Ο άνθρωπος είναι ένας ζωντανός οργανισμός που μεγαλώνει και εξελίσσεται διαρκώς. Η πορεία του είναι συνήθως προοδευτική, αν και καθώς τα χρόνια περνούν, ξεκινά να εμφανίζεται μια έκπτωση δυνάμεων, τόσο σωματικών, όσο και νοητικών. Μπορούμε να κάνουμε κάτι για να αποτρέψουμε την αλήθεια αυτής της πορείας; Αν και δεν μπορούμε να αντιστρέψουμε την πορεία προς της φθορά, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι μπορούμε να καθυστερήσουμε, αλλά και να μειώσουμε τις επιπτώσεις αυτής της σταδιακής φθοράς στην υγεία μας.
Όπως είναι γνωστό, ένας άνθρωπος που γυμνάζεται και τρέφεται σωστά, μπορεί να διατηρήσει ένα πιο υγιές και δυνατό σώμα καθώς μεγαλώνει. Το ίδιο ισχύει και για τον εγκέφαλο: Όσο κάποιος εξασκεί την εγκεφαλική του λειτουργία, τόσο πιο δυνατή και αποτελεσματική θα παραμένει, παρά τη φυσική γήρανση.
Μια ομάδα ερευνητών θέλησε να διαπιστώσει ποιοι παράγοντες μπορούν να προβλέψουν τον βαθμό της γνωστικής έκπτωσης που βιώνουν οι άνθρωποι καθώς μεγαλώνουν. Προγενέστερα επιστημονικά στοιχεία υποστήριξαν ότι η γνωστική έκπτωση σχετίζεται με τη νοημοσύνη: Όσο πιο ευφυής είναι ένας άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του, τόσο πιο ανέπαφη θα παραμείνει η εγκεφαλική του λειτουργία με την πάροδο του χρόνου. Νέα μελέτη, όμως, ισχυρίζεται ότι η συνεχής μάθηση κατά τη διάρκεια της ζωής μπορεί επίσης να συμβάλλει σε βραδύτερη και μικρότερη γνωστική έκπτωση σε μεγαλύτερη ηλικία. Τα νέα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο Psychological Science.
Η ομάδα των 10 ερευνητών με επικεφαλής την Federica Conte ανέλυσε τα δεδομένα ανθρώπων από την Σκωτία που γεννήθηκαν το 1936. Οι ερευνητές παρακολούθησαν τους συμμετέχοντες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, πραγματοποιώντας διάφορα τεστ σε διαφορετικά χρονικά στάδια. Όλοι οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε μια γενική αξιολόγηση της γνωστικής τους ικανότητας στην ηλικία των 11 ετών και σε μια επαναληπτική στην ηλικία των 70 ετών. Σε γενικές γραμμές, η αξιολόγηση έδειξε βελτιωμένα αποτελέσματα στη δεύτερη εξέταση. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην επίδραση της εκπαίδευσης, καθώς και άλλων διαδικασιών εκμάθησης κατά τη διάρκεια της ζωής. Όπως ήταν αναμενόμενο, όμως, δεν κατέγραψαν όλοι οι συμμετέχοντες την ίδια βελτίωση.
Περίπου 1.000 εκ των συμμετεχόντων υποβλήθηκαν, στη συνέχεια, σε μια σειρά επιπλέον γνωστικών τεστ, που διεξάγονταν κάθε τρία χρόνια όταν εκείνοι ήταν μεταξύ 70-82 ετών. Τα τεστ αυτά παρείχαν μια εικόνα της γνωστικής έκπτωσης που κατεγράφη σε αυτήν την περίοδο ζωής τους. Αξιολογήθηκαν μια σειρά από παράγοντες, όπως η ταχύτητα επεξεργασίας, η μνήμη και η οπτικοχωρική ικανότητα. Τα αποτελέσματα της μελέτης ήρθαν σε συμφωνία με τα προϋπάρχοντα ευρήματα, δείχνοντας ότι τα επίπεδα γνωστικής ικανότητας των ανθρώπων μπορούσαν να προβλέψουν τη μετέπειτα εγκεφαλική έκπτωση. Πιο συγκεκριμένα, όσοι κατέγραφαν υψηλά επίπεδα γνωστικής ικανότητας έτειναν να παρουσιάζουν βραδύτερη γνωστική έκπτωση.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το ότι, σύμφωνα με τα ευρήματα, οι άνθρωποι των οποίων η γνωστική ικανότητα αυξανόταν μεταξύ των ηλικιών 11-70 μέσω της μάθησης, παρουσίαζε βραδύτερη έκπτωση στις ηλικίες 70-82. Αυτό το εύρημα αντανακλά τη σημασία των γνώσεων που αποκτά ένας άνθρωπος σε νεαρή ηλικία στο να διαθέτει έναν πιο υγιή εγκέφαλο καθώς μεγαλώνει. Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που εξετάζει την επίδραση της εκμάθησης στη γνωστική έκπτωση σε μετέπειτα στάδιο της ζωής.
Δίνοντας τη δική τους εκτίμηση για τα ευρήματα, οι ερευνητές εξήγησαν ότι η διαρκής μάθηση, είτε πρόκειται για την επίσημη εκπαίδευση ή άλλες δραστηριότητες, ωθεί τους ανθρώπους να αναπτύσσουν ικανότητες επίλυσης προβλημάτων. Οι ικανότητες αυτές αξιοποιούνται, στη συνέχεια, στην καθημερινότητα των ανθρώπων, οι οποίοι καλούνται να αντιμετωπίσουν διάφορες καταστάσεις. Καθώς μεγαλώνουμε, το μυαλό τείνει να συνεργάζεται λιγότερο, καθιστώντας ολοένα και πιο δύσκολη την αποτελεσματική σκέψη. Όσο περισσότερο έχει εξασκηθεί, όμως σε αυτή τη λειτουργία, τόσο λιγότερη έκπτωση αναμένεται να παρουσιάσει.
Επομένως, αν θέλετε να διατηρήσετε έναν ζωντανό, υγιή και λειτουργικό εγκέφαλο, η λύση είναι απλή: Μην σταματήσετε να μαθαίνετε νέα πράγματα!
Διαβάστε ακόμη:
Άνοια: Κινδυνεύουν λιγότερο οι 70ρηδες που λύνουν σταυρόλεξα; Έρευνα απαντά
Άνοια: Οι κοινωνικές σχέσεις που σώζουν το μυαλό
Βιντεοπαιχνίδια: Απροσδόκητο τονωτικό μνήμης και προσοχής σε ηλικιωμένους
