Η επίδραση του αλκοόλ στον οργανισμό και οι πιθανότητες εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου και κυρίως του στόματος, του ανώτερου πεπτικού και του ήπατος, είναι αποδεδειγμένη. Πρόσφατα μια κορεάτικη μελέτη επιβεβαίωσε ότι μπορεί να γίνει αιτία εμφάνισης κακοήθειας και στο πάγκρεας, ένα όργανο που παράγει ένζυμα και βοηθά στην πέψη. Μάλιστα, ανέδειξε μια πληθυσμιακή ομάδα που είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην εμφάνιση καρκίνου του παγκρέατος: τους διαβητικούς και τα άτομα με διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας.
Η βαριά κατανάλωση αλκοόλ, ανεξαρτήτως του τύπου, αποτελεί παράγοντα κινδύνου καρκινογένεσης. Όσον αφορά στο πάγκρεας, υπάρχουν μελέτες που έχουν συνδέσει την κακή αυτή συνήθεια με την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στους πάσχοντες από παγκρεατίτιδα – μια πάθηση που απειλεί όσους καταναλώνουν συχνά, για μεγάλο χρονικό διάστημα και σε μεγάλες ποσότητες οινοπνευματώδη ποτά.
Η έρευνα δείχνει ότι ενοχοποιείται τόσο η οξεία παγκρεατίτιδα όσο και η χρόνια. Η πρώτη είναι μια κατάσταση που προκαλεί ξαφνική φλεγμονή του παγκρέατος και διαρκεί για μικρό χρονικό διάστημα. Η δεύτερη, χαρακτηρίζεται από χρόνια προοδευτική φλεγμονή και ουλές και οδηγεί σε μη αναστρέψιμη βλάβη των παγκρεατικών πόρων.
Μια μελέτη, που πραγματοποιήθηκε το 2018 σε ασθενείς που αναζήτησαν θεραπεία οξείας παγκρεατίτιδας σε νοσοκομείο, έδειξε ότι είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του παγκρέατος, συγκριτικά με άτομα χωρίς τη νόσο.
Το ίδιο ανησυχητική είναι και μια άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε πριν μερικούς μήνες στο Nature, η οποία διεξήχθη για να εξετάσει τη συσχέτιση μεταξύ της χρόνιας παγκρεατίτιδας και της επίπτωσης καθώς και της θνησιμότητας του καρκίνου σε 10.899 ασθενείς με την πάθηση.
Σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, είχαν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης όλων των καρκίνων, μεταξύ αυτών και καρκίνου του παγκρέατος. Όσον αφορά δε στη θνησιμότητα από καρκίνο, οι ασθενείς με χρόνια παγκρεατίτιδα είχαν υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του οισοφάγου και του παγκρέατος.
Τελευταία, Κορεάτες ερευνητές έστρεψαν το ενδιαφέρον τους στην εύρεση και άλλων πληθυσμιακών ομάδων που είναι ευάλωτοι. Συγκεκριμένα, προσπάθησαν να ανακαλύψουν εάν υπάρχει συσχετισμός μεταξύ της γλυκαιμικής κατάστασης και του καρκίνου του παγκρέατος.
Στη μελέτη τους περιέλαβαν 9.514.171 ενήλικες χωρίς καρκίνο, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε υγειονομικές εξετάσεις στο πλαίσιο της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφάλισης Υγείας της Κορέας το 2009 και παρακολουθήθηκαν έως τον Δεκέμβριο του 2017 για την ανάπτυξη καρκίνου του παγκρέατος.
Κατά τη διάρκεια μιας μέσης περιόδου παρακολούθησης 7,3 ετών, 12.818 ασθενείς διαγνώστηκαν με τον συγκεκριμένο καρκίνο. Τα ευρήματα της δημοσιευμένης στο European Journal of Cancer μελέτης έδειξαν ότι στους ασθενείς με διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας, ο κίνδυνος καρκίνου του παγκρέατος ήταν ανάλογος της συχνότητας και της μέσης ημερήσιας ποσότητας κατανάλωσης αλκοόλ.
Η βαριά κατανάλωση αλκοόλ (30 g/ημέρα) συσχετίστηκε με 38% αυξημένο κίνδυνο. Ο διαβήτης συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος ανεξάρτητα από την κατανάλωση αλκοόλ και με 70% αυξημένο κίνδυνο ακόμη και σε άτομα που δεν έπιναν.
Ο καρκίνος στο όργανο αυτό εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα ηλικίας άνω των 45 ετών, κυρίως σε άνδρες και σε άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου.
Δυστυχώς, η ύπαρξη κακοήθειας στο πάγκρεας είναι σιωπηρή. Δεν προκαλεί αρχικά συμπτώματα παρά μόνο σε προχωρημένα στάδια της νόσου. Μερικές φορές, οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν κόπωση, απώλεια βάρους και ίκτερο. Συνέπεια αυτής της έλλειψης συμπτωμάτων είναι η καθυστέρηση της διάγνωσης και της θεραπείας και τελικά η μείωση των πιθανοτήτων ίασης, συγκριτικά με άλλους καρκίνους.
Η επιλογή της θεραπείας που θα ακολουθηθεί εξαρτάται από το στάδιο της νόσου. Μόνο το 20% των ατόμων που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του παγκρέατος μπορούν να αφαιρέσουν τμήμα ή το σύνολο του οργάνου, καθώς η συντριπτική πλειονότητα ανακαλύπτει ότι πάσχει από καρκίνο αφού αυτός έχει δώσει μεταστάσεις. Η εγχείρηση μπορεί να συνοδευτεί (συνήθως κατόπιν αυτής) από άλλες θεραπείες, όπως ακτινοβολίες και χημειοθεραπείες.
Το είδος της χειρουργικής επέμβασης εξαρτάται από το σημείο του υπάρχει ο όγκος, σε όλες όμως γίνεται ταυτόχρονα αφαίρεση των κοντινών λεμφαδένων. Οι επιλογές που υπάρχουν είναι η επέμβαση Whipple (παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή), η περιφερική παγκρεατοσπληνεκτομή και η ολική παγκρεατεκτομή.
Μερικές φορές υπάρχει ανάγκη για υποστηρικτικές χειρουργικές επεμβάσεις και παρηγορητικές θεραπείες που μειώνουν τα συμπτώματα βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Είναι επεμβάσεις δύσκολες και περίπλοκες και απαιτούν απόλυτη εξειδίκευση και εμπειρία.
Δεδομένου ότι ο αριθμός των ασθενών αναμένεται να αυξηθεί παγκοσμίως τα προσεχή χρόνια, θα πρέπει να υιοθετείται κάθε μέτρο, ιδιαίτερα από τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, που θα μπορούσε να αποτρέψει την εμφάνιση του καρκίνου του παγκρέατος.
Τα μέχρι σήμερα δεδομένα δείχνουν ότι η πλήρης αποχή από το αλκοόλ μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου σε ασθενείς με διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας και διαβήτη. Η δε μείωση της καταναλισκόμενης ποσότητας θα μπορούσε να προστατεύσει όλους από την εμφάνιση παγκρεατίτιδας που οδηγεί σε αυτόν τον καρκίνο. Εάν συνδυαστεί δε με την αποφυγή του καπνίσματος και τη διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους τότε οι πιθανότητες μειώνονται ακόμα περισσότερο.
Ο στόχος, λοιπόν, για τη νέα χρονιά θα πρέπει να είναι η προσήλωση σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής προκειμένου να απολαύσουμε πολλά χρόνια, με υγεία.
