Πριν λίγες μέρες βρέθηκα στην Χαρβούρη 1, στο Κέντρο Απεξάρτησης από το Αλκοόλ και τον Τζόγο – τις λεγόμενες νόμιμες εξαρτήσεις – του ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ.
Ο χαμογελαστός νέος άνδρας, που τακτοποιούσε τις καρέκλες της ομαδικής θεραπείας στο ισόγειο, με ρώτησε αν είμαι καινούργια. Αποκρίθηκα ότι ήμουν εκεί για άλλο σκοπό. Σύντομα βρισκόμουν καθισμένη σε ένα άνετο σαλονάκι από αυτά που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο των ατομικών συνεδριών απεξάρτησης με την κυρία Αλεξάνδρα Γώγου απέναντί μου, κοινωνιολόγο, σύμβουλο εξαρτήσεων και συστημική ψυχοθεραπεύτρια, υπεύθυνη του προγράμματος απεξάρτησης ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ.
Το θέμα μας, οι νόμιμες εξαρτήσεις φυσικά, δηλαδή αλκοόλ και τζόγος. Αυτές που σπανίως οι άλλοι, αλλά και οι ίδιοι οι εξαρτημένοι αναγνωρίζουν ως πρόβλημα, γι’ αυτό και συχνά η αναζήτηση βοήθειας με σκοπό την απεξάρτηση καθυστερεί πολύ.
Υπάρχουν ωστόσο πολλά καμπανάκια κινδύνου που χτυπούν είτε σταδιακά είτε όλα μαζί και «φωνάζουν» στον πάσχοντα και τους οικείους του ότι χρειάζεται βοήθεια. Η κυρία Γώγου τα απαριθμεί: «Η συμπεριφορά της εξάρτησης αρχίζει να γίνεται συστηματική, το άτομο αφιερώνει χρόνο για την εξαρτητική συμπεριφορά, έχει ακατανόητες διακυμάνσεις διάθεσης και έντονα ξεσπάσματα θυμού, παραμελεί τις άλλες υποχρεώσεις του ή και αναβάλει τις ευθύνες του, ενδεχομένως επιχειρεί να σταματήσει, αλλά οι προσπάθειες αυτές αποβαίνουν άκαρπες. Κι έτσι παρά τις συνέπειες στην προσωπική του ζωή και υγεία, συνεχίζει την εξαρτητική συμπεριφορά, συχνά κρυφά από τους άλλους, αδυνατώντας να βάλει όρια και να προστατεύσει τον εαυτό του. Έτσι βιώνει σταδιακά ένα συνεχώς αυξανόμενο εγκλωβισμό και το αίσθημα απόγνωσης και μοναξιάς γίνεται καθημερινό, οδηγώντας ξανά στην αναζήτηση της ανακούφισης στην εξαρτητική συμπεριφορά».
Ο 52χρονος Οθωνας που στο μεταξύ έχει έρθει στην παρέα μας και κάθεται στο σαλόνι, επιβεβαιώνει κάθε λέξη της κυρίας Γώγου. Ο ίδιος παραδέχεται ότι κατανάλωνε άφθονες τσίχλες και καραμέλες, ούτως ώστε κανείς στη δουλειά του να μην αντιληφθεί τη μυρωδιά του αλκοόλ στην αναπνοή του. Αυτή τη στιγμή ακολουθεί το δωρεάν πρόγραμμα απεξάρτησης από το αλκοόλ του ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ και θυμάται με συγκίνηση εκείνη τη φορά που, όντας ήδη στο πρόγραμμα, τον σταμάτησαν για αλκοτέστ στο δρόμο και αφού φύσηξε και ήταν καθαρός μας λέει: «έβαλα το κράνος, προχώρησα με τη μηχανή λίγο παρακάτω και δάκρυσα – ένιωσα απελευθερωμένος, δεν χρειαζόταν να κρύβομαι πια».
Το πρόγραμμα απεξάρτησης
«Το πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ λειτουργεί από το 2003 είναι διάρκειας δύο ετών και δωρεάν» μας πληροφορεί η κυρία Γώγου. Αντιμετωπίζει την εξάρτηση ως ένα ψυχοκοινωνικό φαινόμενο και ο στόχος είναι η ψυχική απεξάρτηση του ατόμου Ο πρώτος στόχος είναι ο ενδιαφερόμενος – εξαρτημένος από το αλκοόλ ή το τζόγο – να σταματήσει την εξαρτητική συμπεριφορά – να κάνει αποχή αναγνωρίζοντας και αποφεύγοντας τους πυροδότες της εξάρτησης στο περιβάλλον του. Σταδιακά αποκτά καθαρή αντίληψη και μεγαλύτερη επίγνωση του εαυτού του, έρχεται σε επαφή με τα συναισθήματά του και μπορεί να διαχειριστεί τον κίνδυνο υποτροπής. Ο απώτερος στόχος φυσικά, είναι η επίγνωση των παραγόντων (ατομικών, σχεσιακών, κοινωνικών κλπ) που συνδέονται με την εξαρτητική τάση και συμπεριφορά,και η σταδιακή αλλαγή μέσα από καθημερινά μικρά βήματα που τα προσπαθεί με την υποστήριξη της ομάδας και των θεραπευτών, ώστε να επιτευχθεί η ενδυνάμωση του ατόμου, η επανόρθωση, και η επιστροφή στον πραγματικό του εαυτό – η αφύπνιση. «Πρόκειται για ανθρώπους που είναι λειτουργικοί, εργάζονται, έχουν την οικογένειά τους, τα και μέσα από αυτή την ένταξη μπορούν για πολύ καιρό να κρύβουν και να συντηρούν την εξάρτησή τους και όλο αυτό να γίνεται δύσκολα αναγνωρίσιμο και από τους γύρω τους,σε αντίθεση με άλλες εξαρτήσεις που δεν έχουν το πρόσημο της νομιμότητας» εξηγεί η κυρία Γώγου.
Γι’ αυτό και αρκετοί συμμετέχοντες δεν αποκρύπτουν ότι παρακολουθούν το πρόγραμμα. Η συμμετοχή στο θεραπευτικό πρόγραμμα προσφέρει σταθερά ατομικές συνεδρίες και ομαδικές συνεδρίες σε εβδομαδιαία βάση. Μέσα στην θεραπευτική τους διεργασία κάνουν κοινωνούς του προβλήματος της εξάρτησής τους και ανθρώπους του οικείου και του κοινωνικού- επαγγελματικού τους περιβάλλοντος φτιάχνοντας έτσι στηρίγματα και θεραπευτικές συμμαχίες στο πλαίσιο της καθημερινότητας τους.
«Το πρόγραμμα αυτό πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία. Είναι η καλύτερη υπηρεσία που έχω λάβει από το κράτος ως φορολογούμενος πολίτης» μας λέει ο 48χρονος Γρηγόρης που λίγη ώρα αργότερα προστέθηκε στην παρέα μας, στο μικρό σαλόνι. Ο Γρηγόρης αγωνίστηκε στην αρχή να απεξαρτηθεί από τον τζόγο με ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή. Δεν απέδωσε καρπούς η προσπάθεια. Αυτή τη στιγμή είναι απόφοιτος του προγράμματος κάτι που αναφέρει με σεμνότητα, αλλά όπως μας λέει γίνεται δεκτό με θαυμασμό από τους γύρω του, είτε ανθρώπους που ήδη γνωρίζει είτε καινούργιες γνωριμίες.
Δίχτυ προστασίας
Το μεγάλο πλεονέκτημα του προγράμματος είναι ότι η ομαδική θεραπεία επιτρέπει στους συμμετέχοντες να αποκτήσουν δεσμούς και να δημιουργήσουν ένα δίκτυ προστασίας και επικοινωνίας που διατηρούν και πολύ μετά την ολοκλήρωση του διετούς προγράμματος σύμφωνα με την κυρία Γώγου. «Πολλοί μένουν φίλοι για πάντα, ενώ οι πόρτες του ΚΕΘΕΑ παραμένουν ανοιχτές γι’ αυτούς, όποτε το θελήσουν ή νιώσουν την ανάγκη» λέει η σύμβουλος απεξάρτησης. Επίσης το πρόγραμμα παρέχει συστηματική συμβουλευτική και θεραπεία και στα μέλη της οικογένειας, κυρίως σε συντρόφους και συζύγους για την υποστήριξη της οικογένειας και των σημαντικών άλλων, που έχουν ανάγκη στήριξης, καθοδήγησης και κατεύθυνσης όσο ο άνθρωπός τους κάνει τη δική του προσπάθεια να απεξαρτηθεί.
Κάθε περίπτωση είναι μοναδική
Όσο προχωρά η συζήτηση γίνεται φανερό ότι ο καθένας που βρίσκεται εκεί αποτελεί μια μοναδική περίπτωση. Μπορεί η βιβλιογραφία να αναφέρει ως παράγοντες που οδηγούν στην εξάρτηση πλήθος πραγμάτων (ατομικοί παράγοντες, οικογενειακοί, βιολογικοί κτλ.) ο Γρηγόρης ωστόσο στην ερώτηση του πώς εξαρτήθηκε στον τζόγο απαντά μονολεκτικά «η συγκυρία». Ο Όθωνας από την άλλη μεριά καταθέτει ότι την πρώτη φορά που επιχείρησε να κάνει το πρόγραμμα απεξάρτησης, θέλοντας να ικανοποιήσει την επιθυμία ενός αγαπημένου του προσώπου, εν τέλει υποτροπίασε και βυθίστηκε για τα επόμενα επτά χρόνια στον κόσμο του αλκοόλ. Χρειάστηκε να το πάρει ο ίδιος απόφαση όταν κάποια στιγμή, βάζοντας κάτω τα νούμερα διαπίστωσε ότι ένα μπουκάλι σκληρού ποτού δεν του έφτανε για δύο μέρες. Τότε πήρε ξανά την απόφαση, αυτή τη φορά επειδή το ήθελε ο ίδιος, και σήμερα διανύει επιτυχώς το πρόγραμμα. Έχει κατορθώσει να βάλει όρια στον εαυτό του και η ευγένεια που εκπέμπει το βλέμμα του δείχνουν έναν άνθρωπο που έχει βρει τη γαλήνη και έχει μάθει να αγαπά τον ίδιο του τον εαυτό.
Ο Γρηγόρης πιο λιγομίλητος και βαθιά ευαίσθητος περιγράφει την εξάρτηση από το τζόγο σαν μια διαρκή βύθιση σε ένα χωνί, ένα σπιράλ με καθοδική σκοτεινή πορεία που οδηγεί σε μοναξιά και απόγνωση. Μετά την αποφοίτησή του από το πρόγραμμα χρειάστηκε όπως ομολογεί, να περάσει ακόμη αρκετός καιρός για να συμφιλιωθεί με την όλη εμπειρία, να κατανοήσει τον Γολγοθά που πέρασε όχι μόνο αυτός αλλά και οι δικοί του άνθρωποι, και να αισθανθεί ότι είναι έτοιμος να προσφέρει και ο ίδιος τη βοήθειά του. Να τολμήσει δηλαδή να χτυπήσει την πόρτα του γείτονα, τον οποίο άκουγε να κραυγάζει και να χτυπάει τους τοίχους σε απόγνωση από τη χασούρα που μόλις είχε βιώσει στον ηλεκτρονικό τζόγο και να του πει με την ήρεμη φωνή του: «Καταλαβαίνω τι σου συμβαίνει. Ήμουν κι εγώ εκεί. Θέλεις βοήθεια;».
Αυτή τη βοήθεια προσφέρει δωρεάν το πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ στους εξαρτημένους από το αλκοόλ και τον τζόγο και είναι ευτύχημα που υπάρχουν άνθρωποι, ειδικά εκπαιδευμένοι, ώστε να υποστηρίξουν με ενσυναίσθηση φροντίδα και πλαίσιο όποιον το χρειάζεται, για να βγει από τα δίχτυα της εξάρτησης στην οποία έχει παγιδευτεί. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα θα βρείτε στο https://www.kethea.gr/kethea/therapeftika-programmata/kethea-alfa/
Επίσης χρήσιμα θα φανούν τα τηλέφωνα του ΚΕΘΕΑ-ΑΛΦΑ. Το τηλέφωνο για θεραπεία από τις νόμιμες εξαρτήσεις 210 9215776 και η 4ψήφια γραμμή συμβουλευτικής για τα τυχερά παιχνίδια 1114.
Εξαρτήσεις – Ναρκωτικά: Ο νέος οργανισμός που αλλάζει το τοπίο της θεραπείας
Εξάρτηση από το αλκοόλ: Tέσσερις απλές ερωτήσεις που αποκαλύπτουν εάν υπάρχει πρόβλημα
