Σκεφτείτε πώς νιώθετε κάθε φορά που ετοιμάζεστε να πάτε διακοπές: Η καθημερινότητα μοιάζει πιο όμορφη, ακόμη κι αν τίποτα δεν έχει αλλάξει. Τα προβλήματα μοιάζουν ασήμαντα και αντιμετωπίζετε με μεγαλύτερη ψυχραιμία ό,τι κι αν προκύψει. Ετοιμάζεστε να φύγετε μακριά, να αποδράσετε για λίγο από τα προβλήματα και τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας και αυτό είναι το μόνο που έχει σημασία.
Οι ετοιμασίες ξεκινούν: Η βαλίτσα κατεβαίνει από το πατάρι, τα ρούχα βγαίνουν από τη ντουλάπα, το χαμόγελο ζωγραφίζεται στο πρόσωπο. Η διάθεση των διακοπών έχει ξεκινήσει πριν καν φύγετε από το σπίτι. Αρκεί η σκέψη της επερχόμενης απόδρασης για να αντιμετωπίζετε τις ημέρες σας με μεγαλύτερη αισιοδοξία.
Λίγες μελέτες έχουν ασχοληθεί με τη σχέση που συνδέει τις διακοπές με τη γνωστική λειτουργία, η θετική τους αλληλεπίδραση, όμως, είναι δεδομένη. Όπως επισημαίνουν ο Juan Pérez Fernández, ερευνητής στο Universidade de Vigo και ο Roberto de la Torre Martínez, ερευνητής στο Τμήμα Νευροεπιστημών του Ινστιτούτου Karolinska, αυτή η περίοδος ανάπαυλας λειτουργεί ευεργετικά για τον εγκέφαλο.
Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε μια ολλανδική μελέτη, στο πλαίσιο της οποίας 46 εργαζόμενοι ήρθαν αντιμέτωποι με διάφορα εργαλεία καθημερινής χρήσης και κλήθηκαν να ονοματίσουν όσους πιθανούς τρόπους χρήσης μπορούσαν να σκεφτούν. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι, μετά από 2 ή 3 εβδομάδες διακοπών, οι εργαζόμενοι είχαν μεγαλύτερη γνωστική ευελιξία, μπορούσαν δηλαδή να σκεφτούν περισσότερους τρόπους χρήσης των αντικειμένων, συγκριτικά με τις απαντήσεις που έδωσαν μερικές εβδομάδες τις διακοπές.
Οι περισσότερες μελέτες συμφωνούν ότι ο κυριότερος λόγος γι’ αυτό είναι η μείωση του άγχους που, κατά κανόνα, επιτυγχάνεται κατά τη διάρκεια των διακοπών. Το άγχος σε συγκεκριμένες στιγμές μπορεί να λειτουργήσει παραγωγικά, ενθαρρύνοντάς σας να ολοκληρώσετε εργασίες σε ορισμένα χρονοδιαγράμματα. Ωστόσο, η απαιτητική καθημερινότητα συνήθως μετατρέπει το παραγωγικό άγχος σε χρόνιο στρες, προκαλώντας μια σειρά αρνητικών επιπτώσεων στη σωματική και ψυχική υγεία, όπως κόπωση, ευερεθιστότητα, θυμό και απογοήτευση. Επομένως, το κυρίαρχο όφελος των διακοπών είναι ότι, όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση αδράνειας, ο εγκέφαλος είναι σε θέση να αντιστρέψει –τουλάχιστον προσωρινά– τις αρνητικές επιπτώσεις του χρόνιου στρες.
Ωστόσο, για να αντλήσετε τα ψυχολογικά οφέλη των διακοπών, είναι εξαιρετικά σημαντικό, να απέχετε ουσιαστικά από κάθε δραστηριότητα που σχετίζεται με τη δουλειά και τα προβλήματα της καθημερινότητας, επισημαίνουν οι ειδικοί, προσθέτοντας ότι, αν θέλετε να επεκτείνετε τα ψυχολογικά οφέλη των διακοπών, επιτρέψτε στον εαυτό σας να απολαύσει την προσμονή. Υπεύθυνη για την καλή διάθεση που ξεκινά ήδη πριν την αναχώρηση είναι η ντοπαμίνη, μια ορμόνη που παράγεται στους νευρώνες δύο περιοχών του εγκεφάλου και ενεργοποιεί τα ευχάριστα συναισθήματα που προκαλούν οι νέες εμπειρίες και ανταμοιβές. Γι’ αυτό και η γνώση ότι πλησιάζουν οι διακοπές είναι αρκετή για να αισθανθούμε χαρά.
Η παραγωγή ντοπαμίνης ενισχύεται όταν οι διακοπές αποτελούνται από νέες εμπειρίες, όπως η εξερεύνηση νέων τόπων και ανταμοιβές, όπως ένα απολαυστικό πιάτο φαγητό ή ένας ξεκούραστος ύπνος.
Τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι τα υψηλά ή χρόνια επίπεδα στρες, όπως αυτά τα οποία κατά κανόνα βιώνουμε στην καθημερινότητά μας, είναι ικανά να προκαλέσουν μείωση της ποσότητας ντοπαμίνης που απελευθερώνεται ή και αλλαγές στον τρόπο που μεταβολίζεται.
Το κακό είναι ότι οι αλλαγές δεν συμβαίνουν μόνο στις περιοχές του εγκεφάλου όπου παράγεται η ντοπαμίνη. Έχει διαπιστωθεί ότι το χρόνιο στρες είναι ικανό να αλλάξει ακόμη και τον αριθμό των υποδοχέων ντοπαμίνης, δηλαδή τις περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούν τα αισθήματα ευχαρίστησης. Όταν συμβαίνει αυτό, είναι πιθανό να αναπτυχθούν καταθλιπτικές συμπεριφορές. Οι διακοπές μπορούν να συμβάλλουν στην εξισορρόπηση των επιπέδων ντοπαμίνης στον εγκέφαλο.
Αυτό που δεν έχει καταστεί ακόμη απολύτως σαφές είναι εάν η διάρκεια των διακοπών επηρεάζει το κατά πόσο μπορούμε να επωφεληθούμε. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η περίοδος ανάπαυλας είναι απαραίτητη για την ψυχική επαναφόρτιση, γι’ αυτό μη διστάζετε: Πάρτε λίγες ημέρες άδεια και δραπετεύστε!
Διαβάστε ακόμη:
Άγχος διακοπών: Ποιους επηρεάζει περισσότερο – Πώς θα τις απολαύσουμε
Καλοκαίρι: Αυτός είναι ο λόγος που αρρωσταίνουμε πάντα στις διακοπές
Διακοπές με τον σκύλο: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
