Σύμβολο της θηλυκότητας και μαρτύριο των ποδιών, η γόβα στιλέτο -και έπειτα κάθε είδους ψηλοτάκουνο υπόδημα- μπήκε στην ντουλάπα κάθε γυναίκας στην εφηβική περίπου ηλικία συνοδεύοντάς την για πολλές δεκαετίες, όσο η σωματική κατάσταση επέτρεπε το περπάτημα πάνω στα παπούτσια που σημάδεψαν κουλτούρες και απασχόλησαν την επιστήμη.
Έρευνες έχουν αναζητήσει τους πολιτισμικούς και λοιπούς λόγους που μια γυναίκα προτιμά τα ψηλά τακούνια, βρίσκοντας απαντήσεις στην εξελικτική θεωρία κατά την οποία η καμπύλη στη μέση της γυναίκας δίκην λόρδωσης είναι δηλωτικό της γονιμότητας και άρα ελκυστικότητας, με τις γυναίκες να προτιμούν τα ψηλοτάκουνα όταν τους εξασφαλίζουν μεγαλύτερη κύρτωση, τους άνδρες δε να τις βρίσκουν πιο θελκτικές όταν ισορροπούν σε μεγάλα ύψη αντί στα ισόπατα.
Ανεξάρτητα από τους λόγους, η επιλογή των ψηλοτάκουνων -ιδίως για καθημερινή χρήση- ενέχει κινδύνους για την υγεία των ποδιών, όπως οι παρακάτω που επισημαίνει ο Mark Mendeszoon, ποδίατρος στο Ιατρικό Κέντρο Richmond του University Hospitals και διευθυντής του Προγράμματος Υποτροφιών προηγμένης χειρουργικής ποδιού και ποδοκνημικής.
1. Πόνος στο πόδι
Στα ψηλοτάκουνα παπούτσια απέδωσαν τον πόνο στα πόδια τους οι περισσότερες γυναίκες σε δύο έρευνες, κατά 68% στην πρώτη -ειδικά τα μυτερά κλειστά παπούτσια- (Singapore Medical Journal, 2013), και 71% στη δεύτερη (American Podiatric Medicine Association, 2014), η οποία επιπλέον συμπέρανε ότι ο πόνος αυτός σχετίζεται και με άλλα προβλήματα υγείας αλλά και φαινομενικά ασύνδετες καταστάσεις όπως η ακμή, η κακή όραση και η οδοντική δυσφορία.
2. Σφυροδακτυλία και κάλοι
Η προσπάθεια να χωρέσει το πόδι στη γωνία ενός μυτερού παπουτσιού θα προκαλέσει δυσφορία και θα οδηγήσει πιθανώς σε μακροπρόθεσμες συνέπειες, όπως αλλαγές στο σχήμα και τη δομή του, εξηγεί ο Δρ Mendeszoon. Η συμπίεση των δακτύλων μπορεί να οδηγήσει σε σφυροδακτυλία, μια συχνή παραμόρφωση των δακτύλων του ποδιού κατά την οποία τα δάκτυλα λυγίζουν προς τα κάτω και μοιάζουν γαμψά. (Εξ ου και το μούδιασμα που αφήνει πολλές φορές η πολύωρη χρήση ψηλοτάκουνων).
Η σφυροδακτυλία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει στον σχηματισμό κάλων, τόσο στην επιφάνεια από την πίεση του υποδήματος όσο και στις άκρες των δακτύλων από την πίεση κατά το περπάτημα.
3. Κότσι
Ο βλαισός μέγας δάκτυλος ή το γνωστό «κότσι» αποτελεί μια προοδευτική παραμόρφωση του μεγάλου δακτύλου, ο κίνδυνος για την οποία αυξάνεται κατά 47% από την επίμονη χρήση ψηλοτάκουνων παπουτσιών, με μελέτη να καταδεικνύει ως μεγαλύτερο εχθρό τα κλειστά μυτερά παπούτσια όπως οι γόβες στιλέτο.
4. Μεταταρσαλγία
Η πτώση μεταταρσίων ή μεταταρσαλγία είναι μια επώδυνη κατάσταση που δυσχεραίνει τη βάδιση και προκαλείται από φλεγμονή στο μπροστινό μέρος του ποδιού. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει συνήθως ξεκούραση, αλλαγή των παπουτσιών ή χρήση ειδικού επιθέματος μεταταρσίου, άλλοτε εντούτοις θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την ευθυγράμμιση των μεταταρσίων οστών.
5. Νευρώματα
Τα νευρώματα (ή νευρινώματα) είναι καλοήθεις όγκοι των μαλακών μορίων. Στα πόδια, σύνηθες αίτιο αποτελεί η φλεγμονή από την άσκηση έντονης πίεσης στα πέλματα. «Αυτή η φλεγμονή μπορεί να συμπιέσει τα νεύρα ανάμεσα στις αρθρώσεις των ποδιών και, συν τω χρόνω, το νεύρο να αρχίσει να “τσιμπά”, προκαλώντας έντονο πόνο που μπορεί να απαιτεί φυσικοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή, ενέσεις ή ακόμη και χειρουργική επέμβαση» εξηγεί ο Δρ Mendeszoon.
Photo: Shutterstock
6. Σύσπαση στον Αχίλλειο τένοντα
Τα ψηλά τακούνια αποτελούν ιδανικοί συνταγή για την πάθηση των τενόντων που συνδέουν τους μύες της γάμπας με τις φτέρνες. Οι σφιγμένοι αχίλλειοι τένοντες μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκαμψία, ενώ η καθημερινή χρήση ψηλοτάκουνων μπορεί να μικρύνει το μήκος τους, φτάνοντας σε σημείο που ακόμα και το περπάτημα με φλατ παπούτσια συνιστά επώδυνη εμπειρία. Όπως εξηγεί ο Δρ Mendeszoon, το σφίξιμο στον Αχίλλειο τένοντα «είναι η κύρια αιτία μη τραυματικών παθήσεων του ποδιού και της ποδοκνήμης λόγω υπερβολικής χρήσης, συμπεριλαμβανομένων των νευρωμάτων, της πελματιαίας απονευρωσίτιδας, της τενοντίτιδας και των καταγμάτων λόγω καταπόνησης».
7. Κακή στάση του σώματος
Ενός κακού μύρια έπονται θα μπορούσαμε να πούμε για τις συνέπειες των ψηλοτάκουνων παπουτσιών, ένα «φαινόμενο Ντόμινο» κατά τον ποδίατρο που εν τέλει θα βλάψει τη συνολική στάση του σώματος.
Αρχής γενομένης με τη διατάραξη της φυσικής κίνησης των ποδιών, τα ψηλά τακούνια θα αλλάξουν τον τρόπο που ασκείται η πίεση στα πέλματα, επηρεάζοντας τις αρθρώσεις και την κινητικότητα του αστραγάλου. Για να αντισταθμιστεί το «μη φυσιολογικό» περπάτημα, το βάρος θα πέσει σε άλλους μύες και αρθρώσεις, η σύσπαση του αχίλλειου τένοντα θα εξωθήσει σε μεγαλύτερη κάμψη στο γόνατο και από εκεί θα ασκηθεί εντονότερη πίεση στο ισχίο με συνέπειες στην σπονδυλική στήλη και αυξημένο κίνδυνο δισκοκήλης.
«Έτσι αρχίζετε να έχετε προβλήματα στα μαλακά μόρια, στα γόνατα ή τους τένοντες» προειδοποιεί ο Δρ Mendeszoon, χαρακτηρίζοντας τα τακούνια αιτία δεινών για όλο το σώμα, από τα δάχτυλα μέχρι το κεφάλι, φτάνοντας να σχετίζονται ακόμα και με διαταραχές της κροταφογναθικής διάρθρωσης.
8. Ονυχοκρύπτωση
Τα σφιχτά, ψηλά παπούτσια μπορεί να οδηγήσουν σε μια συχνή και επώδυνη πάθηση του μεγάλου συνήθως δακτύλου του ποδιού με την ιατρική ονομασία «είσφρυση όνυχος» ή «ονυχοκρύπτωση». Το νύχι διαπερνά το δέρμα των δαχτύλων προκαλώντας φλεγμονή, ερυθρότητα, οίδημα και εκροή πύου.
9. Άλλοι τραυματισμοί
Σύμφωνα με μια ανασκόπηση στο του 2016 στο BMJ Open, τα ψηλά παπούτσια αυξάνουν τον κίνδυνο κάκωσης από επαναλαμβανόμενη καταπόνηση καθώς, διαστρεμμάτων και καταγμάτων στο άκρο πόδι, το πόδι, το χέρι και τη λεκάνη, με επικίνδυνο συχνά σημείο τις σκάλες όπου συνήθως «πιάνεται» το τακούνι. Μάλιστα, η ανασκόπηση έδειξε η προδιάθεση για πτώση στην τρίτη ηλικία διατηρείται ακόμα και αν δεν φοριούνται πια τα ψηλοτάκουνα.
