Οι ορμόνες είναι οι χημικοί αγγελιαφόροι και ρυθμιστές όλων των βιολογικών λειτουργιών του οργανισμού. Μπορεί να τις αναστατώνει ο έρωτας ή το στρες και να τις «τρελαίνουν» τα καλλυντικά και τα χάπια. «Ανάλογα με το ποιες ορμόνες αφορά, μια ανισορροπία μπορεί να προκαλέσει διάφορα συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένης της κόπωσης και των αλλαγών στη διάθεση» αναφέρει η Δρ Linda Khoshaba, ενδοκρινολόγος και ιδρύτρια του Natural Endocrinology Specialists, εξηγώντας πώς η «εξισορρόπηση των ορμονών», κυρίαρχο trend στο πεδίο της ευεξίας, θα μπορούσε να ανακουφίσει από τις επιπτώσεις των διαταραχών.
«Η “εξισορρόπηση των ορμονών” συνδέεται συχνά με τις γυναικείες αναπαραγωγικές ορμόνες, όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, καθώς και την τεστοστερόνη. Ωστόσο, μπορεί να ισχύει και για άλλες ορμόνες, συμπεριλαμβανομένων αυτών του στρες (όπως η κορτιζόλη), των μεταβολικών ορμονών (όπως η ινσουλίνη), των ορμονών του θυρεοειδούς και πολλών άλλων» εξηγεί η Δρ Khoshaba. Πότε όμως οι ορμόνες βρίσκονται σε ισορροπία και πότε την χάνουν;
Για την Caroline Messer, ενδοκρινολόγο στο Νοσοκομείο Lenox Hill του συστήματος υγείας Northwell Health, ο όρος «ορμονική εξισορρόπηση» είναι μάλλον αδόκιμος και δυνητικά παραπλανητικός. Οι διακυμάνσεις στα επίπεδα των ορμονών είναι αναπόφευκτο κομμάτι των βιοχημικών λειτουργικών του οργανισμού. Έπειτα, για να διακριβωθεί αν πράγματι υπάρχει πρόβλημα με τις ορμόνες χρειάζονται αιματολογικές εξετάσεις, προσθέτει η Casey Kelley, γιατρός (ABoIM), ιδρύτρια και ιατρική διευθύντρια του κέντρου Case Integrative Health, και εξηγεί ότι οι ορμονικές διαταραχές μπορεί να προκαλούνται από διάφορα αίτια, όπως η διατροφή, η λήψη φαρμάκων, μια πάθηση κ.α..
Τι μπορούμε να κάνουμε συνεπώς; Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι παρεμβάσεις και αλλαγές στον τρόπο ζωής, ακόμα και αν αποτελούν ένα μόνο κομμάτι του παζλ, μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων από τις διαταραχές των ορμονών και να συμβάλουν προς την επίτευξη της βέλτιστης υγείας και ευεξίας. Και αυτές είναι πέντε κινήσεις για το καταφέρουμε -οπωσδήποτε χρήσιμες ακόμα και αν οι ορμόνες μας είναι σε τάξη:
1. Άφθονες φυτικές ίνες
Αρκεί να σκεφτούμε τη σεροτονίνη, την ορμόνη που επηρεάζει τη διάθεση και παράγεται κατά 95% στο έντερο, καθώς και τις άλλες ορμόνες, νευροδιαβιβαστές και ουσίες που απελευθερώνονται εκεί και φτάνουν στον εγκέφαλο μέσω του άξονα εντέρου-εγκεφάλου (gut-brain axis), για να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία της σωστής διατροφής. (Ενδεικτικά, διαβάστε 4 τρόπους για φιλικό μικροβίωμα και καλύτερη διάθεση).
Έπειτα, εξηγούν οι ειδικοί, τρόφιμα με αφθονία σε φυτικές ίνες όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά ολικής άλεσης, προστατεύουν το εντερικό μικροβίωμα που εμπλέκεται στη ρύθμιση ορμονών του φύλου (οιστρογόνα, τεστοστερόνη κ.α.) όπως και του σακχάρου στο αίμα βελτιώνοντας την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Η αύξηση των φυτικών ινών είναι η μία SOS κίνηση που κρατά το σάκχαρο υπό έλεγχο. Μπορείτε να ενημερωθείτε για τη δεύτερη εδώ.
2. Προσοχή στα σάκχαρα
Σε συνέχεια των παραπάνω, οι διαταραχές στα επίπεδα της ορμόνης ινσουλίνη, κατά τη Δρ Kelley, είναι από τα πλέον συνηθισμένα ορμονικά προβλήματα αλλά και σοβαρά, καθώς τα επί μακρόν υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα αυξάνουν τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2. Συνεπώς χρειάζεται προσοχή στα σάκχαρα, τόσα τα φανερά όσο και τα καλά κρυμμένα. (Και εδώ βρίσκονται οι πέντε έξυπνοι τρόποι να τρώμε λιγότερη ζάχαρη, ενώ αν δεν μπορείτε να την αποχωριστείτε, καταναλώστε την έξυπνα όπως οι διατροφολόγοι.)
3. Διαχείριση του άγχους
Προσοχή στο χρόνιο στρες τονίζουν οι ειδικοί, με την υπερπαραγωγή κορτιζόλης να επηρεάζει δυσμενώς πολλές ορμονικές διεργασίες, συμπεριλαμβανομένης της αναπαραγωγικής, μεταβολικής και ανοσολογικής λειτουργίας, φέρνοντάς μας επιπλέον ένα βήμα πιο κοντά στη γήρανση. Η Δρ Khoshaba προτείνει παγιωμένες στρατηγικές διαχείρισης του στρες όπως ο διαλογισμός και οι ασκήσεις αναπνοής, χόμπι και δραστηριότητες όπως το κολύμπι και το πλέξιμο ή η ψυχοθεραπεία. (Αν πάλι ο χρόνος είναι πιεστικός, ας μην προστίθεται επιπλέον στρες στο ήδη υπάρχον. Δοκιμάστε ένα κρύο ντους ή μπάνιο, πάντα με προσοχή.)
4. Σωματική δραστηριότητα
«Η άσκηση διαδραματίζει κομβικό ρόλο στη λειτουργία των ορμονών. Βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων ινσουλίνης, στη μείωση των ορμονών του στρες και στην ενίσχυση των ορμονών που βελτιώνουν τη διάθεση, όπως οι ενδορφίνες» αναφέρει η Δρ Khoshaba. Σύμφωνα με μια μελέτη στο BMC Medicine, ένας στους τρεις με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ψυχικών διαταραχών θα μπορούσε να αποτρέψει την απειλή απλώς και μόνο εντάσσοντας τη σωματική άσκηση στην καθημερινότητά του. Εφόσον δώσουμε μια ευκαιρία στη γυμναστική για να ξεφύγουμε από την ψυχολογία του καθισιού, μπορούμε να ακολουθήσουμε αυτά τα 4 tips για να μην εγκαταλείψουμε την προσπάθεια.
5. Προσοχή στους ενδοκρινικούς διαταράκτες
Είναι δύσκολο να αποφύγεις τις επικίνδυνες για την υγεία χημικές ενώσεις, όταν ακόμα και τα «αθώα» χάρτινα καλαμάκια περιέχουν εν τέλει στοιχεία που προκαλούν διαταραχές στο ενδοκρινικό σύστημα. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA), επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι ενδοκρινικοί διαταράκτες μπορεί να ευθύνονται για μεταβολές στην υγεία του ανθρώπου κατά τις τελευταίες δεκαετίες, μεταξύ των οποίων η μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων, η αυξημένη επίπτωση δυσπλασιών των γεννητικών οργάνων στα αγόρια βρεφικής ηλικίας και η αύξηση ορισμένων μορφών καρκίνου με γνωστή ευαισθησία στις ορμόνες.
«Η μείωση της έκθεσης σε αυτές τις ουσίες μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της ορμονικής ισορροπίας, [αλλά] το μέγεθος των επιπτώσεων μπορεί να διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο με βάση παράγοντες όπως τα γονίδια, η γενική υγεία και ο βαθμός έκθεσης» εξηγεί η Δρ Khoshaba. Ακόμα και αν δεν είναι δυνατό να τις αποφύγουμε, τουλάχιστον ας περιορίσουμε τον κίνδυνο.
Διαβάστε επίσης:
Ποιες ορμόνες φέρνουν την ευτυχία και πώς θα τις αυξήσουμε
Πέντε λόγοι που κουράζεστε με το παραμικρό – Top tips ενεργητικότητας
Ξυπνάτε μέσα στη νύχτα; Τέσσερις βασικοί παράγοντες που «κλέβουν» τον ύπνο σας
