Ο καρκίνος παχέος εντέρου και ορθού είναι ένας από τους πιο συχνούς καρκίνους παγκοσμίως. Η σύγχρονη, δηλαδή κατά τη διάγνωση του πρωτοπαθούς όγκου του εντέρου, ή μετάχρονη εμφάνιση ηπατικών μεταστάσεων, τουλάχιστον 6 μήνες μετά την αρχική διάγνωση, είναι μία κλινική κατάσταση που χρειάζεται κατάλληλη χειρουργική και ογκολογική στρατηγική και αντιμετώπιση. Κατά τη διάρκεια του Βρετανό-Ελληνικού Χειρουργικού Forum, που έλαβε χώρα στις 29 & 30 Σεπτεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, αναπτύχθηκε το θέμα των ηπατικών μεταστάσεων και η χειρουργική αντιμετώπιση του.
Τι ποσοστό ασθενών εμφανίζουν ηπατικές μεταστάσεις μετά από διάγνωση καρκίνου παχέος εντέρου;
Οι μισοί περίπου ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου θα αναπτύξουν κάποια στιγμή ηπατικές μεταστάσεις, δηλαδή μεταστατικούς όγκους στο ήπαρ. Από αυτή την ομάδα ασθενών ένα μεγάλο ποσοστό, ειδικά με τη βοήθεια της νέο-επικουρικής (προεγχειρητικής) χημειοθεραπείας θα είναι κατάλληλοι ασθενείς για ηπατεκτομή, δηλαδή θεραπευτική χειρουργική εκτομή των όγκων του ήπατος. Η μακροχρόνια επιβίωση μετά από χειρουργική εκτομή για ηπατικές μεταστάσεις καρκίνου του παχέος εντέρου έχει πλέον αυξηθεί εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια, με την πενταετή επιβίωση να έχει διπλασιαστεί από ένα ποσοστό 30% τις δεκαετίες 1980- 1990 στο 60%.
Τι οδήγησε στην αύξηση των ποσοστών επιβίωσης;
Σημαντικοί λόγοι για την αύξηση επιβίωσης αυτής της ομάδας ασθενών και μετατροπής ουσιαστικά της μεταστατικής νόσου του καρκίνου παχέος εντέρου σε χρόνια νόσο αποτελούν τα επιτυχημένα σχήματα χημειοθεραπείας και παραγόντων σε συνδυασμό με την άψογη χειρουργική εκτομή ηπατικών όγκων σε καθαρά όρια. Η διεπιστημονική προσέγγιση με συνεργασία χειρουργών και ογκολόγων και σωστή στρατηγική είναι πολύ μεγάλης σημασίας για καλά αποτελέσματα.
Η ηπατεκτομή είναι δύσκολο χειρουργείο;
Η ηπατεκτομή αποτελούσε στο παρελθόν ένα δύσκολο χειρουργείο για πολλούς χειρουργούς που συνοδευόταν από μεγάλα ποσοστά θνητότητας και χωρίς ωφέλιμο ογκολογικό αποτέλεσμα. Άρα ήταν ένα δύσκολο χειρουργείο και για τους ασθενείς. Πλέον η χρήση νεότερης τεχνολογίας εργαλείων ώστε η διατομή του ήπατος να γίνεται αναίμακτα όσο είναι εφικτό, η εκπαίδευση χειρουργών επάνω στην ιδιαίτερη χειρουργική ήπατος, η ασφαλής διαχείριση των ασθενών αναισθησιολογικά αποτελούν λόγους που συνδυαστικά έφεραν τα τόσο καλά αποτελέσματα ανάρρωσης των ασθενών αλλά και μακροπρόσθεσμα πολύ καλά ογκολογικά αποτελέσματα.
Υπάρχουν διαφόρων ειδών τεχνικές ηπατεκτομής;
Ανάλογα με τη θέση των ηπατικών μεταστάσεων θα αποφασιστεί η έκταση της ηπατεκτομής και ποια τμήματα θα πρέπει να εξαιρεθούν. Το ήπαρ έχει τη δυνατότητα να αναγεννάται και πάντα στις ομιλίες μου προβάλω την εικόνα του Προμηθέα, παγιδευμένου σε ένα βουνό από τους Θεούς με τιμωρία ένας αητός κάθε βράδυ να του τρώει τμήμα από το ήπαρ του χωρίς όμως ο Προμηθέας να πεθαίνει λόγω της ικανότητας αναγέννησης του ήπατος.
Η τεχνική της ηπατεκτομής, της παρεγχυματεκτομής του ήπατος έχει πολύ μεγάλη σημασία διότι στόχος είναι το χειρουργείο να είναι γρήγορο και συγχρόνως ασφαλές με όσο δυνατόν μικρότερη απώλεια αίματος. Ειδικά όσον αφορά τις ηπατικές μεταστάσεις επειδή συχνά είναι αρκετές σε αριθμό, η παγκόσμια τάση στη χειρουργική ήπατος αφορά πλέον τεχνικές liver parenchyma sparing surgery, δηλαδή τη διατήρηση του μέγιστου δυνατού υγιούς ηπατικού παρεγχύματος. Με αυτόν τον τρόπο ελαχιστοποιούμε τον κίνδυνο ενεργοποίησης της ανάπτυξης του όγκου εκ νέου και αυξάνει η ανοχή στη χημειοθεραπεία που αποτελεί σημαντικό σύμμαχο στην αντιμετώπιση ηπατικών μεταστάσεων.
Έχει ανάγκη ιδιαίτερης υποστήριξης ο ασθενής που θα υποβληθεί σε ηπατεκτομή;
Ναι σαφέστατα. Τόσο πριν όσο και μετά το χειρουργείο. Έχουμε αναδείξει στο παρελθόν σε δημοσίευση μας σε συνεργασία με τον θρύλο των ηπατικών παθήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου τον Καθηγητή Roger Williams, τον αρνητικό προγνωστικό δείκτη επιβίωσης της σαρκοπενίας. απώλεια μυϊκής μάζας, και ότι η αυξημένη ηλικία των ασθενών δεν αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για ηπατική βλάβη μετά από χειρουργική εξαίρεση. Στην Αμερική και στο Ηνώμενο Βασίλειο ξεκίνησε προ Covid μία καμπάνια για τη δύναμη του prehabilitation, της προετοιμασίας δηλαδή του ασθενούς πριν το μεγάλο χειρουργείο σωματικά, διατροφικά και ψυχολογικά με την ίδια προσέγγιση να συνεχίζει και μετά το χειρουργείο, δηλαδή στη φάση του rehabilitation. Αν θέλετε να κλείσουμε με ένα μήνυμα είναι, η ισχύς εν τη ενώσει, διεπιστημονική συνεργασία δηλαδή για το καλύτερο χειρουργικό ογκολογικό αποτέλεσμα.
