Το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας, ή αλλιώς σύνδρομο της άπνοιας στον ύπνο (ΣΑΥ) και υπνο-απνοϊκό σύνδρομο, είναι μία σοβαρή διαταραχή, η οποία συμβαίνει κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου. Περιγράφηκε και ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά ως κλινικό σύνδρομο το 1976 από τον Cristian Guilleminault, Υπεύθυνο της Ιατρικής Ύπνου του Πανεπιστημίου Stanford. Στην ουσία, πρόκειται για επεισόδια ασφυξίας, κατά τα οποία συμβαίνουν σημαντικές παθοφυσιολογικές διαταραχές στην οξυγόνωση του αίματος και τον καρδιακό ρυθμό, με αποτέλεσμα να καταστρέφεται η φυσιολογική δομή του ύπνου και οι πάσχοντες να παρουσιάζουν ημερήσια κόπωση και υπνηλία, έντασης ανάλογης με τη βαρύτητα του συνδρόμου.

Πώς εκδηλώνεται

Ο άνθρωπος που πάσχει από άπνοια, ενώ ροχαλίζει έντονα, ξαφνικά σταματάει η αναπνοή του (άπνοια) κι αυτό επαναλαμβάνεται όλο το βράδυ. Η διάρκεια των επεισοδίων άπνοιας είναι 10 με 15 δευτερόλεπτα ή κάποιες φορές και περισσότερο. Παρουσιάζεται στο 4-6% του πληθυσμού και στα δύο φύλα, αλλά περισσότερο σε άντρες, μετά την ηλικία των 40 ετών.

Αίτια και συμπτώματα

Μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικότητα, αύξηση του σωματικού βάρους, κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ, υπερτροφία αμυγδαλών, ενδοκρινικές και μεταβολικές διαταραχές, διαταραχές του κινητικού νευρώνα και κάποιες δυσμορφίες της γνάθου και της γλώσσας, όπως μικρογναθία και μακρογλωσσία. Βασικό σύμπτωμα είναι το έντονο ροχαλητό και η άπνοια. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως όσοι ροχαλίζουν έχουν άπνοια, καθώς συμπεριλαμβάνονται και άλλοι παράγοντες στη διάγνωση. Όσοι πάσχουν από άπνοια κάνουν ανήσυχο ύπνο, σηκώνονται πολλές φορές για ούρηση, ξυπνούν το πρωί με την αίσθηση ότι δε έχουν χορτάσει ύπνο και αυτό μπορεί να συνοδεύεται από ζάλη ή πονοκέφαλο. Επιπλέον, έχουν ημερήσια κόπωση και υπνηλία, διαταραχές στη συγκέντρωση, τη μνήμη και τα συναισθήματα, γίνονται ευέξαπτοι και βιώνουν μείωση της σεξουαλικής τους επιθυμίας. Οι πιο σοβαρές συνέπειες του συνδρόμου περιλαμβάνουν: αρτηριακή υπέρταση, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, εγκεφαλικό επεισόδιο, διαταραχές του καρδιαγγειακού συστήματος, ψυχολογικές και ενδοκρινολογικές διαταραχές, τροχαία ή εργατικά ατυχήματα, αλλά ακόμη και αιφνίδιο θάνατο.

Εάν έχω άπνοια, τι πρέπει να κάνω;

O καλός ύπνος εξασφαλίζει ποιότητα ζωής και μακροζωία. Άνθρωποι οι οποίοι παρουσιάζουν δύο-τρία συμπτώματα ή και παραπάνω από αυτά που αναφέρθηκαν, ή πάσχουν από χρόνια κόπωση, θα πρέπει να σκεφτούν την περίπτωση του συνδρόμου της υπνικής άπνοιας. H διάγνωση γίνεται με τη μελέτη ύπνου, καθώς ο εξεταζόμενος κοιμάται, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο νοσοκομείο, υπό την επίβλεψη εκπαιδευμένου τεχνολόγου. Εκεί, τοποθετούνται πάνω του ειδικά καλώδια, με σκοπό την καταγραφή ζωτικών λειτουργιών του εγκεφάλου, της καρδιάς και της οξυγόνωσης, ανάμεσα τους η οξυμετρία, οι κινήσεις των οφθαλμών και του θωρακικού τοιχώματος, της κοιλιάς και των ποδιών, ενώ παράλληλα καταγράφεται η ροή του αέρα στη μύτη και το στόμα. Επιπλέον, το ιατρικό προσωπικό πραγματοποιεί και ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, ηλεκτρομυογράφημα και ηλεκτροκαρδιογράφημα στον εξεταζόμενο. Ανάλογα με τα αποτελέσματα των μετρήσεων αυτών, βλέπουμε αν τελικά πάσχει ή όχι από το σύνδρομο υπνικής άπνοιας και, αν πάσχει, τι βαρύτητας είναι. Πρέπει να σημειωθεί, πως δεν πρέπει να καθυστερούμε τη συγκεκριμένη εξέταση, καθώς η άπνοια μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνη.

Πώς κρίνεται η βαρύτητα του συνδρόμου;

Αυτό εξαρτάται από τον αριθμό των επεισοδίων άπνοιας–υπόπνοιας που συμβαίνουν ανά ώρα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Συγκεκριμένα:

  • Μέχρι 5 επεισόδια ανά ώρα, μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν υπάρχει σύνδρομο άπνοιας, εφόσον δεν υπάρχουν και κλινικά συμπτώματα
  • Ήπιου βαθμού θεωρούνται τα 5 – 14 επεισόδια ανά ώρα
  • Μέτριου βαθμού, τα 15 – 29 επεισόδια ανά ώρα
  • Σοβαρού βαθμού, τα 30 ή περισσότερα επεισόδια ανά ώρα.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Το ευχάριστο είναι ότι το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας θεραπεύεται. Οι τρόποι θεραπείας είναι, σε λίγες περιπτώσεις, χειρουργικοί, ενώ σε κάποιες άλλες, όπου υπάρχει δυσμορφία στη γνάθο ή στη γλώσσα, μπορούν να τοποθετηθούν ειδικοί νάρθηκες, τα λεγόμενα μασελάκια, οι οποίοι προωθούν την κάτω γνάθο και τη γλώσσα σε πιο πρόσθια θέση κατά τη διάρκεια του ύπνου, έτσι ώστε ο αεραγωγός να παραμένει ανοικτός. Κυρίως όμως, η θεραπεία γίνεται με ένα ειδικό μηχάνημα συνεχούς θετικής πιέσεως, το C – PAP, το οποίο είναι μικρών διαστάσεων, αθόρυβο, με ρινική ή ρινο-στοματική μάσκα, που εφαρμόζεται στον ασθενή κατά το νυχτερινό ύπνο και ωθεί τον αέρα με πίεση, για να πετύχει το ίδιο αποτέλεσμα.

Στο Πνευμονολογικό Τμήμα του Metropolitan Hospital, έμπειρη ομάδα πνευμονολόγων και παραϊατρικού προσωπικού, με την υποστήριξη ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού αιχμής, διενεργούν όλο το φάσμα των εξετάσεων, για την ορθή διάγνωση και παρακολούθηση όλων των αναπνευστικών νοσημάτων.