μνήμη έως και 226%
