“Το σώμα μας έχει τη δυνατότητα να αυτοθεραπεύεται. Ύψιστη σημασία έχουν: η διατροφή, η
κίνηση, το περιβάλλον, ο τρόπος ζωής και ο τρόπος σκέψης”
Ιπποκράτης 460-377 π.Χ.
*Γράφει η Αντωνία Καλτσάτου Ερευνήτρια, Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAME Lab
Είναι γνωστό πως η συστηματική άσκηση σε συνδυασμό με την ψυχολογική υποστήριξη και τη σωστή διατροφή είναι οι πλέον αναγνωρισμένες και αποτελεσματικές μη φαρμακευτικές προσεγγίσεις, που συμβάλλουν στην προαγωγή της υγείας και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με Πολλαπλή Σκλήρυνση.
Τα άτομα που εμφανίζουν Πολλαπλή Σκλήρυνση βιώνουν μία πληθώρα διαφορετικών συμπτωμάτων, τα οποία πολλές φορές είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν μόνο με τη φαρμακευτική αγωγή και η ανάγκη για την εφαρμογή εναλλακτικών θεραπευτικών στρατηγικών έχει κριθεί αναγκαία. Και ενώ οι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση για χρόνια παροτρύνονταν να μη συμμετέχουν σε προγράμματα άσκησης, τις τελευταίες δεκαετίες πολλές μελέτες απέδειξαν πως η άσκηση, όχι μόνο ενδείκνυται, αλλά συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση της λειτουργικής τους ικανότητας και της ψυχολογίας τους και κατ’ επέκτασιν της ποιότητας ζωής τους. Παρόλο λοιπόν, που τα οφέλη της άσκησης είναι γνωστά, η πλειοψηφία των ατόμων με πολλαπλή σκλήρυνση δε συμμετέχει σε ανάλογα προγράμματα συστηματικής άσκησης.
Ένας από τους λόγους αποχής από τη θεραπευτική άσκηση είναι η πιθανή αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, η οποία επέρχεται από το σωματικό έργο (άσκηση), και που πιθανώς μπορεί να επιδεινώσει τη βαρύτητα των νευρολογικών συμπτωμάτων. Η πλειοψηφία των ατόμων με πολλαπλή σκλήρυνση χαρακτηρίζονται από θερμοευαισθησία (μια κατάσταση που έχει περιγραφεί και ως Σύνδρομο Uthoff), καθώς κάθε φορά που η θερμοκρασία του σώματός τους αυξάνεται έστω και κατά 0.5οC, π.χ. έπειτα από ένα θερμό μπάνιο ή ακόμα και από το στέγνωμα των μαλλιών με το πιστολάκι ή έπειτα από μία βόλτα στον ήλιο, βιώνουν επιδείνωση των νευρολογικών συμπτωμάτων, η οποία βέβαια είναι προσωρινή αλλά αρκεί για να τους εξουθενώσει.
Στην προσπάθεια εύρεσης απλών και προσιτών τρόπων, που θα μπορούσαν να προστατέψουν τα άτομα από την αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος κατά την άσκηση, προτάθηκε η χρήση καπέλων ψύξης σε συνδυασμό με επιθέματα ψύξης στον αυχένα κατά την άσκηση, τα οποία έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά και πρακτικά στα άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση.
Η εφαρμογή επιθεμάτων ψύξης σε συνδυασμό με ένα ψυχοεκπαιδευτικό πρόγραμμα βασισμένο στην ενσυνειδητότητα, ειδικά σχεδιασμένο για την προώθηση της συστηματικής άσκησης, της ψυχικής ενδυνάμωσης και την υιοθέτηση ενός υγιεινού διατροφολογίου σε όσους ζουν με πολλαπλή σκλήρυνση, έχει επιφέρει ευεργετικά αποτελέσματα και επηρεάζει θετικά την ποιότητα ζωής τους.
Η Ελληνική Εταιρία για τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας (ΕΕΣΚΠ) σε συνεργασία με την Ερευνήτρια του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού κ. Αντωνία Καλτσάτου έχουν εισάγει ένα καινοτόμο πρόγραμμα ολιστικής υποστήριξης το «Be Cool», απο τον Ιούλιο 2023, κατόπιν τιμητικής διάκρισης από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τη Θεραπεία και την Αποκατάσταση για την Πολλαπλή Σκλήρυνση (ECTRIMS) για την παγκόσμια πρωτοτυπία της συγκεκριμένης μεθόδου. Στο πρόγραμμα συνεργάζεται μία ομάδα από επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων όπως οι ψυχολόγοι κ. Σοφία Θεοδώρου, κ. Πέτρος Κεχαγιάς και κ. Μάνια Κούρου καθώς και η κ. Καλλιόπη Γεωργακούλη, Επ. Καθηγήτρια του Τμήματος Διατροφής και Διαιτολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με τη διαιτολόγο – διατροφολόγο κ. Λουκία Δραγανιδάκη, όπου με διαφορετικές προσεγγίσεις στοχεύουν στη μέγιστη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων αυτών.
Το Be Cool είναι ένα καινοτόμο, πρωτοποριακό επιστημονικό πρόγραμμα ειδικά σχεδιασμένο για τις ανάγκες όσων ζουν με πολλαπλή σκλήρυνση. Αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα σωματικής και ψυχικής ενδυνάμωσης, το οποίο αποδείχθηκε πως δύναται να προσφέρει άμεσα θετικά αποτελέσματα, όσο παράλληλα δύναται να αποτελέσει έναν χρήσιμο οδηγό για ένα καλύτερο μέλλον.
Πρόκειται για μία σύγχρονη μέθοδο, η οποία εφαρμόζεται από εξειδικευμένο προσωπικό, με τον συνδυασμό των κάτωθι πεδίων:
– κρυοθεραπεία, με καπέλο ψύξης και επίθεμα ψύξης στον αυχένα
– παροχή προγραμμάτων τακτικής άσκησης ειδικά προσαρμοσμένης
– ψυχική ενδυνάμωση και ομαδική συμβουλευτική για τη διαβίωση με την πολλαπλή σκλήρυνση
– διατροφικές συμβουλές εστιασμένες στις ανάγκες των ατόμων με πολλαπλή σκλήρυνση.
Ο σκοπός εφαρμογής του Be Cool σε ελληνικό πληθυσμό με πολλαπλή σκλήρυνση, είναι η εκπαίδευση των συμμετεχόντων ώστε να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους. Μέσω της σωστής διατροφής, της συστηματικής άσκησης, της εφαρμογής κρύων επιθεμάτων και της ψυχολογικής υποστήριξης βελτιώνεται σημαντικά η ποιότητας ζωής τους και μπορούν πλέον αποτελεσματικά να διαχειριστούν τα ποικίλα συμπτώματα της νόσου.
Το πρόγραμμα Be Cool είναι πρωτοποριακό καθώς είναι:
– άμεσα προσβάσιμο στον καθένα, αρκεί να έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο
– στοχευμένο στις ανάγκες όσων έχουν με ΠΣ
– με εύκολη εφαρμογή στην καθημερινότητα και
– ευχάριστη παρακολούθηση από τους συμμετέχοντες, μέσα από την άνεση του προσωπικού τους χώρου
Σημαντικό πλεονέκτημα του προγράμματος είναι πως το υλικο εκπαίδευσης παρέχεται σε ασύγχρονη μορφή, μέσω μιας διαδικτυακής πλατφόρμας, ώστε οι συμμετέχοντες να έχουν τη δυνατότητα παρακολούθησης στον ελεύθερο χρόνο τους και να το προσαρμόζουν σύμφωνα με τις καθημερινές τους υποχρεώσεις. Παράλληλα όμως του υλικού ασύγχρονης ενημέρωσης, παρέχεται η δυνατότητα σύγχρονων διαδικτυακών συναντήσεων του συνόλου της ομάδας συμμετεχόντων με το επιστημονικό προσωπικό του Be Cool (εργοφυσιολόγος, ψυχολόγος, διατροφολόγος) σε συστηματική εβδομαδιαία βάση.
Είναι σημαντικό ανάλογα προγράμματα να εφαρμοστούν και σε άτομα που νοσούν με άλλες χρόνιες παθήσεις. Τέλος, ευελπιστούμε πως στα επόμενα χρόνια το Σύστημα Υγείας θα παρέχει δωρεάν σε ασθενείς ανάλογα προγράμματα, τα οποία έχουν πολύ χαμηλότερο κόστος από τη φαρμακευτική αγωγή και μπορούν να συμβάλλουν αποτελεσματικά και σε μακροχρόνια βάση στην καλύτερη ποιότητα ζωής των ασθενών.
* Η Αντωνία Καλτσάτου είναι Ερευνήτρια, Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAME Lab, FAME Laboratory, Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας, Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ΣΕΦΑΑ, Καρυές, Τρίκαλα, 42100, www.famelab.gr
Διαβάστε επίσης:
Πολλαπλή Σκλήρυνση: Οι θεραπευτικοί στόχοι για μια δύσκολη νόσο
Νευρολογικές παθήσεις: Οι ασκήσεις που επιβραδύνουν τα συμπτώματα
Πολλαπλή Σκλήρυνση: Νέο φάρμακο μπορεί να καθυστερήσει τα πρώιμα συμπτώματα της νόσου
