Η έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του μαστού στα αρχικά στάδια είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις θεραπεύεται.

Η επιστημονική κοινότητα διαθέτει πολλά διαγνωστικά εργαλεία για τον καρκίνο του μαστού, αλλά και για τον εντοπισμό παραγόντων κινδύνου εκδήλωσης της νόσου.

Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα του καρκίνου του μαστού είναι ένα εξόγκωμα ή μάζα που δεν υπήρχε στο στήθος. Ωστόσο, ορισμένες μορφές καρκίνου του μαστού μπορεί να μην έχουν εμφανή συμπτώματα ή σημάδια στον ιστό του μαστού.

Πάντα θυμίζω στις ασθενείς μου να αυτοεξετάζουν τους μαστούς τους και εάν παρατηρήσουν οποιεσδήποτε αλλαγές, να ζητήσουν αμέσως ιατρική βοήθεια.

Ο προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού έχει στόχο να διαπιστωθεί εάν η γυναίκα πάσχει από τη νόσο, πριν εμφανιστούν τυχόν συμπτώματα.

Στις ασθενείς μου συνιστώ να κάνουν ετησίως μαστογραφία και υπέρηχο μαστών όσες είναι άνω των 40. Το ίδιο και οι περισσότεροι γιατροί στη χώρα μας.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η λεγόμενη Task Force συνιστά στις γυναίκες ηλικίας 50-79 ετών με μέσο κίνδυνο καρκίνου του μαστού να κάνουν μαστογραφία κάθε 2 χρόνια. Εξαίρεση αποτελούν οι γυναίκες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο.

Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία συνιστά στις γυναίκες με υψηλό κίνδυνο καρκίνου του μαστού να υποβάλλονται σε εξετάσεις κάθε χρόνο, ξεκινώντας από την ηλικία των 30 ετών.

Ο προληπτικός έλεγχος μπορεί να περιλαμβάνει αρκετές εξετάσεις, είτε για να διαπιστωθούν πιθανές αλλαγές επιφανειακά στον ιστό των μαστών, είτε απεικονιστικές εξετάσεις για να «δούμε» τι συμβαίνει μέσα στον ιστό.

  • Μαστογραφία

Η ψηφιακή μαστογραφία χρησιμοποιεί ακτίνες Χ χαμηλής δόσης για την λεπτομερή απεικόνιση του μαστού και δίνει πληροφορίες τόσο για ψηλαφητά μορφώματα, όσο και για μη ψηλαφητές παθολογίες του μαστού. Είναι μία από τις καλύτερες εξετάσεις που διαθέτουν οι γιατροί για να βρουν πρώιμα σημάδια καρκίνου του μαστού.

  • Υπέρηχος μαστών

Ο υπέρηχος χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να μας δώσει μία εικόνα του εσωτερικού του μαστού.

  • Μαγνητική τομογραφία

Σε ορισμένες περιπτώσεις, χρειάζεται να γίνει μαγνητική τομογραφία μαστών για τη διευκρίνηση βλαβών που εντοπίζονται στη μαστογραφία ή στον υπέρηχο. Στον μαγνητικό τομογράφο, ένας πολύ ισχυρός μαγνήτης και ειδικά πηνία εκπέμπουν και δέχονται κύματα ραδιοσυχνοτήτων που αλληλεπιδρούν με άτομα υδρογόνου μέσα στο σώμα μας, δίνοντας τελικά μία εξαιρετικά λεπτομερή εικόνα των μαστών.

  • Βιοψία

Σε περίπτωση εντοπισμού «ύποπτης» περιοχής κατά τη διάρκεια του προληπτικού ελέγχου, είναι πιθανό να χρειαστεί η λήψη δείγματος ιστού για να ελεγχθεί στο εργαστήριο.

Η βιοψία σαφώς δεν σημαίνει αυτομάτως ότι η γυναίκα πάσχει από καρκίνο. Είναι μία ακόμα διαγνωστική εξέταση. Η μεγάλη πλειοψηφία των αποτελεσμάτων από βιοψίες δεν δείχνουν καρκίνο σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία

Πολύ σημαντική είναι και η εκτίμηση κινδύνου, εάν δηλαδή μία γυναίκα ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου για εκδήλωση καρκίνου του μαστού. Η εκτίμηση αυτή είναι πολύτιμη για να συστήσει ο γιατρός μίας γυναίκας πότε πρέπει να ξεκινήσει τον τακτικό προληπτικό έλεγχο και πόσο συχνά πρέπει να τον κάνει.

Παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του μαστού

Ο κίνδυνος που διατρέχει μία γυναίκα να παρουσιάσει καρκίνο του μαστού είναι συνδυασμός πολλών παραγόντων. Έρευνα του 2017 έδειξε ότι οι βασικότεροι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του μαστού είναι το φύλο (καρκίνο του μαστού παθαίνουν και οι άνδρες) και η ηλικία. Το 2016, περίπου το 99% όλων των θανάτων που σχετίζονται με καρκίνο του μαστού στις ΗΠΑ ήταν σε γυναίκες άνω των 40 ετών και περίπου 71% σε γυναίκες άνω των 60 ετών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι μπορεί μία γυναίκα να πάθει καρκίνο του μαστού χωρίς να έχει κανέναν τυπικό παράγοντα κινδύνου.

Οι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του μαστού περιλαμβάνουν:

  • μεγαλύτερη ηλικία
  • αναπαραγωγικό ιστορικό
  • προσωπικό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή ορισμένων παθήσεων που σχετίζονται με το μαστό
  • κληρονομικές γενετικές μεταλλάξεις
  • οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή των ωοθηκών
  • πυκνός ιστός του μαστού
  • προηγούμενη ακτινοθεραπεία
  • ορισμένα φάρμακα, όπως η διαιθυλοστυλβεστρόλη (φάρμακο που χρησιμοποιούσαν οι έγκυοι για να αποτρέψουν τις αποβολές από το 1940 έως και το 1971)

Οι τροποποιήσιμοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού, περιλαμβάνουν:

  • παχυσαρκία μετά την εμμηνόπαυση
  • καθιστική ζωή
  • αναπαραγωγικό ιστορικό
  • κατανάλωση αλκοόλ
  • χρήση ορμονών, όπως ορμονοθεραπεία ή ορισμένοι τύποι αντισυλληπτικών χαπιών

Πρώιμα συμπτώματα

Τα πρώτα συμπτώματα του καρκίνου του μαστού μπορεί να διαφέρουν πολύ από ασθενή σε ασθενή. Αρκετές γυναίκες μάλιστα δεν έχουν καν συμπτώματα και μπορεί να ανακαλύψουν τον καρκίνο κατά τη διάρκεια ενός ελέγχου ρουτίνας.

Τα πρώιμα συμπτώματα, μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • εξόγκωμα στο στήθος ή στον περιβάλλοντα ιστό (όπως η μασχάλη)
  • πόνο στο στήθος
  • αλλαγή του χρώματος του μαστού (πιο σκούρο) ή πρήξιμο
  • «λακκάκι» στο δέρμα του στήθους ή να μοιάζει το δέρμα του στήθους με τη φλούδα πορτοκαλιού
  • εισολκή της θηλής (να μην εξέχει η θηλή όπως στο παρελθόν)
  • έκκριση θηλής

Αυτά τα συμπτώματα φυσικά και δεν δείχνουν αυτομάτως ότι μία γυναίκα πάσχει από καρκίνο του μαστού, καθώς η αιτία πίσω από το σύμπτωμα μπορεί να είναι εντελώς διαφορετική.

Η σημασία της έγκαιρης ανίχνευσης του καρκίνου του μαστού

Ο καρκίνος του μαστού θεραπεύεται στις περισσότερες περιπτώσεις εάν ανιχνευθεί εγκαίρως, όταν δεν έχουν εμφανιστεί καν συμπτώματα.