Το φετινό θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας αφορά στην ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στην ψυχική υγεία στους χώρους εργασίας.
Καθώς οι εργαζόμενοι ενήλικες περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους στην εργασία, αυτή μπορεί να αποτελέσει, πέραν της κύριας πηγής βιοπορισμού, πεδίο δημιουργικότητας, κοινωνικοποίησης και ευχαρίστησης. Δυστυχώς, για πάρα πολλούς, η εργασία τους δεν ανταποκρίνεται στις προαναφερθείσες δυνατότητες, οδηγώντας τους τελικά σε προβλήματα ψυχικής υγείας.
Περίπου οι μισοί εργαζόμενοι στην Ευρώπη αναφέρουν ότι στην εργασία τους αντιμετωπίζουν καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο την ψυχική τους υγεία και ευεξία, όπως είναι ο υπερβολικός φόρτος εργασίας, οι αντικρουόμενες απαιτήσεις, η έλλειψη σαφήνειας στα καθήκοντα που τους ανατίθενται, η έλλειψη συμμετοχής στις αποφάσεις που τους αφορούν, η εργασιακή ανασφάλεια, η έλλειψη υποστήριξης από συναδέλφους ή προϊσταμένους και η παρενόχληση στον εργασιακό χώρο.
Αξίζει εδώ να αναφερθεί, ως επιβαρυντικός παράγοντας και για την ψυχική υγεία των εργαζομένων, η άσκηση βίας που μπορεί να υποστούν κατά την άσκηση των εργασιακών καθηκόντων τους. Το φαινόμενο αυτό συναντάται αρκετά συχνά σε μονάδες υγείας και ιδιαίτερα σε μονάδες ψυχικής υγείας και επιβαρύνει σημαντικά την σωματική και ψυχοκοινωνική ευεξία των εργαζομένων.
Το 27% των εργαζομένων υποφέρουν από στρες, άγχος και κατάθλιψη που οφείλονται στο εργασιακό περιβάλλον ή επιδεινώνονται από αυτό, καθιστώντας τα προβλήματα ψυχικής υγείας ως το δεύτερο πιο συχνό πρόβλημα υγείας που σχετίζεται με την εργασία.
Το χρόνιο εργασιακό στρες μπορεί να οδηγήσει επίσης στο φαινόμενο της επαγγελματικής εξουθένωσης (το λεγόμενο burn out), ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από αίσθημα εξάντλησης, ψυχική αποστασιοποίηση από την εργασία, αρνητισμό ή κυνική στάση απέναντι στην εργασία και μειωμένη επαγγελματική αποτελεσματικότητα. Η επαγγελματική εξουθένωση έχει σοβαρές συνέπειες τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία του εργαζόμενου. Το 10% των εργαζομένων στην Ευρώπη αναφέρουν ότι αισθάνονται επαγγελματικά εξουθενωμένοι.
Όπως είναι αναμενόμενο τα προβλήματα ψυχικής υγείας, πέραν της προσωπικής δυσφορίας και οδύνης που προκαλούν, έχουν και γενικότερες οικονομικές συνέπειες. Το στρες στην εργασία, για παράδειγμα, συμβάλλει στο 50% του συνολικού αριθμού ημερών απουσίας από αυτήν.
Σημαντική πρόκληση παραμένει η υποστήριξη των εργαζομένων που βιώνουν μία ψυχική καταπόνηση, προκειμένου να παραμείνουν στην εργασία τους ή να επιστρέψουν σε αυτή μετά από απουσία λόγω νοσηλείας ή αναρρωτικής άδειας. Όσον αφορά στα άτομα με χρόνιες ψυχικές διαταραχές, η απόκτηση επαγγελματικών δεξιοτήτων, η εύρεση εργασίας ανάλογη των προσόντων τους και η υποστήριξη τους, ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν σε αυτήν, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για να επιτευχθεί, πέραν της ύφεσης των συμπτωμάτων, και ο στόχος της ανάρρωσης – ανάκαμψης.
Απαιτείται η ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκομένων στην παραγωγική διαδικασία της χώρας, κυρίως δε των κοινωνικών εταίρων, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα πλέγμα κατάλληλων παρεμβάσεων με σκοπό την προστασία κάθε εργαζόμενου που έρχεται αντιμέτωπος με ψυχοπιεστικές καταστάσεις στην εργασία του ή εκδηλώνει κάποια ψυχική διαταραχή.
Σημαντικό εμπόδιο και εδώ αποτελεί το στίγμα της ψυχικής νόσου που αποτρέπει όσους βιώνουν προβλήματα ψυχικής υγείας να μιλήσουν γι΄αυτό και να αναζητήσουν βοήθεια και υποστήριξη. Η αντιμετώπιση του στίγματος της ψυχικής νόσου είναι καίριας σημασίας, ώστε να επιτευχθεί η δημιουργία ενός υποστηρικτικού και συμπεριληπτικού εργασιακού περιβάλλοντος για όλους τους εργαζόμενους που θα προάγει την ψυχική τους υγεία και ευεξία.
Για όλα τα παραπάνω η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία διοργανώνει κοινοτική δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των συμπολιτών μας, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2024 και ώρες 11.00 – 18.00, στην Πλατεία Συντάγματος, στην Αθήνα.
Η πρακτική που προφυλάσσει από το στρες και το burnout στην εργασία
Burnout – Ανεξήγητη κόπωση: Η «νέα» ασθένεια που εξαντλεί και απογοητεύει
Εργασιακή βία – Mobbing: Τα ανησυχητικά δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εργασίας
