Η συγχώρεση χαρακτηρίζεται συνήθως ως κορυφαία πράξη αρετής και μεγαθυμίας, μια εκδήλωση ψυχικού μεγαλείου που, παράλληλα, ωφελεί πολλαπλά τη σωματική και ψυχική υγεία. Στον αντίποδα, πάλι τις περισσότερες φορές, για τους ανθρώπους που δυσκολεύονται να συγχωρήσουν λόγω περιστάσεων ή χαρακτήρα, θα περισσέψουν χαρακτηρισμοί όπως ψυχροί, σκληρόκαρδοι ή μικρόψυχοι, αποσυνάγωγοι αυτού που η ευπώλητη συγγραφέας και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Susan Shapiro χαρακτηρίζει ως «βιομηχανία της συγχώρεσης», σε πρόσφατο άρθρο της στην Washington Post.
«Ωστόσο, έπειτα από δεκαετία έρευνας της έννοιας της συγχώρεσης για ένα βιβλίο πάνω σε αυτό, διαπίστωσα ότι το να συγχωρείς ανθρώπους πολύ γρήγορα μπορεί να είναι επιβλαβές και αυτοκαταστροφικό, κάτι που ισχύει ιδιαίτερα σε περιπτώσεις τραύματος» αναφέρει και επικαλείται την ψυχολόγο Ramani Durvasula, σύμφωνα με την οποία οι μειωτικοί χαρακτηρισμοί προς άτομα που αδυνατούν να συγχωρήσουν συνιστούν «παθολογικοποίηση του ατόμου που έχει υποστεί βλάβη έναντι του δράστη που την προξένησε»
Υπάρχουν φορές που το να προχωρήσεις παρακάτω χωρίς να συγχωρέσεις είναι υγιέστερο και πιο ειλικρινές, όπως στις παρακάτω επτά περιπτώσεις.
1. Υπάρχουν στερεότυπα και προκαταλήψεις
Η Shapiro επικαλείται την περίπτωση του Emillio Mesa, γκέι άνδρα που αποφάσισε να απομακρυνθεί από τη μητέρα του χωρίς να ανοιχτεί, για να προφυλαχθεί και να θέσει τα όριά του απέναντι στις επιθετικές, ομοφοβικές της επιθέσεις. «Ποτέ δεν χρειάζεται να βάλεις τον εαυτό σου στη θέση εκείνου που διώκεται άδικα γι’ αυτό που είναι» δήλωσε ο ψυχίατρος Carlos Saavedra, εξηγώντας γιατί ήταν υγιές που μάνα και γιος συμφιλιώθηκαν μόνο όταν άλλαξε τη στάση της και τον αποδέχθηκε.
2. Δεν είναι ακόμα η κατάλληλη στιγμή
Μετά από 26 χρόνια σχέσης, η Kate Walter δεν ήταν σε θέση να συγχωρέσει την πρώην σύντροφό της. «Αντί να βιαστεί να την συγχωρέσει, βρήκε παρηγοριά στη γιόγκα, τον διαλογισμό και την προσωπική ανάπτυξη, υποδεικνύοντας ότι η συγχώρεση δεν είναι πάντα άμεση ή απαραίτητη» εξηγεί η Shapiro.
3. Θύματα πολέμου
Το πρώτο παράδειγμα της Shapiro έρχεται από τις πιο ζοφερές στιγμές της ανθρωπότητας. Ο επιζών του Ολοκαυτώματος και κάτοικος του Μέριλαντ σήμερα Emanuel Mandel, ο οποίος έχασε όλη του την οικογένειά του στις ναζιστικές σφαγές, της εξομολογήθηκε τη δυσκολία του να συγχωρέσει τους υπαίτιους, εννοώντας τους Γερμανούς Ναζί που συνέχισαν κανονικά τη ζωή τους.
Το δεύτερο, από τις μαύρες σελίδες της πρόσφατης ιστορίας και, συγκεκριμένα, τους Πολέμους της Γιουγκοσλαβίας. Ο Kenan Trebincevic, που μετανάστευσε με την οικογένειά του από τη Βοσνία στην Αμερική το 1993, βρήκε παρηγοριά όχι μέσω της συγχώρεσης αλλά καταγγέλλοντας τις βιαιοπραγίες κατά των Μουσουλμάνων στη Σφαγή της Σρεμπρένιτσα.
4. Μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις
Ο Gary Weinstein, του οποίου η οικογένεια χάθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα από οδηγό υπό μέθη, κατάφερε να συγχωρήσει τον δράστη μόνο μετά τη δια βίου αφαίρεση της άδειας οδήγησης. Όπως εξηγεί η ψυχολόγος Molly Howes στο βιβλίο της «Μια καλή συγγνώμη», το αίτημα για συγχώρεση πρέπει να περιέχει αναγνώριση της προσβολής ή βλάβης, εξήγηση του τι συνέβη, την έκφραση τύψεων και τη διάθεση για επανόρθωση.
5. Όταν διακυβεύεται η προσωπική ασφάλεια
Η Sharisse Tracey, που έπεσε θύμα βιασμού στα 16 της από τον πατέρα της, αναγκάστηκε να τον συγχωρέσει όταν ο Βαπτιστής σύμβουλος της είπε πως ήταν μονόδρομος για να παραμείνει η οικογένεια ενωμένη. Στα 40 της, με τον πατέρα της νεκρό, ήρε την συγχώρεση και ένιωσε απελευθερωμένη. «Η πίεση για συγχώρεση μπορεί σε κάποιους ανθρώπους να δημιουργήσει αισθήματα ενοχής» εξηγεί η ψυχολόγος Ramani Durvasula, υπογραμμίζοντας ότι η συγχώρεση δεν πρέπει να επιβάλλεται, ειδικά όταν θέτει σε κίνδυνο τη συναισθηματική ή σωματική ασφάλεια κάποιου.
6. Όταν κινδυνεύουν άλλοι
Για τον Aquilino Gonell, πρώην διοικητή της αστυνομίας που παραλίγο να χάσει τη ζωή του κατά την εισβολή στο Αμερικανικό Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021, που αναγκάστηκε να αποσυρθεί συνεπεία των τραυματισμών του, η συγχώρεση είναι υπόθεση αδύνατη. Αντιθέτως, εκφράζει φόβους ότι η απελευθέρωση των ενόχων θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω βία.
7. Άγνοια της συνολικής εικόνας
Κάποιες φορές, χρειάζεται να φωτιστεί πλήρως μια κατάσταση για να αλλάξει η άποψη κάποιου. Η Jackie Roberts, πίστευε αρχικά ότι η μητέρα της την είχε εγκαταλείψει, χωρίς ίχνος μεταμέλειας. Μόνο όταν η μητέρα της της έστειλε μήνυμα στο Facebook, μιλώντας ανοιχτά για το σοβαρό πρόβλημα αλκοολισμού που αντιμετώπιζε, μπόρεσε να τη συγχωρέσει και να αποκατασταθούν οι σχέσεις τους.
Οικογενειακό τραπέζι: Πολύτιμα tips από μια ψυχολόγο για να μετατρέψετε το χάος σε αρμονία
Μία ψυχολόγος αποκαλύπτει τα 7 μυστικά των ευτυχισμένων οικογενειών
Υποκρισία: Τα λάθη που προδίδουν τον ψεύτη – Πώς να τον ξεσκεπάσετε με επιτυχία
