Το «Maria», η νέα βιογραφική ταινία για την Μαρία Κάλλας με πρωταγωνίστρια την Angelina Jolie, που κέρδισε τον κόσμο από το πρώτο της trailer, φέρνει ξανά στο φως λεπτομέρειες από τη ζωή της μεγάλης ντίβας και μίας εκ των πλέον ταλαντούχων τραγουδιστριών της όπερας του 20ού αιώνα. Για τον Dan Baumgardt ωστόσο, γενικό γιατρό και Ανώτερο Λέκτορα στη Σχολή Φυσιολογίας, Φαρμακολογίας και Νευροεπιστήμης του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, η ταινία γίνεται αφορμή να αρθρογραφήσει στο The Converstaion για ένα ερώτημα χωρίς ξεκάθαρες απαντήσεις: πώς έχασε τη φωνή της η σπουδαία σοπράνο;
«Ορισμένοι θεωρούσαν την εξαιρετικά δουλεμένη φωνή της πανέμορφη. Άλλοι την έβρισκαν στεγνή ή ακόμη και κακή. Δεν υπήρχε, επίσης, γενική συμφωνία για το ποιες νότες από την εντυπωσιακή τριών οκτάβων έκτασή της ήταν εκείνες που ξεχώριζαν. Κάποιοι την προτιμούσαν στις ψηλές, ενώ άλλοι στις χαμηλές» σημειώνει στο άρθρο του, για να προσθέσει πως ούτε η ίδια την αγαπούσε· έμαθε απλώς να την αποδέχεται.
«Απόμακρη» από το κοινό ως «σχεδόν τυφλή» -αδυνατούσε να δεις τους θεατές λόγω σοβαρής μυωπίας-, ονειροπόλα μα και «δύσκολη» σαν ντίβα, μεταμόρφωσε το κλασικό τραγούδι και υπηρέτησε την τέχνη της χωρίς εκπτώσεις, τόσο που, «αν θεωρούσε πως δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει στο ύψος των απαιτήσεων» έφτανε στο σημείο «να ακυρώνει ή να εγκαταλείπει παραστάσεις». Όπως την εγκατέλειψε στο τέλος η φωνής της.
Τα πρώτα σημάδια φθοράς
Τα πρώτα σημάδια παρακμής στη φωνή της εμφανίστηκαν το 1956, σε ηλικία μόλις 33 ετών, και άρχισαν σταδιακά να δυσκολεύουν την εκτέλεση απαιτητικών αριών, που παλαιότερα ερμήνευε με άνεση. «Πρόσφατες μελέτες κατέγραψαν ακουστικές διαφορές μεταξύ ηχογραφήσεων της “Tosca” και του “Nabucco”, με διαφορά μίας δεκαετίας. Οι αναλύσεις έδειξαν ότι η φωνή της είχε γίνει πιο τραχιά, ακανόνιστη και ασταθής» σημειώνει ο Baumgardt.
Οι υποθέσεις για τη φθίνουσα υγεία της φωνής της πολλές. Για κάποιους, ήταν ο χωρισμός από τον Αριστοτέλη Ωνάση που τη διέλυσε. Για άλλους, ήταν οι συνέπειες από την καταπόνηση λόγω των απαιτητικών ρόλων που ανέλαβε νωρίς στην καριέρα της. «Η τεχνική της, που βασιζόταν στην ένταση για να επιτύχει δραματικό αποτέλεσμα, μπορεί επίσης να συνέβαλε στη σκλήρυνση των φωνητικών της χορδών. Οι φωνητικές χορδές, λεπτές μεμβράνες που δονούνται με την εκροή αέρα από τους πνεύμονες, επηρεάζονται άμεσα από τη μυϊκή κατάσταση του λάρυγγα» εξηγεί ο Baumgardt.
Διατροφικές συνήθειες
Η διατροφή της Κάλλας ενδεχομένως να συνέβαλε στην επιδείνωση της φωνητικής της υγείας. «Επηρεασμένη από τη χάρη της Audrey Hepburn, έχασε πάνω από 35 κιλά σε νεαρή ηλικία. Υπάρχουν μάλιστα φήμες ότι κατέφυγε σε ακραίες μεθόδους, όπως στο να καταπιεί σκουλήκια ταινίες για να επιτύχει τη δραματική αλλαγή». Αυτή η ακραία απώλεια βάρους πιθανώς συνοδεύτηκε από απώλεια μυϊκής μάζας. Σύμφωνα με τον Baumgardt, «οι φωνητικοί μύες, όπως και όλοι οι μύες του σώματος, επηρεάζονται από τέτοιες αλλαγές. Με την αποδυνάμωση αυτών των μυών, η φωνή της εξασθένισε».
Δερματομυοσίτιδα
Μια έκθεση, που δημοσιεύθηκε πάνω από 25 χρόνια μετά το θάνατό της, ανέφερε πως η Κάλλας εμφάνισε χαρακτηριστικά δερματομυοσίτιδας, φλεγμονώδους νόσου που επηρεάζει το δέρμα και τους μυς. «Άπλωσε τα χέρια της για να δείξει πώς είχαν αλλάξει από “εκείνα της Floria Tosca [σε] εκείνα ενός εργάτη» αναφέρει ο γιατρός στην έκθεση για την Κάλλας που, με τη δυσφωνία, τα πρησμένα χέρια, το χαρακτηριστικό μωβ εξάνθημα στον λαιμό και το γυρτό της σώμα, ταίριαζε ιδανικά στην κλινική εικόνα της πάθησης.
Παρότι η θεραπεία με το κορτικοστεροειδές πρεδνιζολόνη προσέφερε προσωρινή ανακούφιση, η βελτίωση ήταν σύντομη. Η Κάλλας έφυγε από τη ζωή το 1977, στο Παρίσι, σε ηλικία μόλις 53 ετών, από έμφραγμα.
Άνοια: Οι αλλαγές στην ομιλία που «προδίδουν» τον τύπο της νόσου
Γερνάει η φωνή; Ανακαλύψτε το μυστικό για να την κρατήσετε νεανική σε κάθε ηλικία
Το χαρακτηριστικό που μπορεί να αλλοιωθεί εξαιτίας του στρες – Δεν φαντάζεστε ποιο είναι
