Ο Νοέμβριος είναι ο μήνας ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του πνεύμονα, ο οποίος είναι μία από τις συχνότερες μορφές καρκίνου με πολύ υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, καθώς συχνά διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Στη χώρα μας το 2020 σύμφωνα με το IARC, διαγνώστηκαν 8.960 νέες περιπτώσεις, ενώ ταυτόχρονα καταγράφηκαν 7662 θάνατοι εξαιτίας της νόσου. Είναι λοιπόν ζωτικής σημασίας να εστιάσουμε στην εφαρμογής μίας εθνικής στρατηγικής, στην οποία βασικοί τομείς θα αποτελούν η πρόληψη, η ανάπτυξη ενός προγράμματος έγκαιρης ανίχνευσης και η εξασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών στις νέες σύγχρονες θεραπείες.
Η πρόληψη αποτελεί το πρώτο βήμα στη μάχη κατά του καρκίνου του πνεύμονα. Η ενεργή προώθηση εκστρατειών κατά του καπνίσματος, η εισαγωγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων στα σχολεία, η δημιουργία καθαρών εργασιακών χώρων και η λήψη μέτρων που προωθούν την προστασία του περιβάλλοντος και της ατμόσφαιρας, μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.
Παράλληλα η έγκαιρη ανίχνευση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για τον έλεγχο του καρκίνου του πνεύμονα. Η εφαρμογή εθνικών προγραμμάτων προ-συμπτωματικού ελέγχου, μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την ανίχνευση στα πιο πρώιμα και πιο ιάσιμα στάδια. Ήδη από το Δεκέμβριο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις νέες αναθεωρημένες συστάσεις για την ενδυνάμωση της πρόληψης μέσω της έγκαιρης ανίχνευσης, συμπεριλαμβάνει για πρώτη φορά και τον καρκίνο του πνεύμονα, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου στα κράτη μέλη και ταυτόχρονα παρακινώντας τα να αναλάβουν δράση. Σε Εθνικό Επίπεδο η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, σε συνεργασία με την Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία, την Εταιρεία Χειρουργών Θώρακος και την Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου, παρουσίασε το Μάιο του 2023 μια προτεινόμενη διαδικασία Προ-συμπτωματικού Ελέγχου Καρκίνου του πνεύμονα – ΠΕΚΠ, η οποία, εστιάζει στη μεθοδική ανίχνευση της νόσου σε ομάδες υψηλού κινδύνου του πληθυσμού, με χρήση απεικονιστικών εξετάσεων πολύ χαμηλής ακτινοβολίας, σε οργανωμένα κέντρα ελέγχου σε όλη την Ελλάδα και στόχο τον εντοπισμό περιπτώσεων σε πρώιμο στάδιο. Είναι πλέον στο χέρι της πολιτείας να αξιοποιήσει την πρόταση αυτή.
Τα τελευταία χρόνια, με την ανάπτυξη της ανοσοθεραπείας και των νέων στοχευμένων θεραπειών, έχουν γίνει σημαντικά βήματα με πολύ θετικές επιπτώσεις στην ποιότητα και το προσδόκιμο ζωής των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα. Η ανοσοθεραπεία αξιοποιώντας το ανοσοποιητικό σύστημα για τον εντοπισμό και την επίθεση στα καρκινικά κύτταρα, αποτελεί μία πολλά υποσχόμενη επιλογή, ειδικά σε περιπτώσεις όπου οι παραδοσιακές θεραπείες μπορεί να έχουν μειωμένη αποτελεσματικότητα. Η εξατομικευμένη ιατρική που γίνεται ολοένα και πιο διαδεδομένη, επικεντρώνεται σε συγκεκριμένες μοριακές αλλοιώσεις στα καρκινικά κύτταρα, επιτρέποντας πιο ακριβή και αποτελεσματική θεραπεία με βάση το γενετικό προφίλ. Αυτό όχι μόνο ενισχύει τη θεραπευτική αποτελεσματικότητα αλλά ταυτόχρονα ελαχιστοποιεί και τις παρενέργειες, εξασφαλίζοντας καλύτερη ποιότητα ζωής για τους ασθενείς. Ωστόσο εδώ υπάρχει μία μεγάλη πρόκληση για τη χώρα μας καθώς η έλλειψη ενός λειτουργικού πλαισίου για την έγκριση και αποζημίωση των ειδικών εξετάσεων (βιοδείκτες), που απαιτούνται για τη χορήγηση των συγκεκριμένων θεραπειών, δημιουργεί σοβαρά εμπόδια για την πρόσβαση όλων των ασθενών στις θεραπείες αυτές.
Η ώρα για την ανάληψη δράσης είναι τώρα! Ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά στο πλαίσιο μίας εθνικής στρατηγικής για τον καρκίνο στη χώρα μας. Η πρόληψη, η έγκαιρη ανίχνευση, η αντιμετώπιση των διακρίσεων και ανισοτήτων με την εξασφάλιση της πρόσβασης όλων των ασθενών στις σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις και η υποστήριξη της επιβίωσης και της επιστροφής στην εργασία, αλλά και η ανάπτυξη κέντρων ανακουφιστικής φροντίδας πρέπει να αποτελούν κεντρικούς άξονες ενός εθνικού σχεδίου δράσης για τον καρκίνο. Δουλεύοντας όλοι μαζί, εκπρόσωποι των ασθενών, επιστημονική κοινότητα, ιδιωτικός τομέας και Πολιτεία, μπορούμε να βελτιώσουμε τις συνθήκες για τους ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα και ταυτόχρονα να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για ένα αύριο με λιγότερο καρκίνο για τις νέες γενιές στη χώρα μας.
