«Μα πριν 6 μήνες έκανα υπερηχογράφημα στον Γυναικολόγο μου και όλα ήταν καλά, πώς είναι δυνατόν να έχω προχωρημένο καρκίνο ωοθηκών τώρα»; «Έχω ευερέθιστο έντερο και απέδωσα τα συμπτώματα εκεί, φοβάμαι πως έχασα χρόνο»…

Συνήθη λόγια ασθενών στο ιατρείο, όταν οι απεικονιστικές εξετάσεις δείξουν καρκίνο ωοθηκών με επέκταση και σε άλλα σημεία της κοιλιάς. Άγχος, απογοήτευση, θυμός. Απόλυτα ανθρώπινα συναισθήματα, με τα επιστημονικά, όμως, δεδομένα, να μην χωρούν αμφισβήτηση: το 75-80% των περιστατικών με καρκίνο ωοθηκών θα διαγνωστούν διεθνώς σε προχωρημένο στάδιο. Γιατί συμβαίνει αυτό; Και κυρίως, τι μπορούμε να κάνουμε για να το αλλάξουμε;

Τι μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο των ωοθηκών; Στους βασικούς παράγοντες κινδύνου για τη νόσο ανήκουν:

  • Η ηλικία άνω των 60 ετών.
  • Η πρώιμη έναρξη της περιόδου ή η καθυστερημένη εμμηνόπαυση.
  • Η γενετική προδιάθεση (κυρίως μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA 1&2, σύνδρομο Lynch) και το κληρονομικό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών ή του μαστού.
  • Η ατοκία και η υπογονιμότητα.
  • Η ενδομητρίωση.

Ο πιο συχνός τύπος καρκίνου των ωοθηκών λέγεται υψηλής κακοήθειας, ορώδες καρκίνωμα. Και σε αντίθεση με αυτά που για πολλά χρόνια πιστεύαμε, σχεδόν ποτέ δεν ξεκινάει από τις ωοθήκες. Η αρχική κυτταρική αλλοίωση λέγεται STIC (serous tubal intraepithelial carcinoma) και βρίσκεται στις σάλπιγγες. Δυστυχώς, το STIC δεν δίνει συμπτώματα και δεν διαγιγνώσκεται με το γυναικολογικό υπερηχογράφημα ή τους καρκινικούς δείκτες. Για την ακρίβεια, με εξαίρεση την τυχαία ανεύρεσή του στη βιοψία μετά από αφαίρεση των σαλπίγγων, δεν υπάρχει σήμερα τρόπος έγκαιρης αναγνώρισής του. Μέχρι να βρεθεί αυτός σε παγκόσμιο επίπεδο, ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε.

Πώς εκδηλώνεται ο καρκίνος των ωοθηκών;

Στα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει ο καρκίνος των ωοθηκών περιλαμβάνονται:

  • Η διάταση της κοιλιάς.
  • Η απώλεια όρεξης ή ο γρήγορος κορεσμός με το φαγητό.
  • Το άλγος ή το αίσθημα πίεσης στην περιοχή της πυέλου, της κοιλίας ή στην οσφύ (μέση).
  • Οι ανεξήγητες μεταβολές στο σωματικό βάρος ή το έντονο αίσθημα κόπωσης.
  • Οι αλλαγές στις εντερικές συνήθειες (κυρίως, η νεοεμφανιζόμενη δυσκοιλιότητα).
  • Τα συμπτώματα από το ουροποιητικό σύστημα, όπως η συχνουρία ή η επιτακτική ανάγκη για ούρηση.
  • Η αιμορραγία ή οι ασυνήθιστες κολπικές εκκρίσεις μετά την εμμηνόπαυση.

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό πως τα συμπτώματα του καρκίνου των ωοθηκών δεν είναι χαρακτηριστικά και μπορούν να συνοδεύουν άλλες, συνήθως καλοήθεις, παθήσεις (π.χ. σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ενδομητρίωση κλπ). Όταν, λοιπόν, επιμένουν για περισσότερες από δύο εβδομάδες (π.χ. «φούσκωμα» της κοιλιάς), δεν θα πρέπει να αγνοούνται, ακόμη και αν μετά την επίσκεψη σε Γυναικολόγο εξειδικευμένο στην Ογκολογία αποδειχθεί τελικά η καλοήθης φύση τους. Αυτό ισχύει και για τις νεότερες γυναίκες, ειδικά αν το οικογενειακό τους ιστορικό αυξάνει την πιθανότητα της νόσου.

Πώς μπορούν οι Γυναικολόγοι με εξειδίκευση στην Ογκολογία να βοηθήσουν στην πρόληψη ή την έγκαιρη διάγνωση της νόσου

Είναι ευρέως γνωστό πως οι Γυναικολόγοι που έχουν εξειδικευτεί στην Ογκολογία είναι οι πιο κατάλληλοι Ιατροί να χειρουργούν ασθενείς με πρώιμο και προχωρημένο καρκίνο ωοθηκών, αφού οδηγούν στα καλύτερα ποσοστά επιβίωσης. Στις μέρες μας όμως, ο ρόλος τους είναι καίριος ακόμα και στις υγιείς γυναίκες. Χάρη στην αφοσίωση τους σε θέματα γυναικολογικού καρκίνου, δίνουν τον χρόνο που κάθε γυναίκα χρειάζεται για να:
– Την εκπαιδεύσουν διεξοδικά για τους προδιαθεσικούς παράγοντες του καρκίνου των ωοθηκών και τα «ύπουλα» συμπτώματα του, ενθαρρύνοντάς της να μιλήσει άμεσα για οτιδήποτε νέο μπορεί να εμφανιστεί.
– Αναλύσουν λεπτομερώς το οικογενειακό ιστορικό της και να αναγνωρίσουν τις γυναίκες που θα ωφελούνταν από γονιδιακό έλεγχο (εξέταση αίματος).
– Συζητήσουν τα πλεονεκτήματα της προφυλακτικής αφαίρεσης των σαλπίγγων με ή χωρίς τις ωοθήκες στο τέλος του οικογενειακού προγραμματισμού, να απαντήσουν στις αντίστοιχες αγωνίες της και, κυρίως, να εξατομικεύσουν τη σύστασή τους ανάλογα με τον ξεχωριστό κίνδυνο που κάθε γυναίκα έχει για καρκίνο ωοθηκών.