Σε μία πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Οχάιο εξετάσθηκε ένας μεγάλος αριθμός ταινιών και διαπιστώθηκε ότι οι λεκτικές αναφορές σε πράξεις βίας έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία 50 έτη. Το ενδιαφέρον της μελέτης αυτής επεκτείνεται στο ότι η βία δεν εμφανίζεται μόνο σε ταινίες που είναι αναμενόμενη (π.χ. θρίλερ ή ταινίες με πολεμικό περιεχόμενο), αλλά και σε άλλα είδη ταινιών, όπως για παράδειγμα στις κωμωδίες.
Κάποιοι από τους λόγους για τους οποίους έχουν αυξηθεί οι σκηνές βίας στις ταινίες είναι:
- Η ανάγκη για εντυπωσιασμό του κοινού. Όσο πιο βίαιη είναι η σκηνή, τόσο μεγαλύτερη απήχηση έχει στο κοινό.
- Οι τάσεις που υπάρχουν στη σύγχρονη κοινωνία. Πέραν του ότι η σύγχρονη τεχνολογία με τη χρήση ειδικών εφέ καθιστά την απεικόνιση σκηνών βίας εύκολη, το σύγχρονο κοινό έχει συνηθίσει σε έντονο περιεχόμενο. Η βία αντανακλά αυτή την ένταση.
- Εξελικτικά, ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται βίαιες και επικίνδυνες καταστάσεις με μία απόκριση δράσης, παγώματος ή φυγής. Αν και στις ταινίες η βία είναι ψεύτικη, προκαλεί την ίδια φυσική αντίδραση άμυνας και ενεργοποιεί τον ίδιο μηχανισμό, προκαλώντας την έκκριση αδρεναλίνης και κατ’ επέκταση ενέργειας στο θεατή.
- Η βία σχετίζεται με τη μάχη για τους πόρους και άρα με τη θέση του ατόμου στην κοινωνική ιεραρχία. Η κυριαρχία μέσω της βίας ήταν μια μέθοδος επιβίωσης και απόκτησης δύναμης. Τα ένστικτα αυτά ενεργοποιούνται και μέσα από την κατανάλωση βίαιου περιεχομένου.
- Οι σκηνές βίας μπορεί να λειτουργήσουν ως τρόπος εκτόνωσης για τις εντάσεις της καθημερινότητας.
- Οι ταινίες με βίαιο περιεχόμενο μπορεί να μας βοηθήσουν να εξετάσουμε και να κατανοήσουμε τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης.
Ωστόσο, η παρακολούθηση από εφήβους και παιδιά σκηνών βίας σε συχνή βάση, τους δημιουργεί ένα λανθασμένο μοντέλο συμπεριφοράς. Ειδικότερα, τα παιδιά και οι έφηβοι βλέπουν τη βία να προβάλλεται ως λύση ή ως μέσο εκτόνωσης δύσκολων καταστάσεων, χωρίς να συνοδεύεται από αρνητικές συνέπειες (σύλληψη, φυλάκιση). Η τάση αυτή ενισχύεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα βιντεοπαιχνίδια με βίαιο περιεχόμενο και μουσική με σαφείς αναφορές σε παράνομες δραστηριότητες και άσκηση βίας. Τα παιδιά και οι έφηβοι καταναλώνουν αυτού του είδους το περιεχόμενο σε μία ηλικία που δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς η κριτική τους σκέψη και η ικανότητα διάκρισης της αλήθειας από το ψέμα. Αυτοί οι παράγοντες δημιουργούν μία συνθήκη όπου τα παιδιά και οι έφηβοι παρουσιάζουν μειωμένη ενσυναίσθηση, βίαια ξεσπάσματα και εξοικειώνονται σε σκηνές βίας, την οποία και θεωρούν ως ενδεδειγμένη και αποδεκτή λύση.
Αν και υπάρχουν διαθέσιμα προγράμματα και δράσεις για την αντιμετώπιση της βίας και την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας των παιδιών (π.χ. αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού), η σύγχρονη κοινωνία καλείται να αντιμετωπίσει το ζήτημα της βίας και της επίδρασής της στα παιδιά και τους εφήβους. Είναι γεγονός ότι απαιτείται μία συνεπής και σοβαρή εκπαίδευση για την συνειδητή κατανάλωση οπτικοακουστικού περιεχομένου (ταινίες, τραγούδια, βιντεοπαιχνίδια, μέσα κοινωνικής δικτύωσης) από τα παιδιά και τους εφήβους, προκειμένου να προστατευτούν οι εν λόγω ευαίσθητες ηλικιακές ομάδες από τις αρνητικές επιπτώσεις αυτής της έκθεσης.
Βία ανηλίκων: Μπορεί η υπερβολική αγάπη να γεννήσει επιθετικότητα;
Cyber bullying: Πώς να προστατεύσετε το παιδί από τον διαδικτυακό εκφοβισμό
