Δέσμιοι της υπερπληροφόρησης μας εξωθούν να γίνουμε τα γεγονότα και οι εξελίξεις. Ένας πόλεμος που μαίνεται στην Ευρώπη, μια πυρηνική απειλή, η σκιά της κλιματικής αλλαγής και μια πανδημία που μας έχει ταλαιπωρήσει, ακούγονται αρκετά για να εξηγήσουν την αδηφάγα κατανάλωση πληροφοριών και ειδήσεων. Μήπως όμως είναι περισσότερο απ’ όσο μπορούμε να αντέξουμε;
Το “doomscrolling”, το μανιώδες σερφάρισμα και σκρολάρισμα στην ειδησεογραφία αρνητικού κυρίως περιεχομένου έστω και αν περιλαμβάνει νέα αποκαρδιωτικά και καταθλιπτικά, είναι ένα δώρο της πανδημίας που ήρθε για να μείνει, αναφέρει η Δρ Christian van Nieuwerburgh, Καθηγήτρια Συμβουλευτικής και Θετικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιατρικής και Επιστημών Υγείας RCSI τηςΙρλανδίας.
Με το «κυνήγι της πληροφορίας» να ευδοκιμεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν είναι λίγοι οι ειδικοί που συνέστησαν περιορισμό της χρήσης τους, κάνοντας λόγο ακόμα και για εθισμό στα social media. Η γνώση όμως των κινδύνων -οι οποίοι στοιχειοθετούνται επαρκώς από τις μελέτες- δεν αρκεί για να μας πείσει. Όπως εξηγεί η Δρ van Nieuwerburgh, πέραν του ότι η διακοπή ενημέρωσης σε περιόδους κρίσης δεν είναι καλή επιλογή, η αντίσταση στην προτροπή των επιστημόνων θα βασιστεί σε δύο μηχανισμούς αντίδρασης: τη «δυσανεξία» στις νουθεσίες για το τι πρέπει ή δεν πρέπει να κάνουμε και την τάση να επιμένουμε σε μια (κακή) συμπεριφορά όταν μας λένε πως πρέπει να την αλλάξουμε.
«Είναι σημαντικό, κατ’ αρχάς, να κατανοήσουμε ότι η αναζήτηση ειδήσεων και πληροφοριών σε ταραγμένες περιόδους είναι απολύτως φυσιολογική. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια απόκριση άρρηκτα συνδεδεμένη με τον άνθρωπο. Η συνεχής εγρήγορση για τον κίνδυνο είναι μέρος του μηχανισμού επιβίωσής μας. Η συλλογή πληροφοριών και η προετοιμασία για την αντιμετώπιση απειλών ήταν το κλειδί για την επιβίωσή μας εδώ και χιλιετίες», σχολιάζει η ειδικός και εξηγεί πως, αντί να διακόψουμε κάθε επαφή με την επικαιρότητα, μπορούμε να βελτιώσουμε την πρόσληψη ειδήσεων μέσα από πέντε κινήσεις που περιλαμβάνουν:
- Προγραμματισμό του χρόνου που σκοπεύουμε να αφιερώσουμε στην ενημέρωσή μας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλες τις πηγές που μας τροφοδοτούν με νέα.
- Συνειδητή κατανάλωση ειδήσεων, λαμβάνοντας υπ’ όψιν δηλαδή αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «προκατάληψη επιβεβαίωσης» (confirmation bias) και περιγράφει την προτίμησή μας σε νέα που συμβαδίζουν με τις πεποιθήσεις και απόψεις μας.
- Έλεγχο των πηγών σχετικά με το ποιος και γιατί δημοσίευσε την πληροφορία, αν σκοπός ήταν η ενημέρωση, η παραπλάνηση ή χειραγώγηση κ.ο.κ., ώστε να μπορείτε να διατηρείτε τον έλεγχο στον καταιγισμό πληροφοριών
- Αποφυγή πολώσης και αγκυλώσεων. «Τίποτα δεν είναι μόνο μάυρο ή άσπρο», υπενθυμίζει η καθηγήτρια αναφερόμενη στην πολωμένη σκέψη, τη γνωστική παραμόρφωση σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία που μας εμποδίζει να δούμε την πολυπλοκότητα και τις πολλές αποχρώσεις του κόσμου. «Βρείτε τρόπους να παραμένετε ένθερμοι υποστηρικτές των απόψεών σας και “ανοιχτοί” στις άλλες γνώμες», συμβουλεύει και προτείνει την ανάγνωση άρθρων αντίθετων απόψεων με τη δική μας ως μια μέθοδο να το επιτύχουμε.
- Προτίμηση στις θετικές ειδήσεις, έστω και αν η μεροληψία αρνητικότητας (negativity bias) είναι σύμφυτη με τον άνθρωπο που αναγκάστηκε για την επιβίωσή του να προκρίνει τα αρνητικά ερεθίσματα όπως η απειλή των αρπακτικών, αντί των θετικών όπως η απόλαυση μιας ζεστής καλοκαιρινής ημέρας.
Διαβάστε επίσης:
Φωτογραφίες παιδιών στα social media: Όλες οι απαντήσεις
Διπλάσιος ο κίνδυνος κατάθλιψης για τα κορίτσια από τη χρήση των social media
Εφηβεία – Κατάθλιψη: Πόση στεναχώρια μπορεί να φέρουν τα λίγα Like
