*Γράφει η Ζωή Σιούτη, M.Sc. & M.Ed., Κλινική και Συμβουλευτική Ψυχολόγος, Παιδοψυχολόγος, και Θεραπεύτρια CBT, ACT και EMDRΤ
Εάν παρατηρήσουμε λίγο πιο προσεχτικά το περιβάλλον μας, είναι δύσκολο να μην συμπεράνουμε ότι ο ναρκισσισμός είναι σε άνοδο και βρίσκεται εκτός ελέγχου! Σύμφωνα με την Mayo Clinic, «η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας είναι μια κατάσταση ψυχικής υγείας στην οποία οι άνθρωποι έχουν μια αδικαιολόγητα υψηλή αίσθηση σημασίας και αξίας του εαυτού τους – αυτονόητο δικαίωμα, χρειάζονται και αναζητούν υπερβολική προσοχή και θέλουν οι άνθρωποι να τους θαυμάζουν. Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή μπορεί να μην έχουν την ικανότητα να κατανοούν ή να νοιάζονται για τα συναισθήματα των άλλων. Αλλά πίσω από αυτή τη μάσκα της ακραίας αυτοπεποίθησης, δεν είναι σίγουροι για την αυτοεκτίμησή τους και αναστατώνονται εύκολα από την παραμικρή κριτική». Έρευνες έχουν δείξει ότι οι selfies στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν προγνωστικό παράγοντα ένδειξης ύπαρξης ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας.
Η αφιέρωση πολλών ωρών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με δημοσιοποίηση φωτογραφιών του εαυτού, τσεκάρισμα των αναρτήσεων των «φίλων», «λατρεία» των διασημοτήτων, τυφλή υποταγή και ακολούθηση ατόμων στα social που έχουν εξουσία, είναι κάποιες από τις συμπεριφορές που συνδέονται με τη ναρκισσιστική δομή της προσωπικότητας. Ειδικότερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι αναρτήσεις των selfies συνήθως συνοδεύονται από στίχους με «νόημα», καθώς τα άτομα αναζητούν επίμονα την ανάγκη για προσοχή και θαυμασμό:
- Εάν κοιτάξεις μέσα σου θα βρεις την αλήθεια
- Μόνο εσύ μπορείς να καθορίσεις τη ζωή σου
- Εάν πιστέψεις σε εσένα μπορείς να τα καταφέρεις
- Νιώθω ευγνωμοσύνη για τη ζωή μου
Άραγε για πιο λόγο η νοηματοδότηση συνοδευόμενη από μία selfie να είναι δημόσια; Σε κάθε περίπτωση η νοηματοδότηση για μία κατάσταση, για τον εαυτό ή ακόμα και για τη ζωή όταν προβάλλεται δημοσίως αποτελεί ένα μέσο προβολής του «σοφού» εαυτού και της λήψης συμπάθειας και αποδοχής του κοινού.
Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερο υπάρχει η ανάγκη δημοσιοποίησης φωτογραφιών του εαυτού ή των καταστάσεων που ζούμε, για παράδειγμα λήψη φωτογραφίας του δείπνου σε ένα καλό εστιατόριο, αγορά ρούχων, δραστηριοτήτων, κα.. Σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι ο ναρκισσισμός συνδέεται με τη λήψη και τη δημοσίευση μεγαλύτερου αριθμού selfies– ειδικά με αυτές που είναι μόνο ο εαυτός στη φωτογραφία, καθώς με αυτόν τον τρόπο το άτομο νιώθει καλά με την αυτοπαρουσίαση και τα likes.
Διαπίστωσαν επίσης ότι οι μεγαλειώδεις ναρκισσιστές είχαν περισσότερους διαδικτυακούς ακόλουθους και περισσότερα «μου αρέσει». Παράλληλα, οι ναρκισσιστές που επιδίωκαν την τέλεια εικόνα απέκρυπταν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τον αριθμό των likes, ώστε να δώσουν μία πλασματική εικόνα αυταρέσκειας.
Η Emily Lowe-Calverley και η Rachel Grievein (2018) βρήκαν ότι ο ναρκισσισμός είναι ένας σχετικός προγνωστικός παράγοντας τηςδημοσιοποίησης ψηφιακά αλλαγμένων εικόνων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η εν λόγω έρευνα έδειξε ότι η επεξεργασία φωτογραφιών και οι σχετικές δραστηριότητες που αυτές τις συνοδεύουν, φανερώνουν μία επιφανειακή συμπεριφορά και διάθεση για αυτοπροβολή.
Είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε:
Η συμπάθεια και η αποδοχή μέσω των likes και των ανακοινοποιήσεων μήπως αποτελούν την ιδανική γονεϊκή αγάπη που θα θέλαμε να έχουμε; Ο daddy-Fb και η mama-insta μήπως αποτελούν το πλαίσιο της αποδοχής που θα χρειαζόμασταν να ακούσουμε από τους γονείς, π.χ. «Μπράβο σου! Είμαι πολύ περήφανος για εσένα που τα κατάφερες!»;
Αυτός είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του ναρκισσισμού
Ναρκισσιστές: Γιατί δεν αναγνωρίζουν τα λάθη τους και δεν ζητούν συγγνώμη
