Η ροδόχρους νόσος είναι μία κοινή χρόνια φλεγμονώδης δερματική διαταραχή που επηρεάζει περίπου το 5% του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού. Καθώς η διάγνωση της ροδόχρου ακμής βασίζεται κυρίως στην κλινική εικόνα, ένας μεγάλος αριθμός των ασθενών, ιδιαίτερα εκείνων με ήπια νόσο, μπορεί να παραμείνει αδιάγνωστος.
Προσβάλλει κυρίως τους ενήλικες μεταξύ 30 και 50 ετών, επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες παρά τους άνδρες και διαγιγνώσκεται πιο συχνά σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα (φωτότυποι I και II).
Η ροδόχρους νόσος θεωρείται χρόνια διαταραχή του δέρματος λόγω της παρατεταμένης πορείας της, ενώ παρουσιάζει περιόδους έξαρσης και ύφεσης και έχει συμπεριλαμβανομένου του επίμονου, συνήθως μόνιμου ερυθήματος (κοκκινίλα) στο πρόσωπο, που μοιάζει με ηλιακό έγκαυμα.
Πώς εκδηλώνεται
Η ροδόχρους νόσος προσβάλλει κυρίως το κεντρικό τμήμα του προσώπου και παρουσιάζεται με συμπτώματα όπως επαναλαμβανόμενα επεισόδια έξαψης, επίμονο ερύθημα, τηλαγγειεκτασίες (ευρυαγγείες), βλατίδες, φλύκταινες (σπυράκια με πύον), οίδημα, φυματώδεις αλλαγές ή συνδυασμό αυτών των συμπτωμάτων.
Η ροδόχρους νόσος μπορεί να ταξινομηθεί σε τέσσερις υποτύπους ή μορφές, με βάση αυτά τα συμπτώματα: την ερυθηματο-τηλε-αγγειεκτατική μορφή, την βλατιδο-φλυκταινώδη μορφή (μοιάζει πολύ με την κοινή ακμή), την φυματώδη μορφή ( με το ρινόφυμα σαν σημαντικότερη εκδήλωση, το οποίο είναι μια παραμόρφωση της μύτης και που οφείλεται στον πολλαπλασιασμό και την υπερτροφία των σμηγματογόνων αδένων και του υποκείμενου συνδετικού ιστού), και την οφθαλμική μορφή.
Οι υποτύποι αυτοί δεν διαδέχονται ο ένας τον άλλον, αλλά και ούτε είναι υποχρεωτικοί. Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν χαρακτηριστικά πολλαπλών υποτύπων ταυτόχρονα, και τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά και οι περιοχές εμπλοκής μπορεί να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου. Εκτιμάται ότι 50-75% των ασθενών με ροδόχρου νόσο, έχουν εμπλοκή των ματιών τους, με συμπτώματα όπως ξηρότητα, ερυθρότητα, δακρύρροια, μυρμήγκιασμα ή/και αίσθημα καύσου, αίσθηση ξένου σώματος, ευαισθησία στο φως και θολή όραση.
Το αποτύπωμα στην ψυχική κατάσταση του ασθενούς
Εκτός από τα συμπτώματα του δέρματος και των ματιών, η ροδόχρους νόσος μπορεί να προκαλέσει άγχος, αμηχανία και κατάθλιψη ενώ μπορεί να έχει και σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των πασχόντων. Μια πρόσθετη κοινωνική πρόκληση είναι η υποτιθέμενη σύνδεση της νόσου, αλλά και ειδικά του ρινοφύματος, με την υπερβολική χρήση αλκοόλ. Η αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ ρινοφύματος και κατάχρησης αλκοόλ δεν έχει τεκμηριωθεί ποτέ, ωστόσο έχει καλλιεργήσει ένα κοινωνικό στίγμα. Αν και η νόσος συνήθως περιορίζεται στο δέρμα, έχει αναφερθεί συσχέτιση της ροδόχρου νόσου με συστηματικές συννοσηρότητες, όπως νευρολογικές παθήσεις, φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και καρδιαγγειακές παθήσεις.
Οι αιτιολογικοί παράγοντες
Οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί της ροδόχρου νόσου παραμένουν ασαφείς, η επικρατούσα άποψη όμως είναι ότι η πάθηση πηγάζει κυρίως από την απορρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και/ή λόγω νευροαγγειακής δυσλειτουργίας, καθώς και διαταραχής του δερματικού φραγμού. Εκλυτικοί παράγοντες όπως η υπεριώδης ακτινοβολία, οι απότομες αλλαγές θερμοκρασίας, η διατροφή και το άγχος μπορούν να επιδεινώσουν την υποκείμενη έμφυτη ανοσοαπόκριση και τη νευροαγγειακή λειτουργία. Πρόσφατες μελέτες έχουν επίσης τονίσει τον ρόλο της μικροβιακής δυσβίωσης, των νευροανοσο-αλληλεπιδράσεων, της μεταβολικής δυσλειτουργίας και της δυσρύθμισης των σμηγματογόνων αδένων στην εμφάνιση και επιδείνωση της ροδόχρου νόσου.
Αλλοι παράγοντες, όπως η γενετική προδιάθεση και το οξειδωτικό στρες, θεωρείται ότι διαδραματίζουν επίσης ρόλο στην αιτιοπαθογένεια του νοσήματος. Οι μάσκες προστασίας από την COVID-19, ειδικά σε περιπτώσεις παρατεταμένης χρήσης, μπορεί να επιβαρύνουν την προϋπάρχουσα ροδόχρου νόσο, προκαλώντας σε κάποιες περιπτώσεις φλεγμονώδη ακμοειδή στοιχεία (αύξηση θερμοκρασίας, υγρασίας).
Η αντιμετώπιση
Το πρώτο βήμα στη θεραπευτική αντιμετώπιση της ροδόχρου νόσου, είναι ο ασθενής να αναγνωρίσει και στη συνέχεια να αποφύγει τους εκλυτικούς παράγοντες, όπως την υπεριώδη ακτινοβολία, τα μπαχαρικά και τα πικάντικα φαγητά, τις καιρικές αλλαγές και κυρίως τις απότομες αλλαγές θερμοκρασίας, τα αλκοολούχα ποτά, τις πηγές θερμότητας όπως η σάουνα και το χαμάμ αλλά και την κατανάλωση ζεστών τροφών και ροφημάτων (π.χ. ζεστή σούπα, καυτό τσάι).
Η φροντίδα του δέρματος
Οι συστάσεις περιποίησης του δέρματος για όλους τους ασθενείς με ροδόχρου νόσο, περιλαμβάνουν καθαριστικά δέρματος με ισορροπημένο pH (σε αντίθεση με τα σαπούνια), αντηλιακό ευρέος φάσματος με SPF 30 ή και υψηλότερο και τακτική χρήση ενυδατικών κρεμών.
Η ροδόχρους νόσος προκαλεί συχνά ευαισθησία της επιδερμίδας και έτσι τα προϊόντα που προκαλούν ερεθισμό, θα πρέπει να αποφεύγονται (συχνά άτομα με ροδόχρου νόσο παραπονιούνται για «ευαίσθητο δέρμα», ως συνέπεια βλάβης στη λειτουργία του επιθηλιακού φραγμού). Τα καλλυντικά που περιέχουν πράσινη χρωστική ουσία είναι τα καλύτερα για την κάλυψη του επίμονου ερυθήματος. Η επιλογή της θεραπείας καθοδηγείται από τα σημεία και τα συμπτώματα που υπάρχουν για κάθε ασθενή ξεχωριστά. Οι περισσότερες θεραπείες στοχεύουν στη μείωση της φλεγμονής.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο τεύχος ν.10 του περιοδικού ygeiamou που κυκλοφόρησε με ΤΟ ΘΕΜΑ το Σάββατο 28/10
