«Είμαστε οι επιλογές μας», συνηθίζουμε να λέμε και τελικά αυτή η πρόταση αποδεικνύεται όλο και πιο σωστή. Αυτό τουλάχιστον καταδεικνύει νέα κινεζική μελέτη, σύμφωνα με την οποία ο τρόπος ζωής που ακολουθούμε μπορεί να επηρεάσει τη μνήμη και τη γνωστική μας λειτουργία σε μεγαλύτερη ηλικία. Τα νέα επιστημονικά ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο The BMJ, υποστηρίζουν ότι ένας υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να καθυστερήσει σημαντικά τη γνωστική έκπτωση των ηλικιωμένων, ακόμη κι αυτών που έχουν προδιάθεση για τη νόσο Αλτσχάιμερ ή άλλες μορφές άνοιας.
Η μνήμη φθίνει καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, ωστόσο η ταχύτητα με την οποία σημειώνεται γνωστική έκπτωση εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, τόσο γενετικούς, όσο κι εκείνους που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, όπως αποδεικνύεται τώρα.
Οι ερευνητές διεξήγαγαν μια εκτεταμένη μελέτη σε 29.000 ενήλικες, ηλικίας κατά μέσο όρο 72 ετών, εκ των οποίων το 49% ήταν γυναίκες, για ένα διάστημα 10 ετών. Στην αρχή της μελέτης, το 2009, οι ερευνητές μέτρησαν τη λειτουργία της μνήμης των συμμετεχόντων με το τεστ Auditory Verbal Learning (AVLT). Παράλληλα, οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν για το γονίδιο APOE, τον ισχυρότερο γνωστό παράγοντα κινδύνου πρόκλησης της νόσου Αλτσχάιμερ και άλλων τύπων άνοιας, όπου διαπιστώθηκε ότι το 20% εξ αυτών ήταν φορείς. Μέχρι την ολοκλήρωση της μελέτης το 2019 πραγματοποιήθηκαν 4 επαναξιολογήσεις, το 2012, το 2014, το 2016 και στο τέλος της έρευνας.
Οι ερευνητές όρισαν, επιπλέον, έξι παράγοντες που προσδιόριζαν τον βαθμό ενός υγιεινού τρόπου ζωής:
– διατροφή
– άσκηση
– ενεργή κοινωνική επαφή
– γνωστική δραστηριότητα
– κάπνισμα
– κατανάλωση αλκοόλ
Η ομάδα όρισε μια κλίμακα βαθμολόγησης από το 0 έως 6 και οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες, ανάλογα με την αξιολόγηση του τρόπου ζωής τους: α) ευνοϊκός, β) μέσος και γ) δυσμενής
Παράλληλα, χωρίστηκαν σε δύο επιπλέον ομάδες, ανάλογα με το αν ήταν φορείς του γονιδίου APOE ή όχι.
Τέλος, οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τους και μια σειρά άλλων υγειονομικών, οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων.
Τα συμπεράσματα
Η δεκαετής μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κάθε μεμονωμένη υγιής συμπεριφορά συσχετίστηκε με βραδύτερη μείωση της μνήμης για 10 χρόνια. Την ισχυρότερη επίδραση από όλους τους παράγοντες φάνηκε να έχει η διατροφή, ενώ αμέσως πιο σημαντικοί φάνηκαν οι παράγοντες της γνωστικής δραστηριότητας και της σωματικής άσκησης.
Ειδικότερα, η ομάδα του ευνοϊκού τρόπου ζωής σημείωσε 0,28 βαθμούς πιο βραδεία μείωση μνήμης συγκριτικά με αυτή του δυσμενούς τρόπου ζωής, ενώ η μείωση της μνήμης στην ομάδα του μέσου τρόπου ζωής ήταν 0,16 μονάδες πιο αργή. Οι συμμετέχοντες με το γονίδιο APOE με ευνοϊκό και μέσο τρόπο ζωής παρουσίασαν επίσης βραδύτερο ρυθμό μείωσης της μνήμης από εκείνους με δυσμενή τρόπο ζωής (0,027 και 0,014 μονάδες ετησίως πιο αργά αντίστοιχα). Επιπλέον, όσοι είχαν ευνοϊκό ή μέσο τρόπο ζωής είχαν σχεδόν 90% και 30% αντίστοιχα λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια ή ήπια γνωστική εξασθένηση συγκριτικά με εκείνους που ακολουθούσαν τον δυσμενή τρόπο ζωής. Παρόμοια αποτελέσματα είχε και η ομάδα συμμετεχόντων με το γονίδιο APOE.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η μελέτη τους ήταν παρατηρητική και αντιμετώπισε ορισμένους περιορισμούς, όπως η πιθανότητα σφαλμάτων μέτρησης λόγω υποκειμενικών αναφορών του τρόπου ζωής, καθώς και το γεγονός ότι δεν παρουσιάστηκαν όλοι οι συμμετέχοντες στις επαναξιολογήσεις. Παρ’ όλα αυτά, τα ευρήματα είναι αρκετά αξιόπιστα, λόγω της μεγάλης διάρκειας της μελέτης, του μεγάλου αριθμού συμμετεχόντων, καθώς και του γεγονότος ότι παρέμειναν σταθερά μετά από περαιτέρω αναλύσεις, υποδηλώνοντας ότι είναι ισχυρά.
«Η πρόληψη είναι σημαντική, δεδομένης της απουσίας αποτελεσματικών θεραπειών της νόσου Αλτσχάιμερ και των άλλων τύπων άνοιας. Αυτά τα αποτελέσματα μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία πρωτοβουλιών για την προστασία των ηλικιωμένων από την εξασθένηση της μνήμης», ισχυρίζονται οι ερευνητές.
Οι ίδιοι επισημαίνουν, τέλος, ότι τα εν λόγω ευρήματα θα πρέπει να διερευνηθούν περαιτέρω, ώστε να διαπιστωθούν κι άλλοι σημαντικοί παράγοντες. «Είναι σημαντικό να εντοπιστεί όχι μόνο ποιοι παράγοντες παίζουν τον πιο καθοριστικό ρόλο, αλλά και η ηλικία κατά την οποία η παρέμβαση είναι πιθανό να είναι πιο αποτελεσματική», καταλήγουν.
Διαβάστε ακόμη:
Το μουσικό όργανο που ενισχύει τη μνήμη – Αλλά κάνει θόρυβο!
Βιντεοπαιχνίδια: Απροσδόκητο τονωτικό μνήμης και προσοχής σε ηλικιωμένους
Άνοια και γήρανση: Ο συναισθηματικός παράγοντας που μπορεί να τα επισπεύσει
