Το περιβάλλον στο οποίο ζούμε έχει αποσυντονίσει τον οργανισμό μας. Η άφθονη προσφορά, κύρια επεξεργασμένης τροφής, η έλλειψη άσκησης και το στρες έχουν οδηγήσει σε πανδημία παχυσαρκίας και τεράστια αύξηση των ατόμων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) κύρια τύπου 2.
Είναι πλέον σαφές, ότι ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια νόσος που δεν αφορά μόνο τη διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, αλλά όλες ανεξαιρέτως τις παραμέτρους του κυτταρικού μεταβολισμού.
Στην πορεία εξέλιξης της νόσου δημιουργούνται συννοσηρότητες από όλα τα συστήματα (καρδιαγγειακό, νευρικό, πεπτικό, νεφρούς, δέρμα, ακόμα και από την ψυχική σφαίρα) ως αποτέλεσμα της χρόνιας υπεργλυκαιμίας-δυσλιπιδαιμίας και των χρόνιων επιπλοκών, γεγονός το οποίο καθιστά επιβεβλημένη την άριστη μεταβολική ρύθμιση.
Σύμφωνα με τον IDF (International Diabetes Federation), εκτιμάται ότι ο επιπολασμός του ΣΔ παγκοσμίως, θα αυξηθεί από 425 εκατομμύρια άτομα το 2017 σε 629 εκατομμύρια μέχρι το 2045.
Η διατροφή είναι υψίστης σημασίας όχι μόνο στη διαχείριση αλλά και την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2. Η επίδραση της σωστής διατροφής συμβάλλει στη ρύθμιση του βάρους και του σακχάρου, ενώ έχει σημαντική επίδραση στις συννοσηρότητες του ΣΔ, όπως: μείωση των καρδιαγγειακών επιπλοκών, καλύτερη ρύθμιση λιπιδίων και αρτηριακής πίεσης, μείωση του κινδύνου εμφάνισης ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού.
Η σωστή διατροφή, η μείωση του σωματικού βάρους και η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι οποιασδήποτε θεραπευτικής παρέμβασης, με στόχο την επίτευξη μιας χρόνιας καλής υγείας.
Η διατροφή επηρεάζει άμεσα την ορμονική και κυτταρική λειτουργία, και τροποποιεί το μικροβίωμα (την εντερική χλωρίδα) που τελευταίες μελέτες δείχνουν πως σχετίζεται με την παθογένεια του ΣΔ.
Αυτό που είναι σημαντικό να τονιστεί είναι ότι δεν υπάρχει ειδική διατροφή για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη. Η διατροφή υγείας είναι μια, είναι η ίδια για όλους, και αυτή δεν είναι άλλη από τη σωστή μεσογειακή διατροφή.
Οι διατροφικές συστάσεις λοιπόν για τα άτομα με ΣΔ είναι οι ίδιες με αυτές για το γενικό πληθυσμό. Σήμερα πλέον μιλάμε για μία απόλυτα ισορροπημένη διατροφή, που περιλαμβάνει την κατανάλωση όλων των τροφίμων με μέτρο, με γεύματα σωστής σύνθεσης, κατανεμημένα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η δίαιτα του ατόμου με ΣΔ δεν είναι πια μια στερητική κι αυστηρή δίαιτα, αλλά αντίθετα μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή από την οποία δεν αποκλείεται κανένα τρόφιμο.
Το «στήσιμο» του πιάτου
- Το ½ του πιάτου περιλαμβάνει λαχανικά και φρούτα (με έμφαση σε προϊόντα εποχής)
- Το ¼ του πιάτου περιλαμβάνει άπαχη πρωτεΐνη: Με έμφαση στην κατανάλωση ψαριών, οσπρίων και πουλερικών. Είναι σημαντικό να μειωθεί η κατανάλωση κόκκινου κρέατος και να αποφευχθεί η κατανάλωση επεξεργασμένων κρεάτων.
- Το ¼ του πιάτου περιλαμβάνει ακατέργαστα δημητριακά (ολικής άλεσης προϊόντα). (Τα ακατέργαστα δημητριακά παρουσιάζουν πιο ήπια επίδραση στο σάκχαρο του αίματος και την ινσουλίνη σε σύγκριση με τα επεξεργασμένα).
- Υγιεινά Φυτικά Έλαια – με μέτρο: Με έμφαση στην κατανάλωση ελαιόλαδου. Αποφυγή των μερικώς υδρογονωμένων ελαίων και trans λιπαρών.
- Η σημασία της ενυδάτωσης και η πρόσληψη υγρών, χωρίς θερμίδες.
- Η φυσική δραστηριότητα
Μεγάλη σημασία έχει η επίτευξη χαμηλών επιπέδων σακχάρου δύο ώρες μετά το γεύμα (μεταγευματικό σάκχαρο). Έχει αποδειχθεί ότι οι αυξημένες τιμές του μεταγευματικού σακχάρου σχετίζονται με αυξημένο οξειδωτικό στρες, χρόνια εσωτερική φλεγμονή και αθηρωματική νόσο.
Οδηγίες για τη βέλτιστη ρύθμιση του μεταγευματικού σακχάρου
- Κατανάλωση σαλάτας/λαχανικών στην αρχή κάθε κύριου γεύματος (σειρά γευμάτων)
- Η παρουσία σωστής ποσότητας πρωτεΐνης σε όλα τα γεύματα είναι απαραίτητη (απαραίτητη προϋπόθεση ενός ισορροπημένου γεύματος)
- Συνδυασμός των τροφίμων που είναι πλούσια σε σάκχαρα με τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη ή/και φυτικές ίνες π.χ. ο συνδυασμός ενός φρούτου με 1 μερίδα τυρί ή 1 χούφτα ξηρούς καρπούς
- Χρήση οξικού οξέος (ξυδιού) στη σαλάτα, επιβραδύνει την απορρόφηση των σακχάρων
- Κατανάλωση τουλάχιστον 25-29 γρ. φυτικών ινών ημερησίως
- Μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ, σε μια το πολύ μερίδα ανά ημέρα, ιδανικά με το κύριο γεύμα
- Σωματική δραστηριότητα, ιδιαίτερα σημαντική μέσα στο δίωρο πριν ή μετά το γεύμα
Ειδικές διατροφικές παρεμβάσεις μπορούν να οδηγήσουν στην καλύτερη ρύθμιση ή και την υποστροφή του ΣΔ τύπου 2 σε άτομα με παχυσαρκία
Τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι η σημαντική απώλεια βάρους σε άτομα με παχυσαρκία και ΣΔ τύπου 2 μπορεί να οδηγήσει σε υποστροφή της νόσου. Σύμφωνα με τον ADA (American Diabetes Association – Αμερικάνικος Οργανισμός Διαβήτη), ειδική διατροφική παρέμβαση με ειδικά διατροφικά πρωτόκολλα πολύ χαμηλών θερμίδων, με υποκατάστατα γεύματος για έως τρεις μήνες, υπό ιατρική πάντα παρακολούθηση, φαίνεται ότι βελτιώνει σημαντικά το γλυκαιμικό έλεγχο και αποτελεί ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό εργαλείο στη ρύθμιση του ΣΔ αλλά και των επιπλοκών του. Στην εφαρμογή των ειδικών διατροφικών πρωτοκόλλων, αφαιρούνται άμεσα τα περισσότερα φάρμακα, ενώ στην έναρξη ενός τέτοιου τύπου διαιτολογίου μειώνεται στο μισό η δόση της ινσουλίνης σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Οι ειδικές αυτές παρεμβάσεις είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές όσο νωρίτερα στη διάγνωση της νόσου εφαρμοστούν.
Η διατήρηση του ιδανικού βάρους, μέσω μιας ισορροπημένης μεσογειακής διατροφής, η μείωση του στρες και η φυσική δραστηριότητα, μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απαλλαγή από το ΣΔ.
